Co znajdziesz w artykule?
Fale upałów i ograniczone opady w sierpniu i na początku września znacznie przyspieszyły cykl wegetacyjny kukurydzy, stąd po raz kolejny mamy przyspieszone zbiory na kiszonkę i podobnie będzie z uprawami przeznaczonymi na ziarno. Kiedy najlepiej rozpocząć zbiór kukurydzy na ziarno i na kiszonkę?
Pogoda kluczowa w uprawie kukurydzy
Optymalna temperatura dla wzrostu kukurydzy to 21-30oC. Powyżej 32oC roślina wzrasta wolniej a plon ulega zmniejszeniu. Oczywiście brak opadów w połączeniu z tropikalnymi upałami potęguje spadek plonu. Ze względu na przebieg pogody w sierpniu niestety wielu rolników będzie negatywnie zaskoczonych plonami ziarna na słabszych stanowiskach.
Kukurydza dobra na kiszonkę
Na Podlasiu dotkniętym suszą sieczkarnie pracują pełną parą od początku drugiej dekady sierpnia. W innych częściach kraju plantacje zasiane na słabszych stanowiskach z przeznaczeniem na kiszonkę powinny być zebrane w sierpniu.
Zbyt późne koszenie kukurydzy utrudnia uzyskanie dobrej jakości sieczki i następnie zakiszanie. Wraz z procesem dojrzewania i zdrewniania łodyg zwiększa się ilość trudno strawnych substancji – celulozy i ligniny. Możemy mieć problemy z rozdrobnieniem ziarniaków i pocięciem zebranej kukurydzy. Jednym słowem możemy spodziewać się strat części paszy w przewodzie pokarmowym żwaczy. Jakby tego było mało suchą zielonkę gorzej się ubija a musimy zapewnić warunki beztlenowe w pryzmie. Jeśli nie usuniemy z sieczki tlenu, masa będzie się grzała i psuła, można wtedy wspomagać się środkami ułatwiającymi zakiszanie..
W przypadku przyspieszonego zbioru w stosunku do terminu optymalnego zaobserwujemy odciek soków kiszonkowych z pryzmy i musimy pogodzić się z obniżoną zawartością skrobi – najbardziej skoncentrowanego, dobrze przyswajalnego źródła energii dla bydła.
Kukurydzę na kiszonkę powinno się ciąć, gdy zawartość suchej masy w roślinach wynosi 30–35%. Sami nie jesteśmy precyzyjnie ustalić zawartości suchej masy, jest to kwestia wyczucia. Firmy jak choćby KWS czy Limagrain Polska prowadzą monitoring suchej masy dla swoich odmian. Warta zauważenia jest akcja kukurydziana Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, podczas której doradcy federacji mierzą suchą masę z dostarczonego przez hodowców materiału.
Prostszym sposobem na określenie terminu zbioru jest obserwacja linii mlecznej znajdującej się na ziarniakach. Kukurydza przeznaczona na kiszonkę jest dojrzała w momencie, kiedy linia mleczna znajdzie się na wysokości 2/3 ziarniaka, a skrobia szklista nie przekracza połowy wysokości. Ziarniak jest wówczas dobrze wypełniony skrobią, natomiast zielonka wystarczająco wilgotna, aby skutecznie ubić ją w silosie.
Plantację z dobrze rozwiniętymi kolbami (dużą ilością ziarna) można zebrać później sugerując sie stanem ziarniaków.
Tam gdzie kolby są słabe i w kiszonce będzie mało ziarna, główną przesłanką do zbioru będzie stan łodyg i liści. Na takich polach zbioru należy dokonać, gdy łodygi z liśćmi są przynajmniej zielone w górnej części, mimo że ziarno jest mniej dojrzałe.
Trudny sezon dla upraw na kiszonkę
– Wraz z bratem Michałem prowadzimy firmę usługową. Zajmujemy się kompleksowym zbiorem kukurydzy na regionie całej Polski. Dysponujemy czterema sieczkarniami John Deere: 9700, dwa modele 8300 oraz 7000.Tegoroczną akcję cięcia kukurydzy zaczęliśmy od 19 sierpnia i w stosunku do ubiegłego roku zaczęła się dosyć szybko, co też było spowodowane suszą, jaka jest w naszym regionie – mówi Maciej Janusz, rolnik z woj. kujawsko-pomorskiego.
