Co znajdziesz w artykule?
Od 18 lutego 2020 r. obowiązywać zacznie Rozporządzenie w sprawie rzeźni rolniczych umożliwiające rolnikom uruchomienie w swoich gospodarstwach małych ubojni. 20 grudnia 2019 r. treść dokumentu podpisał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski.
Szkolenia i uprawnienia
Zgodnie z zapisami zwartymi w rozporządzeniu, rolnicy decydujący się na założenie tego rodzaju ubojni, będą musieli odbyć bezpłatne szkolenia organizowane przez powiatowego lekarza weterynarii oraz uzyskać trzymiesięczną praktykę na stanowisku ubojowym, a także spełnić określone warunki techniczno-sanitarne.
Definicja małej rolniczej rzeźni
W treści rozporządzenia „małe rzeźnie rolnicze” zdefiniowano jako podmioty, w których: poddaje się ubojowi zwierzęta gospodarskie kopytne, drób, zajęczaki lub zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych, których posiadaczem jest podmiot prowadzący tę rzeźnię lub inny podmiot utrzymujący takie zwierzęta w gospodarstwie położonym na obszarze tego samego powiatu, w którym jest zlokalizowana ta rzeźnia, lub na obszarach powiatów sąsiadujących z powiatem, w którym zlokalizowana jest ta rzeźnia, lub dokonuje się rozbioru mięsa pozyskanego z tych zwierząt.
Ograniczenia prawne
Niedozwolone jest natomiast wprowadzanie do nich zwierząt pochodzących ze stad lub gospodarstw, których status epizootyczny w odniesieniu do chorób zakaźnych zwierząt uznany zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, jest niższy od statusu epizootycznego gospodarstwa na terenie którego znajduje się rzeźnia rolnicza, lub od statusu epizootycznego stad zwierząt utrzymywanych w tym gospodarstwie.
Limity uboju
Zapisy rozporządzenia precyzują również limity, w których mieścić się musi liczba zwierząt poddawanych dziennemu ubojowi w małej rzeźni rolniczej.
W tym przypadku regulację tę odniesiono do poniższych gatunków zwierząt:
a) drobiu albo zajęczaków – 50 sztuk,
b) ptaków bezgrzebieniowych – 1 sztukę,
c) świń o wadze:
– równej lub powyżej 15 kilogramów – 6 sztuk,
– poniżej 15 kilogramów – 10 sztuk,
d) owiec albo kóz o wadze:
– równej lub powyżej 15 kilogramów – 6 sztuk,
– poniżej 15 kilogramów – 10 sztuk,
e) bydła albo koni:
– w wieku równym lub powyżej 3 miesięcy – 1 sztukę,
– w wieku poniżej 3 miesięcy – 2 sztuki,
f) kopytnych zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych – 3 sztuki.
Dodajmy, że łączna liczba zwierząt poddawanych ubojowi w małej rzeźni rolniczej nie może przekroczyć dziennie 50 sztuk zwierząt, o których mowa w podpunkcie: a, oraz 15 sztuk zwierząt, o których mowa w podpunktach: b-f.
Możliwość poszerzenia limitów
Nie mniej jednak, na wniosek podmiotu prowadzącego małą rzeźnię rolniczą, właściwy terenowo powiatowy lekarz weterynarii może wyrazić zgodę na przekroczenie dziennego limitu zwierząt poddawanych ubojowi Jednak pod warunkiem zachowania rocznego limitu zwierząt poddawanych ubojowi, który wynosi w przypadku:
1) drobiu albo zajęczaków – 18 250 sztuk;
2) ptaków bezgrzebieniowych – 365 sztuk;
3) świń o wadze:
a) równej lub powyżej 15 kilogramów – 2190 sztuk,
b) poniżej 15 kilogramów – 3650 sztuk;
4) owiec albo kóz o wadze:
a) równej lub powyżej 15 kilogramów – 2190 sztuk,
b) poniżej 15 kilogramów – 3650 sztuk;
5) bydła albo koni:
a) w wieku równym lub powyżej 3 miesięcy – 365 sztuk,
b) w wieku poniżej 3 miesięcy – 730 sztuk;
6) kopytnych zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych – 1095 sztuk.
