Co znajdziesz w artykule?
Sezon obniżek w skupie mleka surowego przynosi ciężkie chwile dla producentów mleczarskich. Odnotowujemy różnorodne skalę obniżek, w zależności od regionu i kondycji ekonomicznej podmiotu skupowego. Średnia cena za litr mleka spadła już poniżej symbolicznej granicy 2 złotych, a niektóre mniejsze mleczarnie płacą jedynie 1,5 złotego za litr i nawet mniej. Co więcej, dołującą tendencję podtrzymują największe koncerny mleczarskie, które ogłaszają kolejne obniżki.
Dlaczego cena mleka w skupie spada?
Analiza przyczyn obecnej sytuacji na rynku mleka surowego rzuca światło na złożony charakter tego problemu. Istnieje kilka czynników, które wspólnie przyczyniły się do tego stanu rzeczy.
Po pierwsze, należy wskazać na spadek cen produktów mleczarskich na rynkach światowych, zwłaszcza mleka w proszku, serów i masła. Wzmożona konkurencja międzynarodowa oraz globalizacja rynku mleczarskiego wpłynęły na obniżenie cen tych produktów.
Po drugie, wzrost cen gazu i energii w produkcji, skupie, przetwórstwie oraz dystrybucji mleka wpłynął negatywnie na koszty prowadzenia działalności mleczarskich podmiotów. W Polsce szczególnie odczuwalne jest to zjawisko z powodu istnienia państwowych monopolów w dostawach gazu i energii, co skutkuje wyższymi cenami dla przedsiębiorców. Mniejsze mleczarnie, z mniejszymi możliwościami negocjacyjnymi, mają trudności w utrzymaniu opłacalności działalności przy takich cenach energii.
Po trzecie, istotną rolę odgrywa dominująca pozycja sieci detalicznych, które konkurują ze sobą, dążąc do utrzymania niskich cen zakupu produktów mleczarskich od producentów. Dla sieci handlowych priorytetem jest przyciągnięcie klientów, a to często osiągane jest kosztem producentów, których marże ulegają zmniejszeniu.
W połączeniu te trzy czynniki stworzyły trudną sytuację dla producentów mleka surowego w Polsce
Koszty wciąż “gniotą” gospodarstwa
Ceny produkcji mleka w gospodarstwach nieco spadły, głównie ze względu na obniżkę cen zakupu zboża paszowego. Niestety, ta korzyść nie przekłada się na dobrobyt rolników, którzy wciąż zmagają się z utrzymującymi się na stabilnym poziomie cenami mieszanki pełnoporcjowych oraz komponentów białkowych. Analizy przeprowadzone przez Wielkopolską Izbę Rolniczą pokazują, że koszty produkcji mleka w gospodarstwach rolnych, zależne od technologii, wydajności, genetyki i żywienia, oscylują w przedziale od 1,6 zł do nawet 2,1 zł za litr mleka.
Należy zaznaczyć, że te wyliczenia nie obejmują kosztów inwestycji, które wielu rolników podejmowało w ostatnich latach, często z pomocą kredytów. W obliczu tej sytuacji wielu rolników zastanawia się nad wycofaniem się z produkcji mleka i sprzedażą swoich stad. Niestety już pojawiają się ogłoszenia o takich zamiarach.
Zjednoczenie dla ratunku: Konsolidacja Spółdzielni Mleczarskich
Brak płynności finansowej powoduje, że wiele mniejszych spółdzielni szuka ratunku w łączeniu się z silniejszymi podmiotami. Tak się wydarzyło w przypadku SM Czarnków, gdzie rolnicy podjęli decyzję o połączeniu się z najsilniejszą polską Spółdzielnią Mlekovita. Upadek spółdzielni to nie tylko utrata przychodów, te można zrekompensować przenosząc się do nowego dostawcy, ale taki upadek oznacza również utratę kapitału zgromadzonego przez rolnika oraz jego rodziców a nawet dziadków w danej spółdzielni mleczarskiej.
Alarmująca perspektywa masowej likwidacji stad
Analizując sytuację rynkową oraz opinie ekspertów i rolników, nie ma w chwili obecnej perspektywy szybkiej poprawy sytuacji. Jak ocenia Wielkopolska Izba Rolnicza, jeśli ceny mleka będą dalej spadać to grozi nam masowa likwidacja stad. Uważamy, że pilnie w tej sprawie powinno zadziałać Państwo, nie pozwalając na upadek spółdzielczości mleczarskiej, stanowiącej dorobek kilku pokoleń rolników.
Co z pomocą od Rządu?
Wielkopolska Izba Rolnicza interweniowała już w maju interweniowała w tej sprawie u Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Roberta Telusa. WIR zwracała uwagę, że proces koncentracji podmiotów skupowych i wypadanie z rynku mniejszych spółdzielni mleczarskich, spowodowuje, że rolnicy, którzy jeszcze na dzień dzisiejszy posiadają stada 20-30 krów będą zmuszeni, albo do inwestycji i zwiększania produkcji, albo do jej zaprzestania. Izba apelowała o interwencję w tej sprawie i objęcie producentów mleka pomocą w ramach zapowiadanej tarczy rolnej.
W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że monitoruje na bieżąco sytuację na rynkach, w tym rynku mleka, spadki cen dotyczą wszystkich państw UE i wynikają ze spadków cen produktów mleczarskich na giełdach światowych, spadki cen skupu są wyraźnie wyższe w Polsce i wynikają z bardzo wysokich cen gazu, dyktowanych przez państwowego monopolistę, producenci mleka otrzymują pomoc w postaci dopłat bezpośrednich oraz mogą skorzystać z dopłat do podwyższonego dobrostanu krów mlecznych, rolnicy, w tym producenci mleka, zostali objęci mechanizmem niskich cen energii.
źródło: Wielkopolska Izba Rolnicza
