Na podstawie wyników badań krajowego laboratorium referencyjnego ds. ASF, tj. w Puławach, Główny Lekarz Weterynarii poinformował o wyznaczeniu na terytorium kraju  szóstego już w tym roku ogniska ASF u świń.
Ognisko wyznaczono w gospodarstwie położonym w miejscowości Olecko (gmina i powiat Olecko), w województwie warmińsko-mazurskim.

Wdrożono procedury

W gospodarstwie utrzymywano 122 świnie (27 prosiąt, 39 warchlaków, 45 tuczników, 1 knura i 10 loch). Ognisko położone jest na obszarze zagrożenia (obszar określony w części III załącznika do decyzji KE 2014/709/UE).

Inspekcja Weterynaryjna wdrożyła wszystkie procedury likwidacji ogniska choroby, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń.
W powyższym kontekście GIW ponawia apele do rolników i producentów trzody chlewnej o ścisłe przestrzeganie zasad bioasekuracji i o bezzwłoczne zgłaszanie wszelkich wątpliwych lub niepokojących sytuacji.

Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: GIW

ASF: to już piąte ognisko w tym roku!

Nowy tydzień zapisze się jako najbardziej suchy od maja. To jednak nie oznacza, że nigdzie nie będzie padać.

W poniedziałek przez nasz kraj z zachodu na wschód przemknie front chłodny, który na Ziemi Lubuskiej, Dolnym Śląsku, Kujawach, Warmii i Mazurach, północy, zachodzie i w centrum Ziemi Łódzkiej oraz w Wielkopolsce przyniesie tylko większe zachmurzenie i bez opadów- może miejscami delikatnie pokropi.  Na Pomorzu Zachodnim, Środkowym i Wschodnim po południu miejscami słabo popada do 1-3 mm na cały dzień. Na Podkarpaciu, Lubelszczyźnie a także w Małopolsce, Kielecczyźnie, Górnym Śląsku w godzinach popołudniowych pojawią się przelotne opady deszczu i burze do 20 mm- popada na około 70% tych obszarów. Między 12/16/00 przelotny deszcz i słaba burza do 5-8 mm może wystąpić również na Opolszczyźnie, południu i wschodzie Ziemi Łódzkiej, południu, wschodzie i w centrum Mazowsza oraz na południu Podlasia- popada na około 20% tego obszaru.  Na wschodzie jeszcze gorąco, do 28-29 stopni w  rejonie Przemyśla i Tarnowa. Na południu i w centrum 25 stopni. Na zachodzie do 22-23 stopni. Najchłodniej od Suwalszczyzny po Warmię, Kaszuby i wybrzeże- maksymalnie 19/22 stopnie.

We Wtorek  nad zachodnią Polską znajdzie się wyż, który przyniesie suchą i słoneczną pogodę. Po południu sporo słońca pojawi się również od Warmii po Kujawy, Ziemię Łódzką i Górny Śląsk. Na wschodzie dzień minie przeważnie pochmurnie z pojedynczymi przejaśnieniami. Deszcz w ciągu dnia pokropić może miejscami do 100 km od wybrzeża w głąb lądu, na krańcach wschodnich oraz miejscami od Opolszczyzny po Małopolskę. Opad raczej nie będzie mierzalny w deszczomierzu. Zimno. O poranku przeważnie 6/12 stopni. W ciągu dnia od 17 stopni na wybrzeżu, Kaszubach i północy Warmii, 18-19 stopni na północy, wschodzie i w centrum do 20 stopni na zachodzie i południu kraju.

Środowy i czwartkowy poranek miejscami przyniesie spadki temperatury do 4/7 stopni- wpłynie to na obfitą rosę o poranku. W ciągu dnia na północy kraju temperatura nie przekroczy 17-19 stopni. W centrum i na wschodzie zatrzyma się na 20-22 kreskach powyżej zera. Najcieplej na zachodzie i południu do 22-24 stopni. Na niebie sporo słońca- jednak w powietrzu polarnomorskim powstawać będą chmury, które w godzinach południowych i popołudniowych dość szczelnie będą się starać nam zakryć błękit nieba- zwłaszcza na północy kraju.

Wiatry na południu kraju mają być słabe. Na zachodzie, wschodzie i w centrum umiarkowane do 15-35 km/h. Na północy chwilami podmuchy wiatru przekroczą 45 km/h.

