Budowa studni głębinowej to inwestycja, która może zapewnić gospodarstwu rolnemu niezależne i stabilne źródło wody do celów bytowych i produkcyjnych. Jednak zanim ruszą prace wiertnicze, warto znać obowiązujące przepisy, procedury i potencjalne koszty.

Podstawowe informacje – kiedy i dlaczego warto budować studnię głębinową?

Studnia głębinowa pozwala czerpać wodę z warstw wodonośnych znajdujących się poniżej 30 metrów, a nawet dużo głębiej, gdzie wody są często bardziej stabilne pod względem jakości i ilości. Budowa studni głębinowej i własne ujęcie wody chroni przed przerwami w dostawach sieciowych i może obniżyć koszty zakupu wody do gospodarstwa.

Budowa studni głębinowej – zalety:

• Niezależność od wodociągów publicznych,
• Możliwość poboru dużych ilości wody,
• Woda z głębszych warstw często ma lepszą jakość (choć wymaga często uzdatniania),
• Stabilność źródła przez cały rok.

Czy budowa studni głębinowej wymaga pozwolenia?

Budowa studni głębinowej ma swoje regulacje. Przepisy różnicują wymogi formalne w zależności od głębokości studni i planowanego poboru wody.

• Studnie do 30 m głębokości oraz pobór do 5 m³/dobę (średniorocznie):
  Wystarczy zgłoszenie robót geologicznych do starostwa powiatowego, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę czy pozwolenia wodnoprawnego.
• Studnie powyżej 30 m głębokości lub pobór wody przekraczający 5 m³/dobę:
  Konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wydawanego przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) oraz zatwierdzenie dokumentacji hydrogeologicznej. Pozwolenie na budowę nie zawsze jest wymagane, ale formalności są bardziej rozbudowane.

Etapy formalne i dokumentacja

a) Przygotowanie mapy do celów projektowych

Pierwszym krokiem jest zamówienie mapy do celów projektowych (skala 1:500 lub 1:1000), wykonanej przez uprawnionego geodetę. Mapa ta musi posiadać klauzulę urzędu geodezyjnego i wskazywać dokładne miejsce planowanej studni.

b) Projekt robót geologicznych

Projekt robót geologicznych przygotowuje uprawniony hydrogeolog. Opisuje on zakres i sposób wykonania odwiertu, w tym głębokość, metody zabezpieczenia otworu, warunki hydrogeologiczne. Projekt składa się do starostwa powiatowego wraz ze zgłoszeniem.

c) Zgłoszenie robót geologicznych

W zgłoszeniu do starostwa dołącza się mapę i projekt. Po zatwierdzeniu (zazwyczaj w około 30 dni) i uprawomocnieniu decyzji (14 dni) można rozpocząć odwiert.

d) Wykonanie odwiertu i dokumentacja hydrogeologiczna

Po wykonaniu odwiertu i zainstalowaniu urządzeń dokonuje się badań jakości i wydajności wody, które dokumentuje się w tzw. dokumentacji hydrogeologicznej powykonawczej. Zawiera ona m.in.:

• Dane o głębokości studni i warstwach wodonośnych,
• Wyniki badań jakości wody (np. zawartość żelaza, manganu, azotanów, bakterii),
• Wyniki testów pompowania (określające maksymalną wydajność studni),
• Opis metod wykonania i zabezpieczenia studni.

e) Wniosek o pozwolenie wodnoprawne i operat wodnoprawny

Na podstawie dokumentacji hydrogeologicznej sporządza się operat wodnoprawny, który jest częścią wniosku o pozwolenie na pobór wód głębinowych. Do wniosku dołącza się:

• Wypisy i wyrysy z rejestru gruntów,
• Mapa zasadnicza lub projektowa,
• Dokumentację hydrogeologiczną,
• Wypisy z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (jeśli obowiązuje),
• Elektroniczną wersję dokumentów na płycie CD.

Pozwolenie to jest wymagane, jeśli średni dobowy pobór przekracza 5 m³.

