Co znajdziesz w artykule?
Bieżąca sytuacja rynkowa stwarza skrajnie niekorzystne uwarunkowania dla dalszego funkcjonowania polskiego sektora spirytusowego, co szczególnie odczuwalne jest przez gorzelnie rolnicze. Polska zachowała unikalną już na skalę europejską sieć małych gorzelni lokalnych dostarczających destylat rolniczy, które zmuszone są obecnie do ograniczenia lub całkowitego wstrzymania swojej produkcji ze względu na niskie ceny produktów przy wysokich kosztach produkcji wynikających z wysokich kosztów pozyskania zgromadzonych tj. skupionych wiele miesięcy wcześniej (w przypadku ziarna zbóż) lub zakontraktowanych (w przypadku melasu buraczanego) surowców kierowanych do produkcji surowego spirytusu.
W związku z tą sytuacją, konieczne jest rozważenie pilnego uruchomienia programu pomocowego, który mógłby przybrać różne formy wsparcia sektora. Co w opinii ekspertów może pomóc?
Skup interwencyjny destylatu rolniczego z gorzelni oraz usługowe przetworzenie do bioetanolu w zakładach odwadniających
Jedną z propozycji działań pomocowych dla gorzelni rolniczych, które z inicjatywy Związku Gorzelni Polskich w zeszłym tygodniu w ramach Polskiej Koalicja Biopaliw i Pasz Białkowych zostały przesłane do MRiRW jest skup interwencyjny destylatu rolniczego z gorzelni oraz usługowe przetworzenie go do bioetanolu w zakładach odwadniających. Takie działanie mogłoby zostać zrealizowane przez KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) na zlecenie własne lub RARS (Regionalna Agencja Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich) poprzez ogłoszenie oferty zakupu po ustalonej cenie z dostawą do zakładu odwadniającego.
Skup interwencyjny bioetanolu z destylatu rolniczego bezpośrednio przez PKN Orlen
Innym rozwiązaniem byłoby skupienie interwencyjnego bioetanolu bezpośrednio przez PKN Orlen, w celu skrócenia łańcucha logistycznego. Jednakże, takie rozwiązanie wymagałoby przeprowadzenia ekstraordynaryjnego przetargu komercyjnego na dostawy bioetanolu wytwarzanego z systemie dwufazowym, czyli przetworzonego przez wytwórcę biokomponentu alkoholem etylowym pochodzenia rolniczego, po cenach oderwanych od realiów rynkowych. Konieczne byłoby wypracowanie mechanizmu umożliwiającego zlecenie przez agendę rządową takiego skupu, który uwzględniłby zwrot różnicy pomiędzy kosztami nabycia a bieżącą ceną rynkową. W ten sposób,
PKN Orlen nie byłby obarczony nieuprawnioną pomocą publiczną.
Organizacja zleconego przerobu interwencyjnego surowców rolnych
Kolejną propozycją jest zlecenie gorzelniom rolniczym interwencyjnego przerobu zbóż z zapasów zgromadzonych przez Elewarr. Program ten umożliwiłby zagospodarowanie przechowywanego obecnie ziarna oraz uwzględniałby dostarczaną do gorzelni melasę po zawyżonych cenach kontraktowych ustalonych w czerwcu 2022 r. w ramach przetargu KGS. Organizacją zlecenia zająłby się KOWR, który już przeprowadzał tego rodzaju działania interweniujące na rynku koncentratów owocowych. Wytworzony alkohol etylowy trafiałby następnie do usługowego odwodnienia i oczyszczenia, po czym byłby oferowany po cenie rynkowej podmiotom zagospodarowującym.
Dopłaty bezpośrednie do gorzelni rolniczych
Kolejną propozycją wsparcia jest wprowadzenie dopłat bezpośrednich do gorzelni rolniczych, polegających na dopłacie do ceny rynkowej destylatu uzyskiwanej przez gorzelnię. Łączna wysokość ceny uzyskanej przez gorzelnię nie może przekroczyć 4,50 zł za litr. Wypłata wsparcia następowałaby na podstawie faktury sprzedaży wystawionej przez gorzelnię, a za prowadzenie rozliczeń odpowiedzialny byłby KOWR. Wysokość dopłaty byłaby uzależniona od bieżącej ceny etanolu i mieściłaby się w przedziale 1-1,50 zł za litr.
Uruchomienie specjalnej linii nieoprocentowanych pożyczek na sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych
Ostatnią propozycją działań pomocowych jest uruchomienie specjalnej linii nieoprocentowanych pożyczek, które miałyby sfinansować nieuregulowane zobowiązania cywilnoprawne gorzelni rolniczych. Tego rodzaju działanie mogłoby opierać się na rozwiązaniach stosowanych już przez ARiMR (Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) wśród producentów rolnych. Pożyczki mogłyby być dostępne tylko dla przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych prowadzących działalność wytwórczą alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego (gorzelni rolniczych) objętych obowiązkiem sprawozdawczym MRiRW (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Wysokość pożyczki byłaby uzależniona od skali produkcji, a maksymalny limit wynosiłby 3 mln PLN. Intencją programu byłoby praktyczne zagospodarowanie powstałych w ramach skupu interwencyjnego zapasów, ponieważ przewiduje się zwiększone zapotrzebowanie na krajowy bioetanol w związku z wejściem w życie normy E10.
Podsumowując, obecna sytuacja na rynku stwarza niezwykle niekorzystne warunki dla gorzelni rolniczych w Polsce. Jednak istnieje nadzieja na przetrwanie i dalsze funkcjonowanie tego sektora dzięki wdrożeniu odpowiednich działań. Kluczowe pytanie brzmi: czy uda się skutecznie wdrożyć te działania?
źródło: Związek Pracodawców – Dzierżawców i Właścicieli Rolnych
