Co znajdziesz w artykule?
Na giełdzie Euronext-Paryż (dawniej Matif) najbliższa seria pszenicy potaniała o 2 euro (-1,0%) w minionym tygodniu (24-30.04). Kontrakt ten zamknął czwartkowe notowania (piątek był dniem wolnym) ceną 195,75 eur/t, oddalając się tym samym od psychologicznego poziomu 200 eur/t. Kontrakt na nowe zbiory (dostawa we wrześniu) wyceniany jest o ponad 10 euro niżej.
Przecen na rynku pszenicy nie zatrzymała informacja o wstrzymaniu przez Rosję (do 1-lipca) zawierania nowych umów na eksport zbóż. Większe znaczenie dla notowań miała poprawa pogody w kluczowych miejscach produkcji tego zboża. Długo oczekiwane opady pojawiły się w Europie, USA i basenie Morza Czarnego. Po dwóch katastrofalnych sezonach produkcja pszenicy w Australii powinna powrócić do normalnego poziomu, co oznaczać będzie wzrost o ok. 50% r/r. Jeszcze tydzień wcześniej deficyt opadów w basenie Morza Czarnego i w dużej części Europy, ale też zapowiedź ograniczenia eksportu rosyjskiej pszenicy wywindowały notowania pszenicy na 14-miesięczne maksima (ok. 205 eur/t – termin majowy). Pszenica taniała w ubiegłym tygodniu także za oceanem. W Chicago seria majowa (stare zbiory) straciła na wartości o 1%, a w skali miesiąca aż 5%.
Komisja Europejska, w sowim raporcie z 30-kwietnia, oczekuje, że tegoroczne zbiory pszenicy miękkiej spadną do 126,8 mln ton z 131,8 mln ton w 2019 roku. Oznaczać to będzie poziom produkcji zbliżony do średniej pięcioletniej.
Zmiany okresowe notowań na giełdowym rynku zbóż i oleistych:
Kukurydza w USA jest najtańsza od lat
Silną presję spadkową na ceny pszenicy w Chicago wywiera najtańsza od 3,5 roku kukurydza, która konkuruje z pszenicą na rynku paszowym. Winę za to ponosi drastyczny spadek zużycia paliw, których obowiązkowym składnikiem jest bioetanol. Pandemia koronawirusa zatrzymała wile dziedzin gospodarki i ograniczyła do minimum przemieszczanie się. Globalne zużycie paliw spadło o 1/3, a w USA nawet o połowę. O tyle samo w ostatnich tygodniach zmniejszył się też przerób amerykańskiej kukurydzy na etanol. Warto pamiętać, że w USA przemysł biopaliwowy konsumuje aż 30-40% kukurydzy. Amerykańskiej kukurydzy, ale też soi, szkodzi zapowiedź 8-10% wzrostu areału zasiewów pod nowe zbiory.
Notowania unijnej kukurydzy spadły lekko w minionym tygodniu
W Paryżu seria najbliższa zamknęła tydzień spadkiem o 1 euro (w skali tygodnia) do 165,25 eur/t. Unijna kukurydza poddała się presji spadkowej płynącej z Chicago., gdzie wyceny tego zboża są najniższe od lat. Obecne relacje cenowe sprawiają, że kukurydza coraz częściej zastępuje pszenicę w żywieniu zwierząt po obu stronach Atlantyku. O ile w Stanach zjednoczonych popyt paszowy tylko w części rekompensuje spadek przerobu kukurydzy na bioetanol, to w UE wykorzystanie paszowe utrzymuje notowania kukurydzy na stabilnym poziomie.
Najnowsze prognozy KE zapowiadają tegoroczną unijną produkcję kukurydzy na 69,8 mln ton – minimalnie mniej niż w 2019, ale 6% powyżej średniej pięcioletniej.
Końcówka kwietnia przyniosła spadek cen zbóż z dostawą do polskich portów
Ceny skupu pszenicy konsumpcyjnej obniżyły się w ciągu tygodnia z 930-940 zł/t, do ciągle wysokiego poziomu 910 zł/t. W magazynach w głębi kraju pszenicę można sprzedać najczęściej za 800-870 złotych za tonę, a firmy paszowe płacą za to zboże o ok. 20 zł mniej.
