Co znajdziesz w artykule?
Cebula ozima w Polsce zajmuje niewielką powierzchnię uprawy, bo zaledwie ok. 1000 hektarów. Tak mała powierzchnia uprawy cebuli ozimej spowodowana jest wieloma problemami oraz pewnym ryzykiem w uprawie tej rośliny. Jak uprawiać cebulę ozimą bez strat i z powodzeniem? Jest to możliwe, ale wymaga wiedzy, doświadczenia i przede wszystkim cierpliwości.
Spożycie cebuli w Polsce
Średnie spożycie cebuli na jednego mieszkańca w Polsce wynosi ok. 8 kg, jest to wynik dużo mniejszy niż w Europie, gdzie dane wskazują na ok. 12–13 kg. Cebula ozima jest bardzo atrakcyjną formą świeżego warzywa dla konsumenta. Uzupełnia lukę na rynku w okresie wiosennym, gdy zaczyna brakować cebul z długiego przechowania o dobrej jakości.
Jak uprawiać cebulę ozimą?
Wymagania glebowe i stanowiskowe cebuli
Cebula idealnie nadaje się na ziemie dobre, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, oraz na gleby bogate w zawartość próchnicy. Optymalne pH dla uprawy cebuli wynosi 6,5–7,8. Cebula bardzo dobrze reaguje na obornik. Nie lubi ziem ciężkich, zlewnych oraz z tendencją do zaskorupiania się.
Jak cebula radzi sobie w warunkach suszy?
Ze względu na bardzo płytki system korzeniowy cebuli, zaleca się nawadniać uprawę. Dotyczy to uprawy cebuli zarówno ozimej, jak i tej sianej na wiosnę. Coraz częstsze susze wiosenne powodują, że poprzez niedobory wody plon z plantacji cebuli zimującej może spaść nawet o 60%. Największe zapotrzebowanie na wodę występuje od końca kwietnia, czyli momentu tworzenia zgrubienia na szyjce do momentu zbioru. Tak długo, aż szczypior jest zielony.
Termin siewu i obsada cebuli ozimej
Optymalnym terminem siewu cebuli ozimej jest okres między 10 a 25 sierpnia, wszystko zależy od regionu, odmiany oraz warunków pogodowych. Optymalna obsada roślin przy siewie cebuli wynosi ok. 75 szt./m2. Planując termin siewu cebuli ozimej, musimy uwzględnić warunki pogodowe, tak aby cebula weszła w stan spoczynku zimowego w fazie 4–5 liści właściwych. W tej fazie jest najbardziej wytrzymała na niskie temperatury. Bez okrywy śnieżnej wytrzymuje temperatury do –15°C.
Czy cebula ozima wymarza?
Uprawiając „zimówkę”, musimy liczyć się z pewnymi przeciwnościami. Głównym problemem w uprawie cebuli ozimej jest ryzyko wymarznięcia rośliny. Rośliny, które nie osiągną wymaganej fazy rozwojowej przed zimą, przeważnie „wylatują” z plantacji.
Z racji tego, że cebula jest rośliną 2-letnią, jeszcze groźniejsze są wiosenne przymrozki. Coraz częstsze wczesne wiosny powodują szybkie pobudzanie się roślin. Tak pobudzona do wzrostu roślina, potraktowana w późniejszym czasie przymrozkiem, wypuszcza nasienniki, które są ogromnym wrogiem plantatora. Cebula taka bardzo rzadko nadaje się do sprzedaży.
Szkodniki w cebuli ozimej
Dużym kłopotem plantatorów cebuli zimującej jest wciornastek, niekiedy bardzo rzadko widoczny, ale potrafi on wyrządzić wiele szkód w roślinach. Wciornastek nalatuje najczęściej jesienią po zbiorach kukurydzy oraz wiosną, gdy jest bardzo ciepło i bezwietrznie.
Ochrona cebuli ozimej, opryski
Najskuteczniejszymi sposobami walki ze szkodnikami cebuli ozimej, takimi jak wciornastki, jest stosowanie zapobiegawcze układowych środków ochrony roślin, stosowanie perytroidów po znalezieniu szkodnika podczas lustracji oraz deszczowanie. Przy okazji nawadniania roślin niszczymy też larwy szkodnika, zmywając je z roślin.
