Co znajdziesz w artykule?
Ochrona fitosanitarna w międzynarodowym handlu
Kwestia wyjścia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej (tzw. „Brexitu”), szczególnie w jego najtwardszej, czyli „bezumownej” wersji, to temat budzący żywe zainteresowanie po obydwu stronach Kanału La Manche. Zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w kontynentalnych krajach Unii Europejskiej, podejmowane są wstępne działania o charakterze prognostyczno – dostosowawczym. Dotyczy to także Polski. Na łamach internetowego portalu Magazynu Rolniczego „Agro Profil”, pisaliśmy już m.in. o: Wspólnej Deklaracji Ministrów Rolnictwa Estonii, Litwy, Łotwy i Polski, w której szefowie resortów rolnictwa, wyrażają wolę współdziałania w sprawie minimalizacji negatywnych następstw „Brexitu”. Kwestię tę podejmuje także Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a także szereg instytucji i organizacji rolniczych. Rozważa się m.in. działania finansowo-strukturalne chroniące rolników i producentów rolnych z Polski i Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień bezpieczeństwa fitosanitarnego i epidemiologicznego.
Świadectwa fitosanitarne
W powyższym kontekście, bardzo ważne jest zabezpieczenie prawidłowego funkcjonowania rolniczych rynków i szlaków transportowych. Dotyczy to szczególnie zagadnień związanych z eksportem roślin i produktów roślinnych do Wielkiej Brytanii. W sprawie tej wypowiedział się m.in Departament Środowiska, Żywności i Spraw Wsi Wielkiej Brytanii (ang.: Department for Environment, Food and Rural Affairs, DEFRA – przyp. red.). W ocenie ekspertów tej instytucji, większość roślin i produktów roślinnych (w tym owoce i warzywa, kwiaty i zieleń cięta), przywożonych do Wielkiej Brytanii z innych krajów dotychczasowej Unii Europejskiej, uważana jest za towary niskiego ryzyka fitosanitarnego i w przypadku wyjścia Wielkiej Brytanii bez umowy, nadal będą one wwożone do Wielkiej Brytanii, a władze tego kraju nie będą wymagały świadectw fitosanitarnych i obowiązkowej importowej kontroli fitosanitarnej. Oznacza to jednak, że import takich roślin i produktów roślinnych będzie realizowany na dotychczasowych zasadach z wymogiem posiadania świadectw. Ta pozorna sprzeczność wynika to z tego, że rośliny i produkty roślinne obecnie przemieszczane w systemie paszportów roślin Unii Europejskiej, nadal będą wymagały zaopatrzenia w świadectwa fitosanitarne, wydane przez krajowe organizacje ochrony roślin (NPPO – ang.: National Plant Protection Organization – przyp. red.), w państwach członkowskich Unii, właściwych dla ich wywozu. W szczególności dotyczyć to będzie określonych rodzajów/gatunków roślin przeznaczonych do sadzenia (w tym nasion), drewna i kory niektórych rodzajów, a także sadzeniaków ziemniaka. Dodajmy że, świadectwa fitosanitarne będą też wymagane przy wwozie pozostałych ziemniaków (tzw. towarowych – konsumpcyjnych lub przeznaczonych do przerobu przemysłowego).
Wykaz chronionych stref w Wlk. Brytanii
Przy ustalaniu wykazu roślin i produktów roślinnych, dla których wymagane będą świadectwa fitosanitarne, należy również uwzględnić fakt, że w Wielkiej Brytanii funkcjonują liczne strefy chronione odnoszące się do określonych organizmów szkodliwych (w szczególności dotyczy to szkodników drzew iglastych). Szczegółowy spis stref chronionych na terytorium Wielkiej Brytanii znajduje się pod adresem: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/730884/plant-passports-protected-zones.pdf
Świadectwa fitosanitarne w Polsce
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej świadectwa fitosanitarne wydają wojewódzcy inspektorzy ochrony roślin i nasiennictwa, właściwi ze względu na miejsce prowadzenia uprawy, wytwarzania lub miejsce składowania, albo miejsce łączenia roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów.