Rzepak zyskał na wartości naśladując zachowanie ropy i olejów roślinnych
Kończąca obrót 30-kwietnia majowa seria rzepaku zamknęła tydzień ceną 385 eur/t, po wzroście o 16,25 euro (+4,4%) w skali tygodnia. Jednak rzepak z dostawą w sierpniu (nowe zbiory) podrożał o skromne 3 euro do 367,5 eur/t. Wzrosty notowań nasion wynikały z silnego odbicia na rynku ropy i lekkiego wzrostu wycen olejów roślinnych.
W Paryżu kontrakt na rzepak drożał systematycznie w drugiej połowie marca, ale w kwietniu notowania nasion pozostawały najczęściej w przedziale 360 – 370 eur/t (seria sierpniowa). Oznacza to, że kontrakt odrobił ok. 1/2 przeceny, jaką zaliczył od szczytu notowań (ponad 390 eur/t) z 10 stycznia, do 2-letniego dołka z połowy marca (ok. 340 eur/t.
Oficjalne prognozy nowych zbiorów rzepaku w UE są wprawdzie lepsze od ubiegłorocznych, ale ciągle o ponad 10% poniżej średniej. KE oczekuje produkcji nasion na poziomie 16,45 mln ton. Z drugiej jednak strony mocno spadł popyt na rzepak ze strony producentów biopaliw (mieszane z ON), a wynika to z mniejszej sprzedaży paliw.
Także ceny olejów roślinnych nie wspierają wzrostów notowań rzepaku. Olej palmowy (stanowi 30% konsumpcji olejów w UE) pozostawał w kwietniu w okolicy wielomiesięcznych minimów. Warto przypomnieć, że to galopujące ceny olejów roślinnych z przełomu roku wywindowały w styczniu notowania rzepaku na 3-letnie maksima.
Unijny eksport/import zbóż według Komisji Europejskiej
W tym sezonie tempo unijnego eksportu zbóż jest o 60% lepsze niż rok temu
W tygodniu kończącym się 26-kwietnia kraje Unii Europejskiej wyeksportowały 427.211 ton pszenicy miękkiej. Wynik ten zostanie skorygowany w górę wzorem tygodni wcześniejszych i zapewne osiągnie lub przekroczy poziom średni z ostatnich czterech tygodni (588 tys. ton). Dla przykładu, dane o eksporcie pszenicy w tygodniu poświątecznym zostały zwiększone, z pierwotnych 217, do 427 tys. ton. Od początku lipca (początek sezonu 2019/20) wywieziono poza UE 27,97 mln ton pszenicy miękkiej. Jest to rezultat o 63% lepszy niż w analogicznym okresie sezonu 2018/19.
Eksport wszystkich gatunków pszenicy oraz mąki pszennej (w ekwiwalencie ziarna) sięgnął już 29,51 mln ton i jest o 61% wyższy niż rok temu (w analogicznym okresie).
W ostatnim tygodniu udział polskiej pszenicy miękkiej w całym eksporcie stanowił niespełna 1/4 i wyniósł 98.757 ton. W poprzednich czterech tygodniach (39-42) Polska eksportowała poza UE średnio po 109,40 tys. ton).
W unijnym eksporcie pszenicy (miękkiej) dominują dwa kraje, są to Francja (34% udział) i Rumunia (17%). W rankingu eksporterów wyprzedzają nas także Niemcy (13%). Udział polskiej pszenicy w unijnym eksporcie pszenicy miękkiej stanowi teraz 9,4%.
Najwięksi odbiorcy unijnej pszenicy miękkiej:
- Algieria: 4,1 mln ton (15%);
- Arabia Saudyjska: 2,6 mln ton (9%);
- Maroko: 2,1 mln ton (8%);
- Egipt: 2,0 mln ton (7%);
- Chiny: 1,6mln ton (6%).