Opadów do końca tygodnia będzie jak na lekarstwo. W wielu regionach zachodniej i centralnej części kraju nie spadnie ani jedna kropla deszczu. Największe opady i największa szansa jest w południowej i wschodniej części kraju z poniedziałku na wtorek- jednak kolejne dni to właśnie tutaj będą najcieplejsze i najsłoneczniejsze.

Przy żniwach kaprysić może głównie rosa- jednak wiatr po wschodzie słońce szybko źdźbła zbóż wysuszy.

Łukasz Sieligowski 

Precyzyjnie wyliczone koszty

Od pierwszego lipca obowiązuje nowa matryca stawek VAT, która miała być stosowana od 1 kwietnia 2020, ale ze względu na sytuację epidemiczną została przesunięta. Nowe prawo to efekt wejścia przepisów 1 listopada 2019 ustawy ustawy wprowadzającej m.in. nową matrycę stawek VAT oraz wiążącą informację stawkową (WIS) (ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. poz. 1751 z późn. zm.).

Nowa matryca stawek VAT, co oznacza?

Po pierwsze zmianę klasyfikacji towarów i usług na potrzeby VAT, czyli rezygnacja ze stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz: Nomenklatury scalonej (CN) albo Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w zakresie towarów oraz aktualnej (obowiązującej od 1 kwietnia 2020 r.) Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2015) w zakresie usług.

Po drugie uproszczenie systemu stawek VAT, co ma zapewnić prostotę, przejrzystość i przyjazność w stosowaniu przepisów dotyczących stawek.

Obniżenie stawki VAT – przykłady

Obniżki VAT wynikają z potrzeby ujednolicenia stawek VAT i dotyczą produktów niezbędnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka:

• owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (np. migdały, pistacje) – z 8% do 5%,
• pieczywo o terminie przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości przekraczającej 14 dni z 8% do 5%,
• wyroby ciastkarskie (z 8% lub 23% – w zależności od terminu przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości – do 5%),
• zupy, buliony, żywność homogenizowana – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – z 8% do 5%,
• musztarda, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) – z 23% do 8%,
• produkty dla niemowląt i dzieci tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – z 8% do 5%,
• artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – z 8% do 5%,
• już od 1 listopada 2019 r. e-booki, e-prasa, w tym np. audiobooki ściągane przez internet, książki nieoznaczone symbolem ISBN oraz gazety, czasopisma nieoznaczone ISSN (z 23% do 5% dla wydawnictw książkowych oraz czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. i 8% dla wydawnictw prasowych).

Podwyżki VAT – przykłady

Chcąc zapewnić równowagę budżetową zaproponowano podwyższenie stawek VAT dla niektórych towarów tj.:

• homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są ww. produkty – z 5% i 8% do 23%,
• lód – używany do celów spożywczych i celów chłodniczych – z 8% do 23%,
• czasopisma specjalistyczne, z wyjątkiem czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. (dla których utrzymuje się stawkę 5%) – z 5% do 8%,
• drewno opałowe – z 8% do 23%.
• środki przeznaczone do zwalczania gryzoni, much itp. – z 8% do 23%

Bez zmian (8%) pozostają:

• towary i usługi zwykle wykorzystywane w produkcji rolniczej (zwierzęta gospodarskie, nawozy i środki ochrony roślin, sznurek do maszyn rolniczych),
• wyroby medyczne, produkty lecznicze, środki odkażające,
• usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją, transport osobowy, roboty konserwacyjne, czy usługi gastronomiczne,
• usługi uzdatniania i dostarczania wody mieszkańcom za pośrednictwem sieci wodociągowych lub poza systemem sieciowym np. beczkowozami, cysternami, usługi odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz zagospodarowanie odpadów.

Zmiana zakresu systemu ryczałtowego dla rolników

Nowe przepisy zwiększają katalog produktów rolnych i uproszczają regulację. Uproszczenie polega na objęciu definicją produktów rolnych wszystkich (a nie jak dotąd jedynie wybranych) towarów pochodzących z działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towarów wytworzonych z nich w sposób inny niż przemysłowy.

