Co znajdziesz w artykule?
Komisja Europejska wysłała krajom członkowskim uwagi do Krajowych Planów Strategicznych, które zastąpią PROW od 1 stycznia 2023 roku. Nie znamy jeszcze konkretnych uwag do polskiego KPS, natomiast Komisja opublikowała na swoich stronach internetowych podsumowanie dotyczące wszystkich krajów.
Zmiana kontekstu WPR
Pierwszy wniosek Komisji Europejskiej dotyczy zmiany kontekstu dla realizacji nowej wspólnej polityki rolnej, co wynika z agresji Rosji na Ukrainę. Komisja, zwróciła się w swoich uwagach do państw członkowskich o ponowną analizę ich planów strategicznych, pod kątem odporności systemów rolniczych, redukcji uzależnienia od nawozów sztucznych i zwiększenia produkcji energii odnawialnej na obszarach wiejskich, w sposób nie kolidujący z produkcją żywności.
Dopłaty wymagają uzasadnień
Kraje członkowskie zostały poproszone o dostarczenie bardziej rozwiniętego uzasadnienia dla dopłat sektorowych, w kontekście sytuacji w danym sektorze oraz jego potrzeb. Komisja oceniła, że uzasadnienia przedstawione w KPS-ach są niewystarczające, szczególnie w kontekście Dyrektywy Wodnej (2000/60/EC).
Dodatkowo podkreślono konieczność zawarcia działań, które pomogą gospodarstwom rolnym uniezależnienić się od paliw płynnych i innych surowców zewnętrznych, w kontekście wojny na Ukrainie.
Zabezpieczenie rynku pasz
Komisja docenia dążenia państw członkowskich do rozwoju produkcji roślin białkowych, w celu uniezależnienia się od importu. Z drugiej strony dostrzega konieczność zwrócenia większej uwagi na działania związane z zarządzaniem ryzykiem oraz włączenia rolników w takie schematy. Warto zaznaczyć, że w polskim KPS przewidziano dopłaty do systemów ubezpieczeń wzajemnych, tworzonych przez rolników.
Lepiej skracać łańcuch dostaw niż uruchamiać dopłaty
Komisja zwraca uwagę, że jednym z priorytetów WPR jest wzmocnienie pozycji rolnika w łańcuchu spożywczym. Większość państw członkowskich, planuje to robić poprzez dopłaty sektorowe, podczas gdy, zdaniem Komisji należy tu zwrócić uwagę na zwiększanie współpracy rolników, ich udziału w przetwórstwie i skracaniu łańcucha spożywczego. Ten element jest silną stroną polskiego KPS, ponieważ w ramach II filaru przewidziano środki na takie działania.
KE chce definicji i celów reedukacyjnych
Oprócz powyższego, Komisja ma szereg uwag do definicji „aktywnego rolnika” zaprezentowanych przez kraje członkowskie. W tym kontekście zostały one poproszone o dalsze wyjaśnienia w tym zakresie, tak aby zagwarantować, że wsparcie kierowane jest do właściwych podmiotów.
Komisja ma zasadnicze wątpliwości co do docelowych wskaźników związanych z realizacją celów Zielonego Ładu. Chodzi przede wszystkim o cele reedukacyjne związane z nawożeniem, środkami ochrony roślin, antybiotykami oraz wzrost areału produkcji ekologicznej. Wiele krajów, w ogóle ich nie przedstawiło, w przypadku pozostałych są one bardzo skromne. Tak jest również w przypadku polskiego KPS-u. Możemy przypuszczać, że tu Komisja Europejska poprosi o weryfikację polskich założeń.
Ekoschematy nie będą traktowane jako wydatki celowe
Komisja poprosiła również o weryfikację alokacji finansowej przedstawionej przez poszczególne kraje, w zakresie ekoschematów. To wsparcie, zdaniem Komisji, nie zawsze zostało dobrze opisane pod kątem osiąganych wskaźników. W takich przypadkach, Komisja nie uwzględniła tych wydatków jako celowe.
Ponadto zwróciła uwagę na braki w zakresie działań związanych z podwyższonym dobrostanem zwierząt. Kraje członkowskie będą musiały tu uzupełnić dokumentację o lepsze zdefiniowanie podwyższonych warunków dobrostanu. Szczególnie dotyczy to trzody chlewnej oraz nowych gatunków włączonych do tego działania.
Na sam koniec zwrócono też uwagę na konieczność włączenia w proces tworzenia Krajowych Planów Strategicznych, zainteresowanych podmiotów, w tym rolników. Cały czas te dokumenty mogą być konsultowane oraz zmieniane.
Jak podsumowała Wielkopolska Izba Rolnicza, Komisja poprosiła państwa o przedstawienie bardziej ambitnych i lepiej dopasowanych działań podejmowanych w ramach ekoschematów i działań rolno-środowiskowych. Te działania powinny prowadzić do zwiększenia produkcji energii odnawialnej, redukcji zużycia energii w produkcji rolnej oraz poprawy wykorzystania składników pokarmowych z uwzględnieniem gospodarki w obiegu zamkniętym.
Czy system doradczy i wdrożeniowy będzie gotowy do przygotowania rolników do funkcjonowania w ramach nowych zasad? Jako Wielkopolska Izba Rolnicza, w konsorcjum z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie wygraliśmy przetarg na organizację szkoleń dla rolników w zakresie bioróżnorodności. Te szkolenia ruszą jesienią tego roku i będą się odbywały na terenie całej Wielkopolski.