Wymogi higieniczne i sanitarne
Warunkiem ubiegania się o zezwolenie na prowadzenie małej rzeźni rolniczej jest również spełnienie niżej wymienionych kryteriów, świadczących o tym że:
1) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319), zwanym dalej “rozporządzeniem nr 852/2004”, w załączniku II w rozdziale I w ust. 3 albo
2) w rzeźni rolniczej jest dostępna co najmniej jedna toaleta spłukiwana wodą, podłączona do sprawnego systemu kanalizacyjnego:
a) której drzwi wejściowe nie otwierają się bezpośrednio do pomieszczenia, w którym odbywa się ubój zwierząt lub znajduje się mięso, lub
b) zlokalizowana w pobliżu pomieszczenia, w którym dokonuje się uboju zwierząt lub rozbioru mięsa;
3) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale I w ust. 9 albo
4) w pobliżu pomieszczenia, w którym dokonuje się uboju zwierząt lub rozbioru mięsa, znajduje się osobne miejsce do zmiany odzieży własnej na odzież roboczą i ochronną, zmiany obuwia oraz oddzielnego przechowywania odzieży własnej przez osoby wykonujące czynności związane z ubojem zwierząt i produkcją mięsa, przy czym lokalizacja tego miejsca wyklucza możliwość zanieczyszczenia mięsa;
5) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale I w ust. 10 albo
6) w rzeźni rolniczej znajduje się wyodrębnione, zamykane miejsce lub zamykany pojemnik na sprzęt i środki do czyszczenia i odkażania;
7) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającym szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 55, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 14), zwanym dalej “rozporządzeniem nr 853/2004”, w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 1 w lit. a i c albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 1 albo
8) ubój zwierząt odbywa się bezpośrednio po ich doprowadzeniu lub przetransportowaniu do tej rzeźni – w przypadku gdy w tej rzeźni są poddawane ubojowi wyłącznie zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie, w którym zlokalizowana jest ta rzeźnia;
9) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 1 w lit. b albo
10) rzeźnia rolnicza:
a) jest wyposażona w pomieszczenia zamykane na klucz lub w zagrody dla zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą – w przypadku gdy w rzeźni tej są poddawane ubojowi zwierzęta, których posiadaczami są inne podmioty niż podmiot prowadzący tę rzeźnię, przy czym nie jest konieczne, aby pomieszczenia te i zagrody były wyposażone w oddzielny system odprowadzania ścieków, o ile organizacja uboju oraz system ten wyklucza możliwość zakażenia zdrowych zwierząt oczekujących na ubój lub zanieczyszczenie mięsa, albo
b) nie jest wyposażona w pomieszczenia zamykane na klucz lub w zagrody dla zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą – w przypadku gdy w rzeźni tej są poddawane ubojowi wyłącznie zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie, w którym zlokalizowana jest ta rzeźnia, i zwierzęta te są doprowadzane lub transportowane bezpośrednio z gospodarstwa do tej rzeźni;
Układ i funkcje pomieszczeń
11) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 2 w lit. a-c albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 2 lit. a-c albo
12) rzeźnia rolnicza składa się z co najmniej jednego pomieszczenia, przy czym to samo pomieszczenie może być wykorzystywane do przeprowadzania:
a) opróżniania i czyszczenia żołądków i jelit lub w przypadku poddanych ubojowi drobiu, zajęczaków oraz ptaków bezgrzebieniowych – wytrzewiania i dalszej obróbki, łącznie z dodawaniem przypraw korzennych do całych tusz, pod warunkiem że czynności te są wykonywane w innym czasie niż pozostałe czynności przeprowadzane w tym pomieszczeniu, w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie mięsa, oraz po ich zakończeniu przeprowadza się odpowiednie czyszczenie i odkażenie miejsc, w których były wykonywane, lub w razie potrzeby całego pomieszczenia,
b) następujących czynności:
– ogłuszania i wykrwawiania,
– sparzania, odszczeciniania, oparzania i opalania – w przypadku świń,
– oskubywania lub oskórowania oraz sparzania,
– wytrzewiania i dalszej obróbki, z wyłączeniem poddanych ubojowi drobiu, zajęczaków oraz ptaków bezgrzebieniowych,
– obróbki czystych narządów wewnętrznych i flaków,
– wstępnej obróbki i czyszczenia podrobów, zwłaszcza oskórowanych głów, jeżeli nie jest wykonywana na linii uboju,
– pakowania zbiorczego podrobów,
– wysyłki mięsa
