Typowa ładowarka teleskopowa, w przeciwieństwie do kombajnu czy ciągnika, podlega pod dwa niezależne przepisy związane z jej użytkowaniem. Z jednej strony obejmują ją regulacje dla maszyn podnoszących, a z drugiej strony jest także traktowana jako typowy pojazd mogący poruszać się po drogach publicznych.
Umiejscowienie użytkowe ładowarki teleskopowej w przepisach określa norma ISO 10896-1:2020 Rough-terrain trucks — Safety requirements and verification — Part 1: Variable-reach trucks. W zapisie możemy znaleźć precyzyjne i jasne określenie, formułujące sposób użytkowania – ładowarka teleskopowa to wózek jezdniowy, specjalizowany, ze zmiennym wysięgiem do pracy w trudnym terenie.
„To właśnie ta norma odpowiada za zastosowanie dwóch oddzielnych przepisów użytkowania dla ładowarek” – mówi Emil Kaźmierczak, Kierownik Produktu CLAAS – „Wyłącza ona bowiem zapisami ze swojej oceny bezpieczeństwa przemieszczanie się po drogach publicznych. Tutaj swoje zastosowanie ma już Kodeks Drogowy” – dodaje Kaźmierczak.
Ładowarka teleskopowa podczas przemieszczania ładunków, podlega pod regulację Urzędu Dozoru Technicznego. Z kolei podczas poruszania się po drogach musi spełniać przepisy Kodeksu Drogowego. Ładowarka teleskopowa może być więc wprowadzona do obrotu jako maszyna wolnobieżna albo jako ciągnik rolniczy. W skrócie oznacza to, że albo jest traktowana na drodze tak jak kombajn, albo tak jak ciągnik rolniczy (wtedy posiada miejsce na zamontowanie tablicy rejestracyjnej).
CLAAS SCORPION – dwa rozporządzenia, jedna ładowarka
Pracę i poruszanie się tzw. szczególnego typu wózków podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późn. zm.) – tutaj określone są zasady dozoru technicznego (§ 1 ust. 6) lit. L). Oprócz tego jednak maszyna sama w sobie podlega także pod dozór na skutek Rozporządzeniem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych (Dz.U.2019.1008). Ten drugi zapis skutkuje tym, że każdy operator musi posiadać uprawnienia do pracy z ładowarką w formie odpowiedniego zaświadczenia.
„Takie uprawnienia zostają potwierdzone poprzez zdanie egzaminu państwowego. Kategoria WJO I pozwala również na pracę innymi wózkami, w tym popularnymi widlakami” – wyjaśnia specjalista CLAAS, Emil Kaźmierczak.
Ważne jest także to, że maszyna powinna być zgłoszona pod nadzór Urzędu Dozoru Technicznego. Taka ładowarka teleskopowa podlega pod kontrolę z udziałem UDT raz na rok. Podsumowując ładowarka teleskopowa w świetle przepisów to wózek jezdniowy specjalizowany ze zmiennym wysięgiem do pracy w trudnym terenie. Podlega pod nadzór UDT, a operator powinien posiadać uprawnienia WJO I nabyte poprzez zdanie egzaminu.
CLAAS SCORPION na drodze
W przypadku poruszania się po drodze ma to zasadnicze znaczenie, jeśli chodzi o dopuszczenie do pracy z przyczepami. W obu przypadkach duże znaczenie mają hamulce i to one głównie decydują jaka może być masa ciągniętej przyczepy. Ładowarka wyposażona w hamulce pneumatyczne posiada manometr w kabinie. Ładowarka teleskopowa CLAAS SCORPION może wg instrukcji obsługi ciągnąć przyczepy o masie 16000 kg przy dopuszczeniu jako ciągnik rolniczy, a 12000 kg przy dopuszczeniu jako maszyna wolnobieżna. Należy zwrócić uwagę, że są to wartości podawane przez instrukcję obsługi. W Polsce dla maszyn wolnobieżnych oraz ciągników rolniczych obowiązują masy podawane w Obwieszczeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 27 października 2016 r.
CLAAS SCORPION w pracy
Ładowarka w typowych pracach załadunkowych jest wspomagana systemem zabezpieczającym przed przewróceniem się przez przednią oś. Głównym zadaniem systemu jest ciągłe monitorowanie i informowanie operatora odnośnie obciążenia tylnej osi, jak i samej ładowarki.
„System ten nie pozwala na wywrócenie się maszyny, w przypadku osiągnięcia tzw. punktu krytycznego blokuje możliwość ruchu, który mógłby doprowadzić do przewrócenia – wyjaśnia Emil Kaźmierczak.
O czym dokładnie mowa?
„Blokowany jest ruch opuszczania i wysuwania ramienia. Ruchy podnoszenia i wsuwania są dostępne, gdyż one powodują, że ładunek przemieszcza się do strefy bardziej bezpiecznej” – tłumaczy dalej.
Operator może wyłączyć w razie potrzeby system automatycznego zatrzymywania ramienia. Odbywa się to poprzez naciśnięcie przycisku bezpieczeństwa. Ładowarka wydaje wtedy dźwiękowy sygnał ostrzegawczy i wyłącza się blokada bezpieczeństwa.
Jest jeszcze jeden stopień monitorowania maszyny przed wywróceniem, dedykowany dla doświadczonych operatorów. Ładowarka przy spełnieniu kilku wymagań, wśród nich są takie jak ramię podniesione nie wyżej jak 50° nachylenia oraz praca na kołach. Wtedy układ zabezpieczający pokazuje obciążenie na monitorze jednak nie zatrzymuje ramienia roboczego po przekroczeniu wartości krytycznych. Jest to przydatna opcja np. podczas podgarniania ziarna.
Inwestując w nowoczesną ładowarkę teleskopową należy zwrócić uwagę na wymagane uprawnienia oraz wyposażenie maszyny w nowoczesne systemy zabezpieczające i jednocześnie gwarantujące bezpieczną i wydajną pracę.