Aleksandra Wieremczuk

Źródło:

https://www.podatki.gov.pl/vat/abc-vat/matryca-stawek-vat/

https://www.gov.pl/web/finanse/nowa-matryca-stawek-vat

23 procentowy VAT za nasienie? Hodowcy bydła i trzody znowu stratni

Zbyt długi czas badania obecności pestycydów – zarówno w płodach rolnych, jak i w żywności trafiającej do sklepów – to główny problem systemu bezpieczeństwa obrotu środkami ochrony roślin. Na informację, czy w owocach lub warzywach nie pozostało zbyt dużo szkodliwej chemii czeka się średnio 36 dni. Przekroczenia norm na szczęście nie zdarzają się nagminnie. Jednak długie oczekiwanie na wyniki badań niesie za sobą ryzyko, że produkty takie dawno zostaną sprzedane, a nawet zjedzone. Problemem są też długotrwałe badania samych pestycydów. Stwarza to ryzyko sprzedaży środków ochrony roślin niespełniających norm jakościowych, co może wpływać na jakość upraw, a nawet ich zniszczenie. Ponieważ pestycydy są groźne dla zdrowia konsumentów, NIK sygnalizuje: próbki bada się zbyt wolno, żeby w przypadku ewentualnego zagrożenia, móc zareagować wystarczająco szybko.

Jednym ze sposobów ochrony roślin i produktów roślinnych przed organizmami szkodliwymi (w tym przed chwastami) oraz ulepszenia produkcji rolnej jest stosowanie środków ochrony roślin.

Stosowanie środków ochrony roślin

Wykorzystywać można tylko te środki ochrony roślin (ŚOR), które zostały dopuszczone do obrotu i stosowania oraz zostały zarejestrowane (po sprawdzeniu ich skuteczności biologicznej). Chemiczne środki ochrony roślin należą do substancji, które w razie przedostania się do organizmu zagrażają zdrowiu i życiu człowieka. ŚOR wykorzystywane w produkcji roślinnej mogą także gromadzić się w żywności. Stosowanie ich wiąże się więc z ryzykiem, zarówno środowiskowym, jak i zdrowotnym. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie procedur ich stosowania. Według danych pozyskiwanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi z Narodowego Funduszu Zdrowia, w latach 2016-2017 w związku z zatruciem środkami ochrony roślin świadczenia medycznego udzielono blisko 900 osobom, z czego ponad 530 osób wymagało hospitalizacji.

Pomimo istniejących uregulowań prawnych tego obszaru, w europejskim Systemie Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF) wciąż pojawiają się informacje o produktach, w których wykryto pozostałości środków ochrony roślin i innych pestycydów, przekraczające dopuszczalne stężenia i stanowiące zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Eksperci wskazują także na inne zagrożenia związane z wykorzystywaniem środków ochrony roślin: stosowanie ich niezgodnie z rejestracją, rosnącą sprzedaż preparatów fałszywych (z szacunków Komisji Europejskiej wynika, że handel nielegalnymi i podrobionymi środkami ochrony roślin może obejmować blisko 10 proc. wartości rynku), zagrożenia związane ze stosowaniem mieszanin zbiornikowych (tj. stosowanie kilku preparatów w jednym oprysku) i obniżonych dawek, czy lekceważenie zasad BHP przez rolników. Coraz bardziej realne stają się także zagrożenia związane z gromadzeniem środków przeterminowanych oraz możliwe problemy ze zbiorem opakowań po środkach ochrony roślin.

Według danych Eurostatu sprzedaż pestycydów w Polsce w 2016 r. wzrosła o 12,3 proc., w porównaniu do roku 2011. Tymczasem powierzchnia upraw roślinnych na przestrzeni lat 2011-2017 zwiększyła się jedynie o ok. 1,5 proc.

Zarówno organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), jak i Państwowej Inspekcji Sanitarnej prowadzą badania na pozostałości środków ochrony roślin. Przy czym Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa bada pozostałości tych środków w płodach rolnych, niebędących jeszcze żywnością, a próbki pobierane są głównie w trakcie wegetacji roślin, natomiast Inspekcja Sanitarna dokonuje poboru próbek żywności, która znajduje się w obrocie.

Badanie płodów rolnych

W ocenie Najwyższej Izby Kontroli niewłaściwa była organizacja poboru i badań laboratoryjnych próbek płodów rolnych. Miało to negatywny wpływ na skuteczność całego systemu bezpieczeństwa stosowania środków ochrony roślin oraz ich obrotu. Zarówno Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi jak i Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa w umowach i upoważnieniach zawieranych z Instytutami nie określali terminów wykonania zleconych badań próbek płodów rolnych. Kontrola wykazała długotrwałe badanie próbek płodów rolnych na obecność pozostałości środków ochrony roślin, trwające nawet ok. trzech miesięcy.

