Co znajdziesz w artykule?
Zmiany klimatyczne, wzrastająca liczba ludności i narastające problemy z zapewnieniem odpowiednich zasobów żywności, skłaniają różne światowe organizacje, instytucje i przedsiębiorstwa, do poszukiwania nowych jej rodzajów. W najbliższym czasie z pewnością wpłynie to też na kształt rolnej gospodarki. W Unii Europejskiej w ramach formalno-prawnego pojęcia tzw.: „Nowej żywności” dopuszczono już do spożywczego wykorzystania 3 gatunki owadów! Na akceptację czeka kolejnych 9 wniosków.
Owady w nowym wykazie
Zgodnie z unijną definicją, tzw. „Nowa żywność”, to żywność i jej składniki, które nie były spożywane na znaczną skalę w UE przed 15 maja 1997 r. (kiedy to weszły w życie pierwsze przepisy w sprawie nowej żywności w UE). Pojęcie to obejmuje m.in. produkty pozyskiwane z nowych źródeł czy wyprodukowane za pomocą nowych technologii i procesów produkcyjnych, a także wyroby tradycyjnie spożywane poza UE. „Nowa żywność” może być wprowadzana na rynek w Unii Europejskiej, pod warunkiem, że wydano na nią zezwolenie i została wpisana do specjalnego unijnego wykazu.
Mącznik, świerszcz i szarańcza
W unijnym Wykazie „Nowej żywności” znajdują się aktualnie 3 rodzaje owadów:
– mącznik młynarek (Tenebrio molitor) w postaci suszonych larw,
– szarańcza wędrowna (Locusta migratoria) – w postaci mrożonej, suszonej i sproszkowanej,
– świerszcz domowy (Acheta domesticus) – mrożony, suszony i sproszkowany.
W wykazie „Nowej żywności” określono warunki jej stosowania, dodatkowe wymagania dotyczące etykietowania oraz informacje o ochronie danych. Natomiast podczas procesu legalizacji, przyszłe rodzaje nowej żywności, poddaje się rygorystycznej ocenie naukowej, a o ostatecznym wpisie decyduje Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Urząd weryfikuje, w świetle dostępnych dowodów naukowych, czy tego rodzaju żywność nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzkiego.
Wnioski z Francji i Holandii
O wprowadzenie na rynek w Unii suszonych larw mącznika młynarka (Tenebrio molitor), jako nowej żywności, w 2018 r. do Komisji Europejskiej wnioskowało pochodzące z Francji przedsiębiorstwo pn. SAS EAP Group . Przyjęty przez KE wniosek dotyczył wykorzystywania suszonych larw Tenebrio molitor jako całych suszonych owadów w postaci przekąsek oraz jako składnika żywności w szeregu produktów spożywczych, przeznaczonych dla ogółu populacji. W tym samym, 2018 roku, holenderskie przedsiębiorstwo Fair Insects BV złożyło do Komisji wniosek dotyczący wprowadzenia na rynek w Unii szarańczy wędrownej (Locusta migratoria) w postaci mrożonej, suszonej i sproszkowanej (zmielonej). W tym przypadku wnioskodawca wystąpił o dopuszczenie jej stosowania w formie przekąsek i jako składnika żywności w szeregu produktów spożywczych przeznaczonych dla ogółu populacji.
Ta sama firma – Fair Insects BV – wystąpiła też o zezwolenie na wprowadzenie na rynek w UE mrożonych, suszonych i sproszkowanych postaci Acheta domesticus (świerszcz domowy) jako nowej żywności. Wniosek dotyczył stosowania całego Acheta domesticus w postaci zamrożonej, suszonej i w proszku (w postaci zmielonej), także jako przekąski i jako składnika żywności w szeregu produktów spożywczych przeznaczonych do powszechnego użycia.
Wszystkie trzy wnioski zatwierdzono w ubiegłym roku.
Światowy kierunek rozwoju?
Według FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa), owady jako żywność w XXI wieku stają się szczególnie istotne ze względu na rosnące koszty białka zwierzęcego, brak bezpieczeństwa żywnościowego, presję środowiskową, wzrost populacji i rosnące zapotrzebowanie na białko. W związku z tym FAO zaleca poszukiwanie alternatywnych rozwiązań dla konwencjonalnego inwentarza żywego. Spożywanie owadów wg FAO ma skutkować pozytywnym wpływem na środowisko i zdrowie ludzi. Organizacja podkreśla też, że owady są bardzo pożywnym i zdrowym źródłem pożywienia o wysokiej zawartości tłuszczu, białka, witamin, błonnika i minerałów. Dlatego są alternatywnym źródłem białka ułatwiającym przejście na zdrową i zrównoważoną dietę.
Owady w każdym sklepie?
Zdaniem specjalistów nie oznacza to jednak, że już niedługo zamiast np. popularnych chipsów, powszechnie jeść będziemy suszone owady. Jednakże gdyby któryś z producentów podjął taką decyzję, to już ma taką możliwość. Bardziej prawdopodobne jest to, że wyżej opisane owady stanowić będą sproszkowany dodatek do innych produktów. Szczególnie, że w skali Świata za jadalne uznaje się ponad 2000 gatunków owadów, a w samej Azji są one częścią codziennej diety milionów ludzi. Co więcej, osoby które miały okazję spróbować tego typu pożywienia, twierdzą najczęściej, że smakują one lepiej niż wyglądają i cały opór przed ich spróbowaniem, to kwestia psychologiczna. Poza tym, niewiele osób zdaje sobie sprawę z faktu, że pośrednio już od dawna jemy owady, choćby w postaci barwnika spożywczego pn.: „koszenila”. Substancja ta pozyskiwana jest z wysuszonych i zmielonych czerwców kaktusowych (Dactylopius coccus), które produkują kwas karminowy. Obecnie można ją znaleźć w popularnych truskawkowych jogurtach lub w czerwonych żelkach. Na rynku coraz częściej pojawiają się także karmy dla zwierząt oparte o białko z owadów.
Zmiany w polskim rolnictwie?
Będąc rolnikiem warto więc już teraz zapoznać się z tą problematyką, choćby dlatego, że jak pokazuje historia np. wielu produktów rolnych pochodzących z Ameryki (vide: ziemniaki czy kukurydza), lub Azji, kulinarne gusta, szczególnie pod wpływem palących potrzeb, potrafią zmieniać się bardzo szybko. Dodajmy, że Komisja Europejska przyjęła już do rozpatrzenia następnych 9 wniosków w sprawie tzw. „Nowej żywności”
Źródła: Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, FAO, Komisja Europejska
Foto: Pixabay
