Co znajdziesz w artykule?
Ostatni tydzień (9-13 marca 2020) był spadkowy dla rynku zbóż i oleistych
Wzrosty notowań towarów rolnych, ale też akcji i surowców z początku roku odeszły już dawno w niepamięć. W marcu, z tygodnia na tydzień rozszerza się pandemia koronawirusa i wywołuje panikę nie tylko wśród mieszkańców, ale też na giełdach. Choroba wprawdzie wygasa w Chinach, to jednak jest na etapie początkowym w Europie i Stanach Zjednoczonych. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła w czwartek, że mamy już do czynienia z pandemią o zasięgu globalnym. W celu spowolnienia pandemii zamykane są granice, drastycznie ograniczane są podróże i działalność gospodarcza. Nic dziwnego, że nie jest też realizowana umowa handlowa USA z Chinami (podpisana w połowie stycznia), która była przyczyną wzrostów notowań na wszystkich rynkach na przełomie roku. Spadki indeksów giełdowych, o nawet kilkanaście procent dziennie i przecena ropy o połowę w ciągu miesiąca, wywierają silną presję spadkową na notowania zbóż oraz oleistych. Warto przypomnieć, że ceny ropy wpływają na zboża i oleiste, ponieważ ich duża część (np. w USA 40% kukurydzy) wykorzystywana jest w produkcji biopaliw. Szerząca się epidemia stwarza problemy logistyczne w przepływie towarów rolnych i zapewne doprowadzi do bankructwa wielu branż. Wzrost bezrobocia przełoży się na spadek globalnego popytu na wszystkie dobra, w tym w dużo mniejszym stopniu na żywność.
Na tle ropy i akcji przeceny na rynku zbóż i oleistych są wielokrotnie mniejsze, ale skala przecen zróżnicowana. Oleje roślinne i nasiona oleiste taniały w ostatnich tygodniach mocniej, ponieważ są bardziej powiązane z cenami ropy (produkcja biodiesla).
Poniedziałek (16-03-2020) przynosi kolejną rundę przecen na rynkach akcji i surowców. Tanieją także zboża i nasiona oleiste.
Zmiany okresowe notowań na giełdowym rynku zbóż i oleistych:
Giełda w Chicago:
Notowania kompleksu sojowego spadły w ciągu tygodnia (9-13 marca 2020) od 2% (śruta sojowa) do 8% (olej sojowy). Wyceny zbóż obniżyły się w tym czasie o tylko 1%-2% w Chicago. W skali ostatniego miesiąca na lekkim plusie notowana była tylko śruta sojowa, która skorzystała z podniesienia ceł wywozowych w Argentynie (największy eksporter śruty sojowej na świecie).
Chicago zboża:
W przedziale od ponad 2%, do ponad 5% potaniała odpowiednio amerykańska kukurydza oraz pszenica i soja. Wszystkie analizowane amerykańskie kontrakty są tańsze niż przed rokiem.
Giełda Euronext-Paryż:
Rzepak jest najtańszy od roku!!!
Nic dziwnego, że to rzepak tracił w minionym tygodniu najmocniej na giełdzie w Paryżu. Seria majowa potaniała w ciągu tygodnia ponad 25 euro (-7%), a piątek zamknęła na poziomie 352,5 eur/t. Nasiona rzepaku są teraz najtańsze od początku marca 2019 roku. Skokowe przeceny są to wynik taniejących olejów roślinnych.
Kilkumiesięczne minima zalicza unijna kukurydza i pszenica
W Paryżu zboża tracą śladem spadających notowań za oceanem. Skala tygodniowego spadku wyniosła od 1%-kukurydza, do ponad 3%-pszenica (dotyczy serii najbliższej). Zboża tanieją także na rynkach lokalnych, zwłaszcza w basenie Morza Czarnego, gdzie osłabienie lokalnych walut (rubel i hrywna) zwiększa konkurencyjność eksportu.
Notowania unijnej pszenicy z dostawą w maju podążają w kierunku 175 eur/t. Jest to poziom najniższy od września ubiegłego roku. Uwaga wykres poniżej pokazuje bardzo niskie zamknięcie serii marcowej (wygasła 10-go marca)
Kukurydza z dostawą w czerwcu zbliża się do 162 eur/t. Dla tej serii (czerwcowa) jest to historyczne minimum, a dla serii najbliższej na wykresie kontynuacyjnym obecne poziomy są najniższe w tym roku (pomijając wyjątkowo niskie zamknięcie notowań marcowej serii z 5-go marca).
Unijny eksport zbóż ma się dobrze
Tempo eksportu unijnej pszenicy jest o 70% lepsze niż przed rokiem, a udział polskiego ziarna rośnie
Dane Komisji Europejskiej pokazują, że od początku lipca 2019 do 9-marca 2020 wywieziono poza UE 2122 mln ton pszenicy miękkiej. Jest to rezultat aż o 70% lepszy niż w analogicznym okresie sezonu 2018/19. Eksport wszystkich gatunków pszenicy oraz mąki sięgnął już 22,44 mln ton i jest o 67% wyższy niż rok temu.