Długi czas badań dotyczył zarówno warzyw i owoców przeznaczonych do długiego przechowania, jak i tych, których termin przydatności do spożycia był bardzo krótki (np. owoce miękkie). Dla przykładu badanie pobranej z pola próbki czarnej porzeczki trwało 26 dni, truskawki – 43 dni, maliny – 46 dni, jabłka – 70 dni. Na wynik badania próbki marchwi oczekiwano 55 dni, korzenia pietruszki – 58 dni, rukoli – 63 dni, a sałaty aż 84 dni. W okresie objętym kontrolą średni czas badań laboratoryjnych próbek płodów rolnych wyniósł 36 dni (czas liczony od daty pobrania próbki).

Zbyt długo czas oczekiwania

NIK podkreśla, że długi czas oczekiwania na wyniki badań próbek płodów rolnych w praktyce uniemożliwiał Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa wydanie ewentualnego zakazu przeznaczania do spożycia i wprowadzania do obrotu płodów rolnych, gdyby zawierały pozostałości środków ochrony roślin. W efekcie, w ciągu trzech lat (latach 2016-2018) organy PIORiN wydały tylko jedną taką decyzję.

Dlatego też w większości przypadków płody rolne zostały zebrane i  wprowadzone do obrotu jako żywność jeszcze w czasie trwania badań, przy czym płody rolne z krótkim terminem trwałości zostały sprzedane, często bez możliwości identyfikacji konsumentów. W trakcie kontroli NIK przeanalizowała 52 przypadki postępowania Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) z płodami rolnymi, w których stwierdzono przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu stężenia pozostałości pestycydów w żywności. W 38 przypadkach (75 proc. przypadków) płody rolne w czasie oczekiwania na wyniki badań zebrano z pola i sprzedano, w tym w 27 przypadkach sprzedaży dokonano w obrocie bezfakturowym, bez możliwości identyfikacji odbiorców i wycofania płodów rolnych z obrotu. Bez możliwości ustalenia odbiorcy sprzedano m.in.: 41,5 tony kapusty pekińskiej, łącznie 25 ton i 15 tys. szt. selera korzeniowego, 20 ton marchwi, 10 ton jabłek, 3 tony papryki, 1,7 ton czarnej porzeczki oraz 1,2 tony pora.

Na czas realizacji badań na obecność pozostałości środków ochrony roślin miały wpływ w szczególności: terminy poboru próbek (w kontekście stadium wegetacji roślin) i liczba docierających próbek w danym czasie (okres wzmożonego poboru próbek skumulowany jest w okresie pięciu miesięcy), liczba stosowanych metod  badawczych do analizy próbki, brak nowoczesnej aparatury, a także awarie sprzętu.

Kontrolowane WIORiN, w związku z niezgodnym z przepisami stosowaniem środków ochrony roślin przez producentów rolnych (które skutkowało przekroczeniami najwyższego dopuszczalnego poziomu stężenia pozostałości środków ochrony roślin w pobranych próbkach płodów rolnych) nakładały na nich jedynie mandaty karne w wysokości od 50 zł do 500 zł (średnio ok. 290 zł). NIK zwraca uwagę, że już w 2016 r. Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa wskazywał, że „mandat w wysokości 50-100 zł nie jest karą ani skuteczną, ani adekwatną”.

W latach 2016-2018 organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pobrały do badań łącznie blisko 9,5 tys. próbek płodów rolnych. W 52 proc. próbek płodów rolnych (tj. 4901 próbek) zidentyfikowano pozostałości środków ochrony roślin, co istotne w 4 proc. takich próbek (tj. 195 próbek) środki te przekraczały najwyższy dopuszczalny poziom.

Badanie żywności

Badaniem pozostałości środków ochrony roślin w żywności wprowadzonej do obrotu zajmowały się organy Inspekcji Sanitarnej. W latach 2016-2018 organy Inspekcji Sanitarnej pobrały do badań łącznie blisko 7,4 tys. próbek żywności na obecność pozostałości pestycydów. Norm nie spełniało jedynie mniej niż 1 proc. (69 próbek).