– pod warunkiem że czynności te są wykonywane w odrębnym miejscu albo w innym czasie, w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie mięsa, oraz po ich zakończeniu przeprowadza się odpowiednie czyszczenie i odkażenie miejsc, w których były wykonywane te czynności, lub, w razie potrzeby, całego pomieszczenia;
Odkażanie narzędzi i mycie rąk
13) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 3 albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 3 albo
14) w rzeźni rolniczej funkcjonuje system urządzeń do odkażania narzędzi zabezpieczający mięso przed zanieczyszczeniem i umożliwiający dostęp do odkażonych narzędzi podczas produkcji, a w przypadku gdy do tego odkażania używana jest woda, to jej temperatura powinna być nie niższa niż 82°C;
15) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 4 albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 4 albo
16) w rzeźni rolniczej są zainstalowane dla pracowników mających kontakt z mięsem, możliwie najbliżej stanowisk pracy, urządzenia do mycia i odkażania rąk, z bieżącą ciepłą i zimną wodą lub wodą zmieszaną do odpowiedniej temperatury, wyposażone w środki do czyszczenia i odkażania rąk oraz ręczniki jednorazowego użytku i pojemniki na zużyte ręczniki.
Przechowywanie mięsa
17) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 5 albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 5 albo
18) w rzeźni rolniczej:
a) znajduje się co najmniej jedno urządzenie, zamykane na klucz, do chłodniczego przechowywania mięsa uznanego za niezdatne do spożycia przez ludzi,
b) znajduje się co najmniej jedno urządzenie, zamykane na klucz, do chłodniczego przechowywania mięsa uznanego za zdatne do spożycia przez ludzi, w którym przechowuje się mięso zatrzymane, pod warunkiem że zostały opracowane i wdrożone procedury dotyczące postępowania z zatrzymanym mięsem, gwarantujące, że zatrzymane mięso nie zostanie pomylone z pozostałym mięsem znajdującym się w tym urządzeniu, w szczególności przez odpowiednie oznakowanie takiego mięsa, oraz że zatrzymane mięso:
– nie pochodzi od zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą, zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
– jest przechowywane w urządzeniu do chłodniczego przechowywania mięsa przeznaczonym do przechowywania produktów pochodzenia zwierzęcego w sposób zapobiegający stykaniu się tego mięsa z pozostałym mięsem składowanym w tym urządzeniu,
– nie opuści urządzenia do chłodniczego przechowywania mięsa do czasu podjęcia przez urzędowego lekarza weterynarii ostatecznej decyzji w sprawie tego mięsa;
Transport zwierząt
19) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 6 albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 6 albo
20) zwierzęta są doprowadzone lub transportowane do rzeźni rolniczej bezpośrednio z gospodarstwa, w którym były utrzymywane, oraz środek transportu i urządzenia do transportu są czyszczone, myte i odkażane;
Choroby zakaźne
21) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 7 oraz w rozdziale IV w ust. 20 albo
22) ubój zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą odbywa się w tym samym pomieszczeniu co ubój zwierząt zdrowych, po zakończeniu uboju zwierząt zdrowych, pod warunkiem że czyszczenie i odkażanie urządzeń wykorzystywanych do uboju zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą jest wykonywane zgodnie z procedurą zatwierdzoną przez powiatowego lekarza weterynarii oraz urządzenia wykorzystywane do uboju zwierząt, w przypadku gdy wcześniej był przeprowadzany ubój zwierząt chorych na chorobę zakaźną zwierząt lub podejrzanych o chorobę zakaźną zwierząt albo zakażonych lub podejrzanych o zakażenie taką chorobą, są przed wznowieniem uboju oczyszczone i odkażone pod nadzorem urzędowym;
Obornik i odpady
23) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 8 albo
24) do przechowywania:
a) obornika jest wyznaczony specjalny obszar lub miejsce poza rzeźnią rolniczą, odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt,
b) treści przewodu pokarmowego używa się zamkniętego, szczelnego pojemnika, zabezpieczonego przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt;
25) rzeźnia rolnicza spełnia wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale II w ust. 9 albo w sekcji II w rozdziale II w ust. 7 albo
26) w rzeźni rolniczej znajduje się odpowiednio wyposażone, zamykane na klucz miejsce do wyłącznego użytku przez urzędowego lekarza weterynarii.