Polska awansowała na 4 miejsce w rankingu unijnych eksporterów pszenicy
Eksport polskiej pszenicy mocno wzrósł, osiągając tempo 130 tys. ton – średnio w każdym z 4 ostatnich tygodni. Od początku tego sezonu wyeksportowaliśmy poza UE 1,83 mln ton pszenicy, co daje nam 4 miejsce w rankingu eksporterów tego zboża. Pszenica pochodząca z Polski stanowi prawie 9% unijnego eksportu pszenicy miękkiej (miesiąc wcześniej było to tylko 6%).
W unijnym eksporcie pszenicy (miękkiej) dominują dwa kraje, są to Francja (34% udział) i Rumunia (18%). W rankingu eksporterów wyprzedzają nas jeszcze Niemcy (11%).
Najnowsze prognozy Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa (z marca)
Prognoza globalnej produkcji pszenicy w sezonie 2019/20 została podniesiona o 0,5 mln ton (od lutego), do rekordowych 764,5 mln ton. Jednocześnie dzięki większej (m/m) konsumpcji (754,9 mln ton) i mniejszym zapasom początkowym, obniżono o 0,9 mln ton do 287,1 mln ton oczekiwane zapasy na koniec obecnego sezonu. Nadal będą one jednak rekordowo duże.
https://agroprofil.pl/p/prenumerata-magazynu-agroprofil-12miesiecy/
W marcowej prognozie USDA unijny eksport pszenicy pozostawiony został na bardzo wysokim poziomie 32 mln ton (trzeci wynik w historii).
Światowe zbiory kukurydzy podniesiono o symboliczne 0,4 mln ton, do 1,112 mld ton (sezon 2019/20). Oznacza to poziom o tylko 1% mniejszy niż sezon wcześniej. Globalna konsumpcja (1,135 mld ton) została również symbolicznie skorygowana w górę i znacznie przekroczy poziom produkcji. Mimo, że podniesione zostały nieco (0,5 mln ton) zapasy na koniec sezonu, to i tak będą one o 7% mniejsze niż sezon wcześniej. Oznacza to spadek globalnych zapasów kukurydzy już trzeci sezon z rzędu
Unijny import kukurydzy pozostawiony został na wysokim poziomie 21 mln ton, w porównaniu do rekordowych 25,2 mln ton w sezonie 2018/19.
Światowa produkcja soi wzrosła (w porównaniu do lutego) o 2,4 mln ton. USDA podniósł po 1 mln ton oczekiwane zbiory w Argentynie (do 54 mln ton) i w Brazylii (do rekordowych 126 mln ton). Najnowsza prognoza zakłada światową produkcję nasion soi na poziomie 341,8 mln ton (-5% r/r). Doskonałe (rekordowe) zbiory w Ameryce Południowej zrekompensują w znacznym stopniu spadek amerykańskiej produkcji. Światowa konsumpcja soi powinna sięgnąć rekordowe 351,1 mln ton i podobnie jak w bilansie kukurydzy przewyższy produkcję. W konsekwencji zapasy na koniec obecnego sezonu spadną o 11% (r/r).
Unijny import soi pozostawiano (m/m) na 15,2 mln ton (nieco więcej niż sezon wcześniej). Chiny sprowadzą 88 mln ton (bez zmian od lutego, ale +7% r/r) i odpowiadać będą za 58% światowego importu i 30% globalnej konsumpcji nasion.
RYNEK PALIW
Notowania giełdowe ropy obniżyły się w ciągu miesiąca o blisko połowę ciągnąc w dół ceny paliw
W pierwszej połowie marca 2020 spadły zdecydowanie ceny średnie oleju napędowego i w mniejszym zakresie LPG i benzyn. W konsekwencji w połowie 11-tygodnia 2020 za benzynę 95-oktanów trzeba było zapłacić średnio 4,76 zł/l, a za ON 4,89 zł/l. W skali miesiąca diesel potaniał o 23 grosze o najpopularniejsza z benzyn (Pb95) o 13 groszy na litrze. Duże spadki odnotowane zostały także w cennikach hurtowych, dzięki temu marża stacji paliw jest nadal olbrzymia i wynosi 40 gr/l (Pb-95) i 45 gr/l (ON).
