Co znajdziesz w artykule?
Bezwzględna ochrona rolnika i producenta rolnego przed wykorzystaniem przewagi kontraktowej przez odbiorców o znacznie wyższym potencjale gospodarczym (np. sieci handlowe), tworzenie warunków dywersyfikacji odbioru produktów, tak aby rolnik miał możliwość wyboru odbiorcy i sprzedaży produktów rolnych nie tylko rynkowym gigantom ale np. przetwórcom i handlowcom z okolicy, wspieranie rozwoju lokalnego handlu i krótkich dostaw żywności, zachęta do aktywnego zgłaszania przez rolników i producentów rolnych nieprawidłowości, a przede wszystkim zastosowanie tzw. „Klauzuli Generalnej”, czyli zasady zgodności praktyk rynkowych z dobrym obyczajem przy ocenie przypadków ewentualnych nieprawidłowości – to tylko niektóre z reguł wynikających z procesu dostosowywania polskiego prawodawstwa do zasad prawnych Unii Europejskiej wynikających z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.
Polska w czołówce zmian?
Powyższe zagadnienia omawiano podczas dzisiejszej (16 marca br.), wideo konferencji pt.: „Nieuczciwe praktyki handlowe – implementacja dyrektywy 2019/633 i egzekwowanie przepisów” zorganizowanej przez Ministerstwo Rolnictwo i Rozwoju Wsi, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
– Przy omawianiu powyższej tematyki należy wiedzieć, że od 3 i pół roku w polskim prawodawstwie obowiązują ustawowe regulacje prawne, które w dużej mierze zawierają już zapisy zgodne z unijnym prawem. Natomiast obecny proces to nic innego jak tylko dalsze dostosowanie polskiego prawa do unijnego. To także czas na udoskonalanie już stosowanych zapisów, które stawiają Polskę w czołówce unijnych zmian – stwierdził Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Grzegorz Puda.
Pandemia i siła rolnika
Podobnego zdania był Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny, który podkreślił m.in, że czas kryzysu związanego z pandemią koronawirusa był wielkim sprawdzianem siły i znaczenia polskich rolników oraz producentów rolnych, dzięki którym produkty rolne i spożywcze w sposób niezakłócony trafiały na stoły konsumentów.
– To tylko dowód na to ile jako społeczeństwo zawdzięczamy rolnikom i producentom rolnym w kwestii zabezpieczania podstaw naszego żywnościowego bezpieczeństwa. To również dowód na to, że trzeba dokładać wszelkich starań by otoczyć te grupy najlepszą możliwą opieką prawną i kontrolnym zabezpieczeniem – stwierdził Prezes UOKiK.
Co jeszcze się zmieni?
Podczas konferencji szczegółowo omawiano kierunki zmian prawnych z uwzględnieniem wniosków wynikających ze stosowania dotychczasowych przepisów. Poza wymienionymi we wstępie priorytetami prawnych zmian, udoskonaleniu ulegną zasady kontroli UOKiK. Urząd zyska np. prawo do wydawania decyzji tymczasowych, które pozwolą podmiotom w stosunku do których toczy się postępowanie, na dokonywanie naprawy jeszcze przed zakończeniem postepowania i przed podjęciem ostatecznych sankcji administracyjno-karnych. Dobrowolne poddanie się karze zaowocuje natomiast obniżeniem sankcji nawet do 50 procent możliwej kary. Ponadto, UOKiK na wniosek poszkodowanego producenta rolnego lub rolnika, który wystąpił na drogę sądową będzie mógł wydać tzw. Istotny pogląd w sprawie, czyli opinię o znaczącej wadze dla Sądu.
Ocena przewagi kontrahenta
Nowe prawo odstępować będzie od kwotowych progów interwencji – to wniosek z zastosowania wcześniejszego prawa, które zacierało obraz szkód. Teraz zasadą będzie analiza różnicy potencjału gospodarczego pomiędzy podmiotem poszkodowanym a wykorzystującym przewagę. Kontroli podlegać będą również warunki dotyczące umów, a szczególnie: forma ich zawarcia, terminy wykonania, terminy i dotrzymanie płatności, dotrzymanie zapisów umów, charakter ewentualnych zmian dokonywanych w umowach, promocje, rabaty i inne parametry mogące świadczyć o tym, że czyjaś przewaga została wykorzystana.
Ochrona zgłaszających nadużycia
Duży nacisk będzie kładziony na zachowanie anonimowości i ochronę danych osób lub podmiotów zgłaszających nadużycia. Chociaż zgłaszający będą mogli (np. na potrzeby sądowe), uzyskać ich urzędowe ujawnienie.
Obecnie analizowane są też listy tzw. czarnych praktyk, czyli zachowań bezwzględnie niedozwolonych i tzw. szarych praktyk, które oceniać się będzie np. pod kątem ich doprecyzowania w umowach.
Jakie będą dalsze kroki?
Na obecnym etapie inne państwa członkowskie UE, podobnie jak Polska, dokonują modyfikacji dostosowujących prawo krajowe do unijnej dyrektywy. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z dnia 17 kwietnia 2019 jest natomiast traktowana jako podstawa i niezbędne minimum zmian. Organizatorzy dzisiejszej konferencji zapowiedzieli już przygotowanie kolejnego wideo spotkania. Tym razem z możliwością aktywnej dyskusji online.
Dodajmy, że poza Ministrem Rolnictwa i Prezesem UOKiK, podczas dzisiejszej konferencji głos zabrali też: Małgorzata Malesa z Departamentu Przetwórstwa i Rynków Rolnych w MRiRW, która omówiła genezę, założenia, cele oraz prawne znaczenie wdrażania unijnej dyrektywy 2019/633
O procesie przeciwdziałania nieuczciwym praktykom i o działaniach UOKiK i KOWR w zakresie zwalczania nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej na rynku rolno-spożywczym mówili: Piotr Adamczewski, Dyrektor Delegatury UOKiK w Bydgoszczy i Jacek Marczak, Zastępca Dyrektora Delegatury UOKiK w Bydgoszczy. Natomiast analizą znaczenia i kontroli zawierania Umów na dostarczanie produktów rolnych zajęła się Monika Koźlakiewicz, Zastępca Dyrektora Departament Interwencji Rynkowych w KOWR.
Źródło: MRiRW
Foto: Pixabay
