MCPA to substancja czynna wykorzystywana do ochrony roślin nie od dziś. W Polsce pierwsze środki oparte o tę substancję były już w latach 60. Co sprawia, że substancja ta jest nadal skuteczna? Co warto wiedzieć o MCPA?

MCPA należy do grupy substancji chemicznych, które działają jak roślinne hormony wzrostu auksyny. Według kodu HRAC substancja ta została zakwalifikowana do grupy O. Natomiast pod względem chemicznym należy do fenoksykwasów, podobnie zresztą jak inna znana substancja – 2,4 D. Do chwastów wrażliwych na MCPA należą m.in.: babka lancetowata, bodziszek drobny, bratek polny,  chaber bławatek, chwastnica jednostronna, dymnica pospolita, farbownik polny (dawniej krzywoszyj polny) fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, iglica pospolita,  jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, mak polny, maruna bezwonna,  miotła zbożowa, mniszek lekarski, niezapominajka polna, ostrożeń polny, ostróżeczka polna, przetacznik perski, przetacznik polny, powój polny,  poziewnik szorstki, przytulia czepna, rdesty, rdest plamisty, rdest ptasi, rdestówka powojowata, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, sporek polny, stulicha psia, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wyka ptasia. Wymienione gatunki chwastów znajdują się w większości etykiet herbicydów opartych o MCPA, niemniej jednak przed zakupem warto spojrzeć do etykiety lub zapytać sprzedawcy, odnośnie posiadanych rejestracji poszczególnego środka.

Pobieranie przez roślinę?

Herbicydy działające jak auksyny pobierane są przez rośliny poprzez liście i w niewielkim stopniu korzenie. MCPA może występować w herbicydach w następujących formulacjach: estru, soli oraz amin. Formulacja substancji czynnej w postaci estru występować może w formie EC co zwiększa jej przenikanie przez kutikulę liścia ale może być bardziej agresywna dla niektórych gatunków roślin uprawnych. Substancja czynna w postaci aminowej lub soli (Na⁺ lub K⁺) jest absorbowana nieco wolniej ale występuje w bardziej łagodnej formie SLTransport substancji czynnej odbywa się przez ksylem i floem.  

Jak działa?

MCPA, jak również inne herbicydy z tej grupy, działają podobnie jak roślinne hormony – auksyny czy kwas indolilooctowy. Chcąc zrozumieć ich sposób działania warto przypomnieć sobie rolę samych auksyn. Auksyny są roślinnymi regulatorami wzrostu, które kontrolują podział komórek, ich wydłużanie oraz wzrost i rozwój roślin. W przypadku IAA wiadomym jest to, że łączy się do białek wiążących auksyny (ABP), które znajdują się w błonie komórkowej, retikulum endoplazmatycznym, jądrze komórkowym, jak również rozpuszczone są w cytoplazmie. Kwas indolilooctowy prowadzi do szybkich zmian w wydłużaniu się komórek oraz stymuluje zmiany w ekspresji genów. Ponadto auksyny mają wpływ także na pozostałe hormony roślinne tj. cytokininy, etylen czy kwas abscysynowy. Warto również wiedzieć, że zawartość auksyn w tkankach roślinnych jest różna. W roślinie występują mechanizmy, które regulują stężenie tych hormonów roślinnych, co warunkuje prawidłowy wzrost roślin. Inaczej jest w przypadku zastosowania herbicydów działających jak auksyny.

Herbicydy, takie jak MCPA, wiążą się do tych samych lub części białek wiążących auksyny, na zasadzie podobnej jak IAA i wywołują podobny efekt. Z tą różnicą, że zastosowanie herbicydu sprawia, że stężenie hormonu jest zbyt duże i poza kontrolą mechanizmów go regulujących wstępujących w roślinie. Prowadzi to do zaburzeń hormonalnych w roślinie, czego efektem są nieprawidłowości w rozwoju i wzroście roślin.

Jakie są objawy działania?

Po zastosowaniu herbicydu opartym o MCPA obserwuje się deformacje w rozwoju i wzroście roślin. Ogonki liściowe oraz młode łodygi skręcają się. Liście zwijają się i często obserwuje się ich nieregularny kształt. Następnie występuje chloroza, zahamowanie wzrostu, więdnięcia, a następnie nekrozy. Rośliny wrażliwe na tę substancję czynną zamierają powoli, zwykle w okresie do trzech tygodni. 

Jak stosować

MCPA do prawidłowego działania wymaga temperatur od/powyżej 8°C, wraz ze wzrostem temperatury skuteczność preparatu rośnie, optimum osiągane jest w zakresie temperatur 12-20°C.

Co wpływa na efektywność działania MCPA?

Efektywność działania MCPA zależy w dużej mierze od:

• terminu zabiegu
• warunków atmosferycznych 
• stopnia zaawansowania rozwoju chwastów

Aby utrzymać efektywność ( szybkie działanie wizualne ) i skuteczność ( całkowite zamieranie chwastów ) zabiegi nalistne powinny odbyć się gdy chwasty znajdują się w fazie 2-6 liści właściwych. Wówczas przy sprzyjających warunkach meteo możemy osiągnąć niemal 100-procentowy poziom zwalczania chwastów. Należy pamiętać że MCPA będzie działać szybko i skutecznie w odpowiedniej temperaturze podczas wykonywania zabiegu jak i również w ciągu następnych kilku godzin.

MCPA może być stosowany w odchwaszaczniu takich gatunków, jak: jęczmień ozimy i jary, pszenica ozima i jara, pszeżyto ozime i jare, żyto. Szczegółowe informacje odnośnie stosowania środków opartych o MCPA dostępne są w Programie Ochrony Roślin Rolniczych https://agroprofil.pl/p/program-ochrony-roslin-rolniczych-2021/

Autor: Dr inż. Aleksandra Wieremczuk