Co znajdziesz w artykule?
Parlament Europejski podjął we wtorek, 23 listopada r., końcową debatę i głosowanie nad Wspólną Polityką Rolną dla Unii Europejskiej na lata 2023-2027. Znane są też już dokładne wyniki głosowania nad podstawowymi rozporządzeniami WPR.
A zatem: Rozporządzenie o planach strategicznych przyjęto 452 głosami za, przy 178 głosach przeciw i 57 głosach wstrzymujących się. Rozporządzenie horyzontalne przyjęto 485 głosami za, przy 142 głosach przeciw i 61 głosach wstrzymujących się. Natomiast rozporządzenie o wspólnej organizacji rynków 487 głosami za, przy 130 głosach przeciw i 71 głosach wstrzymujących się.
Aprobata Komisarza Wojciechowskiego
– Kończymy właśnie ponad trzyletni okres trudnych i wielostronnych negocjacji – stwierdził podsumowując wielogodzinną debatę Komisarz Europejski ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Wojciechowski. – Z pewnością to także jedna z najważniejszych decyzji Parlamentu Europejskiego od 30 lat i już teraz mogę powiedzieć, że najważniejsza sprawa jaką przyszło mi się zająć w trakcie mojej pracy na stanowisku Komisarza. To jednak nie koniec pracy nad WPR, bo zakłada ona duży procent elastyczności w stosunku do tego, co zostanie zawarte w krajowych Planach Strategicznych dla Wspólnej Polityki Rolnej. Ja ze swej strony mogę tylko powiedzieć, że dopilnuję by krajowe plany strategiczne w jak największym stopniu wypełniały założenia WPR, a także zawierającego się w niej Zielonego Ładu i strategii takich jak „Od pola do stołu”, czy „O bioróżnorodności”.
Plusy i minusy elastyczności KPS
I właśnie obawy dotyczące elastyczności nadanej państwom członkowskim w kwestii wypełniania założeń WPR w planach strategicznych państw UE, należały do głównych osi europarlamentarnej debaty. Przy czym wielu mówców z różnych krajów wyrażało obawy o to, czy zasada ta nie zostanie wykorzystana przez poszczególne państwa do zachowania obecnej sytuacji i faktycznie do ominięcia reform.
Najdobitniej wyraził to Europoseł Jarosław Kalinowski, który stwierdził min. wprost, że:
– Trzeba patrzeć państwom członkowskich na ręce – powiedział J. Kalinowski. – Widziałem ostatnią wersję projektu Planu Strategicznego polskiego Rządu i powiem jedno: były tam zapisy zahaczające o szyderstwo z założeń Wspólnej Polityki Rolnej. Na tym etapie polski plan jest zły. Na połowie gruntów nasi rolnicy nie będą otrzymywali wsparcia. Stracą prawdziwi rolnicy, stracą właściciele gruntów, bo nie wezmą dopłat do realizacji celów strategicznych. Mamy w Polsce patologiczny system dzierżawy gruntów. Komisja powinna to śledzić i nie pozwolić na wdrożenie naszego Planu Strategicznego w tej formie, bo inaczej stracą na tym rolnicy.
Elastyczność i Aktywny Rolnik
Do pozytywów elastyczności (na poziomie jak podkreślano nawet około 1/3 wartości budżetu WPR), w podejściu do krajowych Planów Strategicznych zaliczono natomiast uwzględnianie lokalnych specyfik, potrzeb krajowych rolnictw i tzw. warunkowości społecznej. Dodajmy, że elastyczność w tym zakresie dotyczy też aż 450 mln euro dodatkowej rezerwy w budżecie przyszłej WPR. Do plusównowej polityki rolnej zaliczono także połączenie krajowej autonomii planowania środków z różnymi lokalnymi definicjami Rolnika Aktywnego, co uszczelnić ma systemy przekazywania dopłat.
Gospodarstwa i młodzi rolnicy
Kolejna pozytywna strona WPR na którą wskazywano, to większe wsparcie i dbałość o małe oraz średnie gospodarstwa rolne. Do pozytywów zaliczono też zwiększenie pomocy dla młodych rolników, którzy mają zyskać zachęty do pozostawania na wsi i do przejmowania oraz rozwijania gospodarstw rolnych. Europosłowie z różnych krajów pozytywnie odnosili się też do uzależnienia form wsparcia dla podmiotów rolnych od zapewnienia odpowiednich warunków ich pracownikom. Doceniono również uwzględnienie w WPR sytuacji kobiet na wsi. W wielu przypadkach pozytywnie oceniano także ekoschematy (ponad 25 % środków w budżecie przeznaczonym na dopłaty), niektóre założenia Nowego Zielonego Ładu i strategii takich jak „Od pola do stołu”, czy „O bioróżnorodności”. Szczególnie w kontekście skracania łańcuchów dostaw żywności.
Niezadowolenie i niedosyt
Ogólnie jednak przeważało poczucie niedosytu i to po obydwu zasadniczych stronach sporu, czyli wśród Europosłów upominających się o prawa rolników do godnego i bezpiecznego gospodarowania, którym Unia Europejska powinna pomóc jako gwarantom bezpieczeństwa żywnościowego. Obawy budziły też założenia WPR dotyczące redukcji powierzchni ziemi uprawnej w odniesieniu do ochrony krajobrazu i bioróżnorodności i ograniczenia w stosowaniu środków ochrony roślin, a także przewidywanyspadek wydajności europejskiego rolnictwa w odniesieniu dowzrostu importu produktów rolnych spoza UE.
Jednak niezadowoleni byli również Europosłowie o nastawieniu proekologicznym, którzy zarzucali min. nowej WPR brak stanowczych rozwiązań dotyczących zasadniczej redukcji stosowania nawozów sztucznych, intensywnego rolnictwa, czy środków ochrony roślin.
Zadbajmy o nasze rolnictwo!
W bardzo poruszających słowach odniosła się do tego Europosłanka Laura Huhtasaari z Finlandii:
– Jako kontynent nie damy rady ocalić całego globu przed zmianami klimatu, globalnymi klęskami głodu i innymi światowymi nieszczęściami. Naszym obowiązkiem jest więc zadbać o to, o co tak naprawdę możemy skutecznie zadbać, czyli o nasze rolnictwo. Tak by ziemia w naszych krajach rodziła plony z odpowiednią wydajnością, krowy dawały mleko, żeby dostępne było mięso. W mojej rodzinnej Finlandii wielu ludzi pamięta czas okropnego głodu i śmierci. Naszym obowiązkiem jest więc zadbać o to, by tego rodzaju straszne rzeczy się nie powtórzyły. Tu u nas w Europie. O to powinniśmy się też zatroszczyć w ramach WPR.
Lepsze to niż nic?
Ogólnie jednak wielu Europarlamentarzystów różnych opcji zgodnych było co do tego, że WPR na lata 2023-2027 w obecnym kształcie, to dokument bardzo niedoskonały i że to dopiero początek procesu zmian, lecz ich brak lub dalsze przedłużające się prace, mogą przynieść jeszcze więcej szkód.
Dodajmy, że na obecnym etapie potrzebna jest jeszczeaprobata Rady Europy, co nastąpić ma z początkiem grudnia br. A do 31 grudnia br. państwa członkowskie UE mają czas na przygotowanie krajowych Planów Strategicznych dla WPR. Następnie ich oceną zajmie się Komisja Europejska. Nowa WPR ma wejść w życie w 2023 roku.
Źródło i foto: Parlament Europejski Biuro Polska