Unijny eksport pszenicy miękkiej (z ekwiwalentem mąki):
TEMPO EKSPORTU ZBÓŻ z UNII EUROPEJSKIEJ jest o 60% szybsze – licząc rok do roku (też powyżej średniej pięcioletniej)
Polski eksport pszenicy poza UE przekroczył w tym sezonie już 2,6 mln ton, ale w ostatnim tygodniu symboliczny
Polski eksport pszenicy poza UE przekroczył w tym sezonie już 2,6 mln ton
W tygodniu kończącym się 26-kwietnia udział polskiej pszenicy miękkiej w całym unijnym eksporcie wyniósł 98.757 tys. ton i stanowił blisko 1/4. Jest to silny wzrost po załamaniu się eksportu w tygodniu poświątecznym (tylko 3,3 tys. ton). W ostatnich 4 tygodniach Polska eksportowała (poza UE) średnio po ok. 110 tys. ton pszenicy.
Od początku sezonu 2019/20 wywieźliśmy (poza UE) 2,64 mln ton pszenicy (pszenica stanowiła 96% wszystkich zbóż), średnio po 61,4 tys. ton tygodniowo. Pszenica pochodząca z Polski stanowi 9,4% unijnego eksportu pszenicy miękkiej, co daje nam 4 miejsce w rankingu eksporterów tego zboża.
Tempo eksportu polskiej pszenicy miękkiej (poza UE) jest o blisko 2,5 razy szybsze (+139%) niż sezon wcześniej (w całej UE wzrost sięga 63%).
W 2018/19 (po 43 tygodniach sezonu) polski eksport tego zboża sięgnął 1,104 mln ton.
RYNEK ROPY I PALIW
Ceny paliw spadają, ale marże na stacjach są nadal wysokie
W ostatnim tygodniu cena średnia ON i Pb95 zmniejszyła się o 7 groszy na litrze. W konsekwencji w połowie 18 tygodnia 2020 za benzynę 95-oktanów trzeba było zapłacić średnio 3,92 zł/l, a za ON 4,04 zł/l. Dla popularnej benzyny jest to najniższy poziom cen od marca 2016 roku.
Ceny na rynku dyktują sieci państwowych koncernów, które mniejszą sprzedaż rekompensują sobie bardzo wysokimi marżami. Stąd widoczne są olbrzymie różnice w cenie między najtańszymi i najdroższymi stacjami paliw. Te najtańsze stacje (przy centrach handlowych) sprzedają benzynę 95 oktanów o ok. 60 groszy taniej, a diesel kosztuje tam o prawie 50 groszy mniej w stosunku do cen średnich.
Marże stacji paliw są w tym roku kilka razy wyższe niż w poprzednich trzech latach.
Warto wiedzieć, że w latach 2017-2019 średnia roczna modelowa marża stacji paliw ze sprzedaży Pb95 wahała się w przedziale 17-20 gr/l. W pierwszych 18 tygodniach 2020 roku jest to 44 gr/l.
W przypadku ON w 2017-2019 średnia roczna marża stacji paliw mieściła się między 9-13 groszy/l. W tym roku jest to 38 groszy na litrze.
Ceny średnie paliw w detalu: 29-04-2020 / zmiana tygodniowa (według portalu e-petrol.pl):
- Pb98: 4,29 zł/l (-10 gr/l);
• Pb95: 3,92 zł/l (-7 gr/l) – najmniej od marca 2016 roku;
• ON: 4,04 zł/l (-7 gr/l) – najmniej od sierpnia 2016 roku;
• LPG: 1,75 zł/l (-4 gr/l).
Ceny paliw w kraju
Stacje paliw przy centrach handlowych już wcześniej obniżyły ceny bardziej niż pozostałe. Po okresie stabilizacji ostatni tydzień przyniósł dalsze pokaźnie obniżki, zwłaszcza Pb95 i autogaz.
Rynek ropy
Bezprecedensowe cięcie wydobycia ropy przez głównych producentów na poziomie 9,7 mln baryłek dziennie tylko na krótko zatrzymało przeceny na rynku. Wprawdzie światową produkcję ograniczono o 10%, to jednak jest ciągle nie wiele w porównaniu do przynajmniej 30% spadku zużycia ropy będącego konsekwencją obecnej pandemii. W konsekwencji olbrzymiej nadprodukcji surowca jego ceny utrzymują się w okolicy 20-letnich minimów.