Przy czym, świadectwa wydawane są na wniosek zainteresowanych podmiotów (eksporterów).
Należy też zwrócić uwagę na to, że po wyjściu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, eksporterzy będą zobowiązani dostarczać kopie świadectwa fitosanitarnego i innych dokumentów importerowi w Wielkiej Brytanii. Wiąże się to z tym, że importer z Wielkiej Brytanii będzie musiał o przesyłce powiadomić właściwe brytyjskie władze zajmujące się zdrowiem roślin (DEFRA), z odpowiednim wyprzedzeniem, przed jej przybyciem do Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Szczególnie, że kontrole dokumentów i tożsamości, dla takich przesyłek, będą przeprowadzane zdalnie (tj. z wykorzystaniem systemu informatycznego DEFRA/służb celnych).
Kwestia drewna
Dodajmy, że obecnie drewno opakowaniowe (DMO), przemieszczane między Wielką Brytanią a Polską, transportowane jest swobodnie, bez dodatkowych kontroli. Natomiast, po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, tzw.: drewniany materiał opakowaniowy (DMO/WPM), wykorzystywany również w transporcie towarów innych niż pochodzenia roślinnego, eksportowanych do Wielkiej Brytanii, będzie musiał być oznakowany zgodnie z Międzynarodowym Standardem ds. środków fitosanitarnych ISPM15 (szczegóły: http://piorin.gov.pl/eksport-i-import/opakowania-drewniane/).
Państwo trzecie i import do UE…
Po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, państwa członkowskie Wspólnoty, w odniesieniu do importowanych z Wielkiej Brytanii towarów roślinnych, będą stosowały te same wymagania i zasady granicznej kontroli fitosanitarnej, jak dla przesyłek pochodzących z innych krajów trzecich. Uwzględnione w przepisach fitosanitarnych Unii Europejskiej rośliny, produkty roślinne i przedmioty (w szczególności wszystkie rośliny do sadzenia, określone rodzaje drewna, produkty z drewna lub kora, określone gatunki owoców i warzyw, niektóre rodzaje ciętych kwiatów i zieleni), będą musiały posiadać świadectwa fitosanitarne, wydane przez brytyjską organizację ochrony roślin. Towary, wymagające zaopatrzenia w świadectwo fitosanitarne, będą podlegały granicznej kontroli fitosanitarnej w pierwszym punkcie wwozu do Unii Europejskiej (tj. na granicy zewnętrznej UE, bez względu na docelowe państwo członkowskie).
Więcej informacji
Szczegółowe informacje na temat zasad i regulacji importu i eksportu roślin i produktów roślinnych do/z Wielkiej Brytanii, po wdrożeniu scenariusza „Brexit – no deal”, można znaleźć, pod adresem oficjalnego portalu internetowego Administracji Państwowej Wielkiej Brytanii: https://www.gov.uk/guidance/importing-and-exporting-plants-and-plant-products-if-theres-no-withdrawal-deal.
Ponadto, więcej aktualnych i szczegółowych informacji w sprawie realizacji procedur związanych w wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej, znaleźć można m.in. na stronie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin, pod adresem: www.piorin.gov.pl/eksport-i-import/brexit a także, w szerszej płaszczyźnie, w oficjalnym portalu Komisji Europejskiej: www.ec.europa.eu
Ponadto, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, w porozumieniu z innymi krajowymi resortami, przygotowało broszurę pt.: „Brexit. Co powinien wiedzieć przedsiębiorca”. Materiał ten zawiera m.in.: szczegółowy zakres zagadnień interesujących przedsiębiorców, łącznie z problematyką wymagającą, z ich strony podjęcia indywidualnych decyzji.
Pełna treść informacji o broszurze znajduje się na stronach MSZ, (vide link: www.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/wiadomosci/prezentacja_broszury__brexit__co_powinien_wiedziec_przedsiebiorca_
Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródła: www.piorin.gov.pl: www.ec.europa.eu www.assets.publishing.service.gov.uk www.gov.uk www.gov.pl
Foto: Pixabay