Uprawa cebuli różni się od tradycyjnych roślin, m.in. zbóż. Niezbędne są też częste wizyty w polu oraz lustracje. Duża presja chorób grzybowych sprawia, że chwila nieuwagi i niedopilnowanie plantacji może bardzo mocno zredukować nam plon.
Nawożenie cebuli
Cebula jest rośliną bardzo wymagającą pod względem nawożenia i ochrony. Można tę uprawę trochę porównać do uprawy rzepaku. Celując w plon ok. 60–70 t/ha, musimy dostarczyć następujące składniki (wartości są podane w mg/dm3 oraz przybliżone, a każde nawożenie powinno być oparte na wynikach badań gleby metodą ogrodniczą): 120–150 N, 60–80 P, 175–250 K, 1500–2000 Ca, 60–80 Mg oraz 20–40 S. Brak jakiegokolwiek z tych składników spowoduje problemy w prawidłowym wzroście i rozwoju rośliny.
Zwalczanie chwastów w uprawie cebuli ozimej
Zwalczanie chwastów w uprawie cebuli ozimej wykonuje się głównie na jesieni. Posiewnie pendimetaliną, ewentualnie w połączeniu z aklonifenem. Przedwschodowo, oczywiście, glifosat.
Dalsza część opiera się na stosowaniu mikrodawek w mieszaninie kilku preparatów, gdy 1. liść właściwy wyrósł na wysokość co najmniej 3 cm. Wiosną po ruszeniu wegetacji zabezpieczamy plantację przed zachwaszczeniem wtórnym środkami doglebowymi.
Stosując pogłównie opryski herbicydowe w cebuli, warto pamiętać o tym, aby warstwa woskowa na cebuli była w pełni rozwinięta, aby nie uszkodzić roślin środkami ochrony roślin.
Ochrona fungicydowa w uprawie cebuli ozimej
Ochronę grzybową w cebuli rozpoczynamy w fazie 6.–7. liścia właściwego. Jednymi z najlepszych substancji ochrony cebuli przed mączniakiem oraz stemphylium są boskalid oraz piraklostrobina. Świetnie chronią cebulę układowo przed patogenami. Do innych dobrze chroniących substancji można zaliczyć fluopyram, azoksystrobinę czy też tebukonazol.
Różne formy przygotowania cebuli
Kiedy zbierać cebulę na pęczki, obraną na biało, na przechowanie?
Cebula jest na tyle wdzięczną rośliną, że możemy sprzedać ją tak naprawdę na wiele sposobów.
Na końcu kwietnia na rynku jest spore zapotrzebowanie na świeżą cebulę. Z racji tego, że główki są w tym czasie niewielkie, możemy sprzedać ją zapęczkowaną. Starannie wyselekcjonowane cebulki wraz ze szczypiorkiem spinamy po kilka sztuk i szykujemy pod klienta.
Na przełomie maja i czerwca pojawia się zapotrzebowanie na cebulę obraną na biało. Wyselekcjonowane cebule na polu obieramy i myjemy – wszystko wykonujemy ręcznie.
Gdy mija już czas rośnięcia, cebulę wykopujemy na rzędy, aby przeschła. Tutaj wszystko wykonujemy akurat mechanicznie. Po wyschnięciu cebulę możemy sprzedać z przeznaczeniem na obieranie lub też na worek – do marketów.
Cebula ozima – jakie odmiany wybrać?
Warto też pamiętać, aby podczas wyboru odmiany pod uprawę cebuli ozimej dopasować ją pod kątem późniejszego przeznaczenia. Każda odmiana się od siebie różni – wczesnością, kolorem, twardością łuski. Nie możemy np. odmiany wczesnej, białej przeznaczyć na worek, ponieważ nie wytworzy ładnej łuski. Dlatego tak ważny jest namysł nad przeznaczeniem cebuli już na samym początku.