Z notowaniami ropy skorelowane są ceny olejów roślinnych (też nasion oleistych), zbóż (zwłaszcza kukurydzy), cukru. Drastyczny spadek konsumpcji paliw oznacza mniejszy popyt na biopaliwa, czyli bioetanol i bioestry.
Notowania ropy Brent / WTI (usd/b):
Ceny paliw w hurcie
Kolejne minima na rynku ropy przełożyły się na niższe ceny paliw w hurcie.
W PKN Orlen w ciągu tygodnia (22-29.04.2020) olej napędowy potaniał o 15, a Pb95 o 6 groszy na litrze.
W połowie 18 tygodnia marża modelowa ze sprzedaży Pb95 wynosiła 57 groszy (-2 gr/l w tygodniu), a w przypadku ON 47 groszy na litrze (+3 gr/l). Do tego należy doliczyć 20-30 groszowe upusty od oficjalnych cen hurtowych dla poszczególnych odbiorców detalicznych.
Średnia modelowa marża stacji paliw w ujęciu tygodniowym (na podstawie PKN Orlen):
Uczciwość wymaga jednak przypomnienia, że w całym III kwartale 2019 ceny detaliczne, głównie oleju napędowego, były sztucznie utrzymywane często poniżej oficjalnych cen hurtowych. Wynikało to z polityki cenowej państwowych rafinerii, których stacje dominują na rynku (okres wyborów sejmu). Początek nowego roku przynosi gwałtowne odbudowywanie marż detalicznych na sprzedaży ON, a ostatnio też benzyn. Także teraz o poziomie cen decydują stacje należące do państwowych koncernów (Orlen, Lotos).
Średnia modelowa marża stacji paliw na 1 litrze Pb95 wyniosła:
- 2017 r: 17 groszy,
- 2018 r: 20 groszy,
- 2019 r: 18 groszy,
- 2020 r: 44 grosze, a w tygodniu 17 marża wzrosła do 59 groszy (+4 grosze w tygodniu).
Średnia modelowa marża na 1 litrze ON wyniosła:
- 2017 r: 13 groszy,
- 2018 r: 9 groszy,
- 2019 r: 10 groszy,
- 2020 r: 38 groszy, a w tygodniu 17 marża wzrosła do 44 groszy (+10 groszy w tygodniu).
Obliczono na podstawie cen publikowanych przez PKN Orlen (ceny hurtowe+VAT) i e-Petrol (ceny średnie na stacjach paliw)
Marża stacji paliw obliczana jest na podstawie cen hurtowych publikowanej przez PKN Orlen. W praktyce handlowej funkcjonują jednak upusty dla poszczególnych klientów, stąd od ceny hurtowej (referencyjnej) należy odliczyć ok. 15-20 groszy w przypadku benzyny oraz dwadzieścia kilka do 30 groszy w przypadku oleju napędowego.
Zmiany cen w skali roku
Warto zauważyć, że hurtowa cena diesla jest w połowie 18-tygodnia 2020 o 1,59 zł/l niższa niż rok temu, ale w detalu ON kosztuje średnio o tylko nieco 1,15 zł/l mniej mniej niż przed rokiem.
Oficjalne hurtowe ceny Pb95 są w połowie 18-tygodnia 2020 o 1,82 zł/l niższe niż rok temu, ale dzięki wysokim marżom, na stacjach płaciliśmy za to paliwo średnio o tylko 1,28 zł/l mniej niż przed rokiem.
ZMIANY CEN ŚREDNICH PALIW W HURCIE (PKN-Orlen) i DETALU:
Ceny hurtowe diesla przewyższają ceny Pb95 o ponad 20 groszy na litrze (polityka cenowa koncernów państwowych):
Andrzej Bąk – eWGT
Źródło: Euronext-Paryż, CBoT, KE, USDA, PKN Orlen, e-petrol.pl, barchart.com