NIK zwraca uwagę jednak, że liczba pobieranych do badań próbek żywności na obecność pestycydów była niska w porównaniu z innymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Zgodnie z danymi ze sprawozdania Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w zakresie unijnych kontroli pozostałości pestycydów za 2015 r., w Polsce pobrano 5,8 próbki na 100 tys. mieszkańców przy średniej wartości 16,4 próbki we wszystkich państwach UE, które przedłożyły sprawozdania. Gorzej od Polski na tym tle wypadły tylko Wielka Brytania i Hiszpania.

NIK zwraca też uwagę, że braki sprzętowe i niewłaściwa organizacja badań laboratoryjnych próbek żywności powodowały, że nie można było wykryć części pestycydów uwzględnionych w krajowych programach kontroli i w programach kontroli koordynowanych przez UE. Organy Inspekcji Sanitarnej pobierały próbki do badań na końcowym etapie łańcucha żywnościowego czyli w sklepach detalicznych, naruszając tym samym zasadę (wynikającą z art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 396/2005), zgodnie z którą próbki powinny być pobierane możliwie najbliżej punktu zaopatrzenia (czyli pierwszego punktu wprowadzania produktu na rynek), w celu umożliwienia ewentualnego zastosowania środków przymusu.

W ocenie NIK podobnie, jak w przypadku badań płodów rolnych, długi czas badań próbek żywności – nawet ponad 30 dni – miał negatywny wpływ na skuteczność wycofywania z obrotu produktów szybko psujących się, i jednocześnie minimalizował skuteczność wycofywania z obrotu niebezpiecznej żywności. Po udostępnieniu wyników badań kwestionowane produkty w większości przypadków nie były już dostępne w sklepach, z których pobrano próbki do badań.

Niewielki procentowy udział próbek nie oznacza jednak równie małych ilości żywności, w której stwierdzano obecność pozostałości pestycydów. Przykładowo w województwie łódzkim w latach 2016-2018 z żywności wprowadzonej do obrotu, w której stwierdzono przekroczenie NDP, nie udało się wycofać: ponad 57 ton jabłek, ponad 18 ton oraz 1,9 tys. szt. kapusty (włoskiej, głowiastej, pekińskiej), ponad 12 ton selera korzeniowego, 3,5 tys. sztuk sałaty (masłowej, głowiastej) oraz 3,4 tys. sztuk pora.

Badanie środków ochrony roślin

W toku kontroli NIK ustaliła, że średni czas badań jakościowych próbek środków ochrony roślin wynosił 102 dni (od daty pobrania próbki), a w skrajnych przypadkach badanie trwało ponad 300 dni. Tak długi czas badań stwarzał ryzyko sprzedaży pestycydów niespełniających norm jakościowych. Z kolei zastosowanie takich produktów przez producentów żywności mogło nieść za sobą ryzyko nie tylko przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu stężenia pozostałości pestycydów w płodach rolnych, ale także zniszczenia upraw. Ponadto NIK zauważa, iż sprzedaż środków ochrony roślin, w ramach której przepisy prawa nie przewidują obowiązku identyfikacji ich nabywców, uniemożliwiała organom Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa skuteczne ich wycofywanie z obrotu.

W przypadkach stwierdzenia, że wprowadzono do obrotu środek ochrony roślin o niewłaściwej jakości, przeterminowany, podrobiony, niedopuszczony do stosowania w Polsce, wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa wydawał decyzje o wycofaniu z obrotu takiego produktu. W okresie objętym kontrolą organy PIORiN wydały łącznie 102 decyzje administracyjne dotyczące wycofania z obrotu środków ochrony roślin. W latach 2016-2018 wystąpiły także przypadki wstrzymania – do czasu zakończenia badań laboratoryjnych – obrotu środkami ochrony roślin, co do których istniało podejrzenie, że zostały podrobione.

NIK zwraca także uwagę na występującą w jednostkach Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa ciągłą fluktuację kadr, wpływającą w szczególności na terminowość wykonywanych zadań. Powodem takiego stanu były głównie zbyt niskie wynagrodzenia – średnie wynagrodzenie inspektorów w WIORiN w latach 2016 – 2018 wynosiło ok. 2,5 tys. zł.

Wnioski

Do Prezesa Rady Ministrów o:

• podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia do ustawy o środkach ochrony roślin obowiązku dokumentowania sprzedaży środków ochrony roślin użytkownikom profesjonalnym;
• podjęcie inicjatywy legislacyjnej (zmierzającej do zmiany art. 401c ustawy Prawo ochrony środowiska) w celu umożliwienia przeznaczenia środków NFOŚiGW na działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzone w ramach programów wieloletnich, których przedmiotem jest prowadzenie badań zawartości pozostałości ŚOR w płodach rolnych;
• podjęcie inicjatywy legislacyjnej zmierzającej do zmiany art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin.