W ostatnich tygodniach ceny ropy naftowej gwałtownie spadły. Kulminacja przecen miała miejsce w piątek – 6 marca i w poniedziałek – 9 marca. Tylko w ciągu tych dwóch sesji ropa potaniała o 1/3. Koronawirus jest głównym winowajcą drastycznego ograniczenia popytu na paliwa i w konsekwencji na ropę. Tymczasem kraje OPEC, na spotkaniu 5-6 marca, nie dogadały się z Rosją, by ograniczyć podaż (z winy Rosji). Zamiast tego Arabia Saudyjska podniosła wydobycie i wypowiedziała wojnę cenową konkurentom (obniżyła o 20% ceny). Celem jest wyeliminowanie mniejszych producentów z rynku i ograniczenie podaży w dłuższym horyzoncie czasowym. W połowie marca notowania ropy Brent oscylują w okolicy 35 usd za baryłkę, czyli w okolicy 4-letnich minimów.
Ceny średnie paliw w detalu: 11-03-2020 / zmiana miesięczna (e-petrol.pl):
- Pb98: 5,09 zł/l (-14 gr/l);
• Pb95: 4,76 zł/l (-13 gr/l);
• ON: 4,89 zł/l (-23 gr/l);
• LPG: 2,12 zł/l (-17 gr/l).
Skokowe przeceny na rynku ropy przełożyły się na dużo niższe ceny paliw w hurcie.
W PKN Orlen w ciągu tygodnia (04-11.03.2020) olej napędowy potaniał o 18 groszy na litrze, a najpopularniejsza benzyna (Pb95) była tańsza aż o 21 groszy. W ciągu ostatnich 4 tygodni diesel potaniał o ok. 30 groszy, a Pb95 o prawie 40 groszy na litrze.
Na stacjach paliw ceny spadały w tym czasie znacznie mniej niż w hurcie. Wzrosły zatem (i tak już bardzo wysokie) marże na sprzedaży paliw
W 10-tygodniu tego roku marża modelowa ze sprzedaży Pb95 wyniosła 38 groszy, a w przypadku ON 45 groszy na litrze. Do tego należy doliczyć 20-30 groszowe upusty od oficjalnych cen hurtowych dla poszczególnych odbiorców detalicznych.
Uczciwość wymaga jednak przypomnienia, że w całym III kwartale 2019 ceny detaliczne, głównie oleju napędowego, były sztucznie utrzymywane często poniżej oficjalnych cen hurtowych. Wynikało to z polityki cenowej państwowych rafinerii, których stacje dominują na rynku (okres wyborów sejmu). Początek nowego roku przynosi gwałtowne odbudowywanie marż detalicznych na sprzedaży ON, a ostatnio też benzyn. Także teraz o poziomie cen decydują stacje należące do państwowych koncernów (Orlen, Lotos).
Średnia modelowa marża stacji paliw na 1 litrze Pb95 wyniosła:
- 2017 r: 17 groszy,
- 2018 r: 20 groszy,
- 2019 r: 18 groszy,
- 2020 r: 24 grosze, a w tygodniu 10 marża wzrosła do 38 groszy (+14 groszy w tygodniu).
Średnia modelowa marża na 1 litrze ON wyniosła:
- 2017 r: 13 groszy,
- 2018 r: 9 groszy,
- 2019 r: 10 groszy,
- 2020 r: 32 groszy, a w tygodniu 10 marża wzrosła do 45 groszy (+5 groszy w tygodniu).
Obliczono na podstawie cen publikowanych przez PKN Orlen (ceny hurtowe+VAT) i e-Petrol (ceny średnie na stacjach paliw)
Marża stacji paliw obliczana jest na podstawie cen hurtowych publikowanej przez PKN Orlen. W praktyce handlowej funkcjonują jednak upusty dla poszczególnych klientów, stąd od ceny hurtowej (referencyjnej) należy odliczyć ok. 15-20 groszy w przypadku benzyny oraz dwadzieścia kilka do 30 groszy w przypadku oleju napędowego.
Zmiany cen w skali roku:
Warto zauważyć, że hurtowa cena diesla była w 10-tygodniu 2020 o 48 gr/l niższa niż rok temu, ale w detalu ON kosztował średnio o tylko 7 groszy więcej niż przed rokiem. Zawdzięczamy to bardzo wysokim marżom ze sprzedaży paliw (głownie ON) na stacjach.
Oficjalne hurtowe ceny Pb95 były w 10-tygodniu 2020 o 14 gr/l niższe niż rok temu, a dzięki wyższym marżom na stacjach płaciliśmy za to paliwo średnio o 11 groszy więcej niż przed rokiem.
Zmiany cen paliw w skali roku:
ZMIANY CEN ŚREDNICH PALIW W HURCIE (PKN-Orlen) i DETALU:
Notowania ropy Brent / WTI (usd/b):
Ceny hurtowe diesla przewyższały ceny Pb95 o ponad 5 groszy na litrze:
Średnia modelowa marża stacji paliw w ujęciu tygodniowym (na podstawie PKN Orlen):
Andrzej Bąk – ewgt
Źródło cen: CBoT, Eurnext-Paryż, PKN ORLEN, e-petrol.pl