– Plony kukurydzy na kiszonkę są bardzo zróżnicowane, zdarzają się zbiory rzędu 50-60 t/ha, ale kosiliśmy już plantacje 25-30 t/ha. Jest to efekt terminu siewu, wiosennych przymrozków i dalszego przebiegu pogody. Najważniejszą kwestią w usłudze zbioru kukurydzy jest jakość sieczki i zgniot ziarna, aby było ono jak w największym stopniu zgniecione. Mamy możliwość wykonywać cięcie kukurydzy ze zmienną długością sieczki w zależności od suchej masy, a to wpływa na lepsze zagęszczenie materiału w silosie – dodaje rolnik.
Kukurydza na ziarno – kiedy zbierać?
Ustalenie optymalnego terminu zbioru kukurydzy na ziarno jest zadaniem łatwiejszym niż w przypadku plantacji uprawianych na kiszonkę. Możemy bazować na wilgotnościomierzach lub obecności charakterystycznej „czarnej plamki”, która pojawia się w miejscu umocowania ziarniaka do osadki kolby.
Czarna plamka u nasady ziarniaka świadczy o osiągnięciu dojrzałości fizjologicznej kukurydzy, wraz z jej pojawieniem kończy się proces odkładania asymilantów i tym samym wzrostu masy ziarniaków. Zbiór kukurydzy powinien nastąpić około 10-14 dni po zaobserwowaniu czarnej plamki.
Często rolnicy świadomie przeciągają zbiór, aby ziarno doschło na polu, ponieważ potrącenia za wilgotność powyżej 30% potrafią wynosić 20 złotych za każdy tono-procent. Trzeba jednak pamiętać o stratach powodowanych przez dziki, ptaki oraz fuzariozę kolb kukurydzy, która może spowodować straty w plonie sięgające ok. 20% masy ziarna.
Z drugiej strony liczne skupy dopłacają za niższa wilgotność do pewnego poziomu, np. 22-25%. Jeśli okoliczne skupy dopłacają do wilgotności na poziomie do 25%, to nie opłaca nam się przetrzymywanie kukurydzy na polu aby zeszła poniżej tego poziomu i warto posiadać bardziej precyzyjne metody oceny wilgotności ziarna.
Wilgotność ziarna i gotowość do zbioru możemy w łatwy sposób określić za pomocą wilgotnościomierzy. Tego typu urządzenia stają sie coraz bardziej popularne, znajdziemy wilgotnościomierze mierzące wilgotność całych ziaren, jak i wyposażone w młynki do rozdrobnienia próbki. Przy większym areale kukurydzy warto rozważyć zakup takiego urządzenia, nie tylko ustalimy czy kukurydza nadaje sie do zbioru ale jadąc do skupu możemy zweryfikować wilgotność ziarna podaną przez skupującego.
Zdaniem eksperta – dobór odmiany kukurydzy
– Dobór właściwej odmiany kukurydzy jest kluczowym elementem w zarządzaniu ryzykiem suszy, zarówno w uprawie na ziarno, jak i kiszonkę. Odmiany o niższym FAO dojrzewają szybciej, co pozwala na uniknięcie najbardziej krytycznego okresu suszy w czasie kwitnienia i nalewania ziarna. Z kolei odmiany o wyższym FAO, dzięki dłuższemu okresowi wegetacji, mogą lepiej wykorzystać wilgoć z opadów, co zwiększa potencjał plonowania – mówi Marek Kostrzewski, Corn Product & Project Manager Limagrain Polska.
– Dla kiszonki ważne jest, aby wybierać odmiany o wysokiej wydajności biomasy i dobrej strawności, co zapewni odpowiednią jakość paszy nawet w warunkach stresowych. Dobrym przykładem są odmiany z programu Animal Nutrition (LGAN) łączące ze sobą wysoki i stabilny potencjał plonowania oraz wysoką strawność włókna. Wybór odmian o różnej wczesności może zdywersyfikować ryzyko niskiego plonu ziarna, warto więc zwrócić uwagę na odmiany charakteryzujące się wyższą tolerancja na warunki stresowe, co jest cechą selekcji odmian będących w programie Hydraneo – dodaje ekspert.