Rozbiór mięsa
Ponadto, podmiot prowadzący rzeźnię rolniczą, w której odbywa się rozbiór mięsa, oprócz wyżej wymienionych wymagań określonych zobowiązany jest zapewnić, że:
1) spełnione są wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale III w ust. 2 albo w sekcji II w rozdziale III w ust. 1 w lit. b albo
2) mięso pakowane i niepakowane pozyskane w wyniku rozbioru jest przechowywane:
a) w jednym pomieszczeniu, innym niż pomieszczenie, w którym odbywa się ubój zwierząt lub rozbiór mięsa, pod warunkiem że jest ono przechowywane w innym czasie albo w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie przechowywanego mięsa i opakowań, albo
b) w przypadku gdy rzeźnia rolnicza składa się z jednego pomieszczenia, w którym odbywa się ubój zwierząt lub rozbiór mięsa:
– w co najmniej dwóch urządzeniach do chłodniczego przechowywania mięsa, z których każde służy do oddzielnego przechowywania mięsa pakowanego albo niepakowanego, albo
– w tym samym urządzeniu do chłodniczego przechowywania mięsa, pod warunkiem że jest ono przechowywane w innym czasie albo w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie przechowywanego mięsa i opakowań;
3) są spełnione wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale III w ust. 3 albo w sekcji II w rozdziale III w ust. 1 w lit. c albo
4) rozbiór odbywa się po zakończeniu uboju oraz po odpowiednim oczyszczeniu i odkażeniu pomieszczenia, w którym odbywał się ubój, oraz że przy rozbiorze są spełnione wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale V albo w sekcji II w rozdziale V;
5) są spełnione wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale III w ust. 4 albo w sekcji II w rozdziale III w ust. 1 w lit. d albo
6) w rzeźni rolniczej są zainstalowane dla pracowników mających kontakt z niepakowanym mięsem, możliwie najbliżej stanowisk pracy, urządzenia do mycia i odkażania rąk, z bieżącą ciepłą i zimną wodą lub wodą zmieszaną do odpowiedniej temperatury, wyposażone w środki do czyszczenia i odkażania rąk oraz ręczniki jednorazowego użytku i pojemniki na zużyte ręczniki;
7) są spełnione wymogi określone w rozporządzeniu nr 853/2004 w załączniku III w sekcji I w rozdziale III w ust. 5 albo w sekcji II w rozdziale III w ust. 1 w lit. e albo
8) w rzeźni rolniczej funkcjonuje system urządzeń do odkażania narzędzi zabezpieczający mięso przed zanieczyszczeniem i umożliwiający dostęp do odkażonych narzędzi podczas produkcji, a w przypadku gdy do tego odkażania używana jest woda, to jej temperatura powinna być nie niższa niż 82°C.
Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: MRiRW
Fot.: Pixabay