Do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa o:

• podjęcie działań w celu skrócenia czasu badania próbek płodów rolnych oraz żywności na zawartość środków ochrony roślin;
• przyjęcie procedur określających wszystkie etapy oraz metodykę postępowania z próbkami płodów rolnych.

Do wojewodów o zapewnienie środków finansowych na:

• restrukturyzację laboratoriów wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych w zakresie uzupełnienia ich wyposażenia w sprzęt służący do badania pozostałości pestycydów w żywności;
• wymianę wyeksploatowanych pojazdów użytkowanych w wojewódzkich inspektoratach ochrony roślin i nasiennictwa;
• zwiększenie środków na wynagrodzenia pracowników wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa wykonujących czynności kontrolne.

Źródło: NIK

Nieprawidłowości związane z usługami doradczymi? Resort rolnictwa pod lupą NIK

30 czerwca w Hotelu Bristol w Warszawie miała miejsce debata „Agrobiznes 4.0” organizowana przez Executive Club, która skupiła grono ekspertów sektora rolnictwa w Polsce. Spotkanie odbyło się pod Patronatem Honorowym Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W trakcie wydarzenia zachowane zostały wszystkie niezbędne środki ostrożności.

Debatę zainaugurowało wystąpienie gościa specjalnego, którym był Tomasz Nowakowski, Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W swoim przemówieniu podkreślał rolę cyfryzacji i digitalizacji, jako części obszarów strategii „Agencja 4.0”. Jako główny cel do osiągnięcia na ten rok wymieniony został pełny elektroniczny obieg dokumentów. Istotną nowością, która już w lipcu pojawi się pilotażowo w trzech województwach będzie aplikacja mobilna. Ma ona ograniczyć konieczność pojawiania się w oddziałach Agencji. Jeśli implementacja tego rozwiązania będzie udana to we wszystkich rejonach kraju będzie ona odstępna od września. W planach długookresowych Agencji pojawia się też wykorzystanie sztucznej inteligencji oraz machine learning, które będą pomagać m.in. w weryfikacji zabudowań i roślin w gospodarstwie.

Po tym wystąpieniu przyszedł czas na dyskusję panelową, którą moderował Profesor Marian Podstawka, wykładowca Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. W dyskusji udział wzięli:

• Wojciech Kędzia– Zastępca Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa
• Jacek Kostrzewa– Prezes Zarządu, Skotan
• Piotr Maciak– Prezes Zarządu, Nordkalk
• Adam Pantkowski– Prezes Zarządu, BioVege
• Dariusz Sip– Dyrektor Działu Nasion, Syngenta Polska
• Cezary Urban– Dyrektor Działu Agriculture Solutions, BASF Polska

Podczas dyskusji merytorycznej zaproszeni prelegenci poruszyli najbardziej aktualne zagadnienia związane z wyzwaniami dla agrobiznesu, wpływu nowych technologii na branżę oraz możliwościami finansowania rolnictwa. Wśród wyzwań wymieniono m.in. brak uregulowania pH w glebach (dotyczy to aż 65% gleb w Polsce), wyjaławianie gleb oraz brak bioróżnorodności. Dużym wyzwaniem dla współczesnego rolnictwa jest też trend, w myśl którego konsumenci chcą, aby owoce i warzywa pochodziły od lokalnych dostawców co zmienia sposób działania firm z globalnego na lokalny właśnie. Z drugiej strony rolnictwo jest bardzo dużym odbiorcą nowych technologii. Pojawiają się innowacyjne rozwiązania takie jak biodegradowalne folie uniemożliwiające rozwój chwastów a gromadzenie, analiza i robienie użytku z danych jest na porządku dziennym co dodatkowo spotęguje rozwój sieci 5G. Kolejną ważną osią tematyczną debaty były relacje pomiędzy zyskiem z rolnictwa a wpływem na środowisko naturalne. Podsumowując paneliści zgodnie podkreślili, że należy tak kierować przedsiębiorstwem aby pomiędzy zyskiem a zdrowiem i ochroną środowiska naturalnego nie było sprzeczności.