SPRAWDŹ TAKŻE: Susza 2025: Nowy raport IUNG-PIB. Gdzie rolnicy wciąż walczą z deficytem wody?

Co wchodzi w skład studni głębinowej? Budowa i wyposażenie studni głębinowej

Studnia głębinowa składa się z:

• Systemu uzdatniania wody (opcjonalnie) – w przypadku gdy jakość wody jest niezadowalająca, montuje się stacje uzdatniania, które usuwają np. żelazo, mangan, zanieczyszczenia bakteryjne.
• Otworu wiertniczego – wykonany zgodnie z projektem, zabezpieczony rurami osłonowymi i filtracyjnymi, które chronią przed osadami i zanieczyszczeniami,
• Pompy głębinowej – zanurzonej w otworze, tłoczącej wodę na powierzchnię,
• Rury tłocznej – doprowadzającej wodę do budynków lub zbiorników,
• Wodomierza – obowiązkowy przy poborze powyżej 5 m³/dobę, umożliwia kontrolę zużycia,

Ile kosztuje budowa studni głębinowej?

Budowa studni głębinowej jak każda inwestycja wiąże się z wydatkiem. Koszt zależy od głębokości, lokalizacji i jakości wody, ale orientacyjnie:

• Odwiert: 300–500 zł/mb
• Pompa i montaż: 3 000–6 000 zł
• Dokumentacja geologiczna i formalności: 2 000–4 000 zł
• Uzdatnianie wody (opcjonalne SUW): 5 000–15 000 zł

Całkowity koszt budowy studni głębinowej: od ok. 15 000 do 35 000 zł

Ile trwa procedura uzyskania pozwolenia wodnoprawnego?

• Decyzja Wód Polskich o pozwoleniu wodnoprawnym trwa zwykle od 30 do 90 dni,
• Po wydaniu decyzji należy odczekać 14 dni na jej uprawomocnienie,
• Zatwierdzenie dokumentacji hydrogeologicznej trwa około 30 dni,
• Łącznie od momentu zgłoszenia do zakończenia procedur może minąć kilka miesięcy.

Obowiązki wynikające z pozwolenia wodnoprawnego

Uzyskanie pozwolenia nakłada na właściciela studni szereg obowiązków:

• Regularne pomiary ilości pobranej wody (wodomierz),
• Kontrole wydajności ujęcia (4 razy w roku),
• Pomiar poziomu zwierciadła wody w studni (4 razy w roku),
• Coroczne czyszczenie i konserwacja studni,
• Analiza i raportowanie poboru wody, aby nie przekroczyć limitów z pozwolenia,
• Zgłaszanie awarii urządzeń do Wód Polskich,
• Uiszczanie opłat za pobór wód głębinowych (opłata zmienna – od ilości pobranej wody),
• W przypadku konieczności – montaż i obsługa urządzeń do uzdatniania wody.

Dodatkowe kwestie techniczne i administracyjne

Budowa studni głębinowej to przedsięwzięcie, w którym trzeba pamiętać, że:

• Jeśli woda wymaga oczyszczenia, trzeba zgłosić budowę stacji uzdatniania do starostwa,
• Wody popłuczne z filtrów uzdatniających należy odprowadzać zgodnie z wymogami – do studni chłonnej, rowu, cieku lub drenażu rozsączającego,
• Konieczne są regularne badania jakości wód popłucznych i uiszczanie opłat za ich odprowadzanie,
• W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w operacie wodnoprawnym podaje się informację o braku konieczności uzyskania warunków zabudowy.

Na co uważać?

Budowa studni głębinowej nie jest skomplikowany procesem, ale warto mieć na uwadze pewne kwestie. Jakie? Nie zawsze łatwo jest znaleźć odpowiednie miejsce na odwiert — czasem woda jest bardzo głęboko, a jej jakość może wymagać dodatkowego uzdatniania. Dodatkowo procedury administracyjne mogą się przeciągać, co oznacza konieczność cierpliwości.

źródło: WIR – Broszura „Procedury administracyjne budowy obiektów wodnych”. CDR Brwinów