Cała debata dostępna jest na Youtube na stronie organizatora: https://executive-club.com.pl/

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski odniósł się do postulatów Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie wsparcia producentów wieprzowiny w Polsce. Minister wyjaśnił, że działania Ministerstwa i  Głównego Lekarza Weterynarii służą ograniczeniu obowiązujących restrykcji sanitarnych.

Dopłaty do przechowywania

Minister Ardanowski wspomniał też, że podczas nieformalnego posiedzenia Rady Ministrów Rolnictwa Unii Europejskiej w trakcie którego rozmawiano o kryzysowej sytuacji w rolnictwie związanej z pandemią COVID-19, strona polska, wskazując na odnotowany na przełomie kwietnia i maja br. gwałtowny spadek cen skupu żywca wieprzowego stwierdziła, że należy niezwłocznie uruchomić dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny w ramach interwencji rynkowej przewidzianej w przepisach w sprawie  wspólnej organizacji rynku produktów rolnych.

Postulat ten został również zgłoszony na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w Brukseli. Jednak stanowisko Komisji Europejskiej było odmowne.

PROW pomoże rolnikom?

W tej sytuacji, jak informuje J.K. Ardanowski, Ministerstwo prowadzi intensywne prace nad wprowadzeniem do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 nowego działania tj. instrumentu wsparcia p.n.: Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19.

„Instrument ten jest jednorazowym, nadzwyczajnym mechanizmem wsparcia będącym odpowiedzią na problemy z płynnością finansową zagrażającą ciągłości prowadzonej działalności rolniczej w sektorach najbardziej poszkodowanych w wyniku tego kryzysu. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, pomoc w ramach ww. instrumentu wsparcia może trafić do kilku sektorów, w tym do producentów świń utrzymujących lochy w gospodarstwie. Zakłada się, że nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach ww. instrumentu wsparcia zostanie uruchomiony w II połowie 2020 roku.” – wyjaśnił Minister Ardanowski.

Pieniądze na zapobieganie ASF

Ponadto, jak zaznaczył Minister Ardanowski, w ramach poddziałania 5.1. „Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, rolnicy, prowadzący produkcję świń w ilości co najmniej 50 sztuk, mogą ubiegać się o przyznanie pomocy na inwestycje, które zabezpieczają gospodarstwo przed przeniesieniem wirusa ASF.

Wsparcie na zabezpieczenie chlewni

Przypomnijmy: pomoc obejmuje: wykonanie ogrodzenia chlewni wraz z terenem koniecznym do realizacji obsługi świń, w tym miejsca, w których składuje się paszę, ściółkę oraz sprzęt do obsługi świń, utworzenie lub zmodernizowanie zadaszonej niecki dezynfekcyjnej, zakup urządzeń do dezynfekcji, wykonanie inwestycji umożliwiających utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach.

Maksymalna kwota wsparcia dla beneficjenta wynosi 100 000 zł. Pomoc stanowi refundację do 80 % kosztów kwalifikowalnych operacji.

Natomiast w przypadku inwestycji dotyczących wykonania ogrodzenia, zastosowano uproszczoną formę kosztów. Pomoc przyznaje się na podstawie standardowych stawek jednostkowych za wykonanie ogrodzenia, które wynoszą:

• 1 metra bieżącego ogrodzenia 200 zł;
• bramy— 1 820 zł;
• furtki —6 10 zł.

Kwotę pomocy w przypadku standardowych stawek jednostkowych wypłaca się do wysokości 80% ustalonych stawek.

Zachowanie genów i obszary zagrożone

Minister poinformował też, że wprowadzone zostaną zmiany w ww. poddziałaniu 5.1 PROW, polegające na możliwości przyznawania wsparcia rolnikom, uczestniczącym w Pakiecie 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego.

Natomiast odnosząc się do kwestii pomocy dla producentów rolnych prowadzących chów lub hodowlę świń na obszarach z ograniczeniami, na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń, Minister stwierdził, że pomoc ta mogła być udzielana (zgodnie ze zgłoszeniem do Komisji Europejskiej) do 31 grudnia 2019 r. I w konsekwencji, w planie finansowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji na 2020 r. nie zostały zaplanowane środki na udzielanie tego rodzaju pomocy.

Jeśli będą oszczędności

Minister Ardanowski zapewnił jednak, że:

„W przypadku wygospodarowania oszczędności w planie finansowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozważona zostanie możliwość uruchomienia pomocy dla producentów rolnych prowadzących chów lub hodowlę świń na obszarach z ograniczeniami na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń.”

Ponadto Minister odniósł się do kwestii tzw. regionalizacji stref zagrożenia ASF (o co także pytała KRIR). W tym przypadku szef resoru zaznaczył, że tego rodzaju regulacje leżą w gestii KE, a informacje są na bieżąco przekazywane. Natomiast Główny Lekarz Weterynarii monitoruje sytuację i na w sposób  kieruje wnioski o zmiany oznaczeń stref.

Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: KRIR, MRiRW

Warszawska Prokuratura Okręgowa poleciła kontynuowanie śledztwa w sprawie zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jana Krzysztofa Ardanowskiego na używanie zakazanych w Unii Europejskiej, a szkodliwych dla pszczół pestycydów. Niekorzystny dla ministra wyrok wydał też Wojewódzki Sąd Administracyjny.

Sprawa ma swoje początki zaraz po objęciu przez Jana Krzysztofa Ardanowskiego teki Ministra Rolnictwa. Wówczas w kontrowersyjny sposób, z pominięciem opinii środowisk pszczelarskich, nowy minister podjął decyzję o dopuszczeniu do użycia pestycydów z grupy neonikotynoidów, zakazanych w krajach Unii Europejskiej. Dodatkowej pikanterii sprawie dodaje fakt, że pozytywna decyzja nowego szefa resortu nastąpiła dosłownie kilka tygodni po tym, jak poprzedni Minister Rolnictwa, Krzysztof Jurgiel, odrzucił niemal identyczny wniosek, wskazując na szkodliwość neonikotynoidów dla owadów zapylających.

W konsekwencji, w związku z niejasnościami dotyczącymi tej decyzji, Fundacja Greenpeace Polska zawiadomiła prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa. Prokuratura rejonowa jednak odmówiła zbadania sprawy i mimo stanowiska sądu nakazującego przeprowadzenie dodatkowych czynności wyjaśniających, nie poczyniła w tej sprawie postępu. Obecnie sytuacja uległa zmianie, bo na podstawie decyzji Prokuratury Okręgowej w Warszawie prokuratura rejonowa będzie musiała na powrót zająć się sprawą domniemanego  przestępstwa w Ministerstwie Rolnictwa.

Prokuratura uwzględniła zażalenie

Warszawska Prokuratura Okręgowa po zapoznaniu się z zażaleniem postanowiła je uwzględnić i przekazać sprawę do Prokuratury Rejonowej w Warszawie w celu dalszego prowadzenia. Ponadto, Prokuratura Okręgowa nakazała Prokuraturze Rejonowej dokonanie  analizy przedstawionych przez Greenpeace dokumentów i przesłuchać odpowiedzialnych za sprawę pracowników Ministerstwa Rolnictwa. Jak zauważają specjaliści związani z Fundacją  Greenpeace Polska, obecna decyzja prokuratury w praktyce determinuje konieczność wszczęcia śledztwa. Jest tak, ponieważ w zwykłym postępowaniu sprawdzającym, do którego do tej pory ograniczała się prokuratura rejonowa, nie można przeprowadzić czynności nakazanych przez prokuraturę okręgową. Np. przesłuchań świadków. Obecnie taka możliwość jest.

Greenpeace kontratakuje

Jak się okazuje także stołeczny Wojewódzki Sąd Administracyjny nakazał Ministrowi Rolnictwa wznowić postępowanie w sprawie wydania zezwoleń, Teraz też szef resortu rolnictwa musi uwzględnić udział w postępowaniu ekologicznej organizacji Greenpeace, na co wcześniej nie było jego zgody.

Dodajmy, że w marcu 2019 warszawski WSA zgodził się ze stanowiskiem Greenpeace uznając, że przy podejmowaniu decyzji w sprawie neonikotynoidów interes społeczny wymaga aby podmiot taki jak Fundacja Greenpeace Polska uczestniczył w postępowaniu na prawach strony. Sąd zauważył też szereg innych nieprawidłowości w decyzjach ministra a w opinii Sądu, sytuacja owadów zapylających jest wspólnym dobrem o którym nie może decydować jedynie minister z uwzględnieniem tylko i wyłącznie stanowisk przedstawicieli wielkoobszarowych producentów rolnych. Postanowienie WSA czeka na uprawomocnienie. Do sprawy z pewnością powrócimy.

Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Żródło: Fundacja Greenpeace, WSA

Tymczasowe zezwolenie dla zaprawy neonikotynoidowej w rzepaku!