Jak przepisać gospodarstwo rolne na bliską osobę?

Chcesz przepisać gospodarstwo rolne na bliską osobę, ale nie wiesz od czego zacząć? Gospodarstwo rolne może być z powodzeniem przekazane na przykład dziecku, pod określonymi warunkami. W niniejszym artykule przedstawimy kompleksowy przewodnik po przekazywaniu gospodarstwa rolnego bliskim krewnym, gdzie omówione zostaną niezbędne formalności oraz istotne zagadnienia prawne, które warto uwzględnić.

Przekazanie gospodarstwa rolnego – kto może być beneficjentem?

Jak przepisać gospodarstwo rolne na dzieci? W celu przekazania gospodarstwa rolnego bliskiej osobie, można np. skorzystać z umowy darowizny, którą należy ustanowić za pośrednictwem aktu notarialnego. Cała procedura opiera się na zapisach określonych w artykule 888 Kodeksu cywilnego, co zapewnia prawną pewność i transparentność dla wszystkich stron zaangażowanych w ten proces.  Przepisy przewidują, że gospodarstwo rolne może być przekazane na osoby z kręgu rodzinno-bliskich. W rozumieniu prawa osoba bliska to przede wszystkim:

• Dzieci rolnika – Najczęstszym scenariuszem jest przekazywanie gospodarstwa rolnego na własne dzieci. Jest to zrozumiałe, ponieważ wielu rolników chce zapewnić swoim potomkom kontynuację rodzinnego dziedzictwa rolniczego.
• Małżonek rolnika – Jeśli małżonek również jest rolnikiem lub ma uprawnienia do prowadzenia gospodarstwa, może być również beneficjentem przekazu. Warto jednak zauważyć, że w niektórych przypadkach, np. w przypadku rozwodów lub separacji, sytuacja ta może wymagać dodatkowych formalności.
• Wnuki rolnika – W niektórych przypadkach, wnuki mogą być uwzględniani jako beneficjenci, jednak procedura jest bardziej skomplikowana niż w przypadku dzieci. Konieczne jest uzyskanie zgody na przekazanie gospodarstwa na wnuka od jego rodziców, czyli dzieci rolnika.
• Rodzice rolnika – W sytuacjach, gdy rolnik jest w starszym wieku i nie ma potomstwa, może zdecydować się na przekazanie gospodarstwa swoim rodzicom. To rozwiązanie jest mniej typowe, ale możliwe, jeśli rodzice są jeszcze zdolni do pracy w rolnictwie.
• Rodzeństwo rolnika – W niektórych przypadkach, szczególnie w przypadku braku potomstwa i bardzo bliskiego związku rodzeństwa, gospodarstwo może być przekazane braciom lub siostrom rolnika. Jednak i tutaj istnieją szczególne wymagania prawne do spełnienia.
• Osoby przysposobione oraz pasierby – Zgodnie z przepisami, beneficjentami mogą być również osoby przysposobione, czyli adoptowane dzieci, oraz pasierby.

A jak przepisać gospodarstwo rolne na osoby niespokrewnione? Oczywiście, rolnik ma możliwość przekazania lub sprzedaży nieruchomości rolnej osobie spoza swojej rodziny, jednak taka osoba musi spełniać określone wymagania rolników indywidualnych, które zostały szczegółowo opisane w artykule 6 Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Przekazanie gospodarstwa rolnego poprzez umowę z następcą

Jak przekazać gospodarstwo rolne osobie, która nie jest z nami spokrewniona? Alternatywną formą przekazania gospodarstwa rolnego jest umowa z następcą, określona w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników (rozdział 7). Rolnik zobowiązuje się przenieść gospodarstwo na osobę młodszą o co najmniej 15 lat. Zobowiązanie uzyskuje moprawnąna w momencie, gdy właściciel gospodarstwa rolnego (rolnik) nabywa prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej, pod warunkiem, że następca będzie aktywnie pracować w tym gospodarstwie. Umowa ta powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i może obejmować dodatkowe postanowienia dotyczące wzajemnych świadczeń stron.

Należy zwrócić uwagę, że choć zazwyczaj gospodarstwo rolne jest przekazywane dzieciom rolnika, nie jest to obligatoryjny warunek, a osoba niepowiązana pokrewieństwem może również być beneficjentem tego przekazu. W obu przypadkach, zawsze warto skonsultować się z profesjonalistą prawnym, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami i optymalne zabezpieczenie interesów wszystkich stron zaangażowanych w ten proces.

WAŻNE!

W przypadku umowy darowizny głównym celem jest bezinteresowne przekazanie gospodarstwa za darmo. To akt hojności, w którym darczyńca nie oczekuje żadnych świadczeń w zamian. Jednak nieruchomość przekazana w formie darowizny podlega doliczeniu do masy spadkowej przy obliczaniu zachowku.

Z kolei umowa z następcą skupia się na uzyskaniu prawa do określonych świadczeń, takich jak emerytura czy renta. Przekazanie nieruchomości w ramach tej umowy nie wpływa na określanie wartości zachowku, ponieważ głównym celem jest zabezpieczenie przyszłych świadczeń dla następcy. 

Jak przepisać gospodarstwo rolne? Ważne wymogi prawne 

Jeśli zastanawiasz się jak przepisać gospodarstwo rolne na dzieci, lub osoby Ci bliskie w prawidłowy sposób, konieczne jest spełnienie pewnych formalności. Jakich dokładnie?

• Wniesienie wniosku do ARiMR – Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku o przekazanie gospodarstwa rolnego w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wniosek ten powinien zawierać szczegółowe informacje dotyczące beneficjenta, wycenę gospodarstwa oraz cel przekazania.
• Relacja rodzinna – Przekazanie gospodarstwa na osobę bliską musi opierać się na prawdziwym związku rodzinny lub osobistym. Organy nadzoru mogą dokładnie zbadać te relacje, aby upewnić się, że nie ma prób uniknięcia opodatkowania lub innego nadużycia.
• Warunki dzierżawy – Jeśli beneficjent nie jest w stanie objąć gospodarstwa na własność, istnieje możliwość dzierżawy. W takim przypadku konieczne jest sporządzenie umowy dzierżawy zgodnie z obowiązującymi przepisami. Rozwiązanie to może nastąpić wtedy, gdy potomkowie nie są jeszcze gotowi lub zdolni do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa.
• Uprawnienia beneficjenta – Beneficjent musi spełnić określone warunki, takie jak zdolność do prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz posiadanie odpowiednich kwalifikacji lub doświadczenia. Oznacza to, że osoba przejmująca gospodarstwo musi być zdolna do kontynuacji działalności rolniczej.
• Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej – powierzchnia gruntu wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3

Przekazanie gospodarstwa rolnego krok po kroku 

Jak przepisać gospodarstwo rolne? Przekazanie gospodarstwa rolnego na osobę bliską może być skomplikowane, ale prawidłowe przygotowanie i spełnienie wymogów prawnych mogą ułatwić tę procedurę. Jak przepisać gospodarstwo rolne? Oto kilka kroków, które można podjąć:

• Konsultacja z profesjonalistą – Zawsze warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą ds. rolnictwa, aby uzyskać dokładne informacje na temat procedury i ewentualnych ulg podatkowych. Fachowa pomoc może pomóc uniknąć potencjalnych problemów i ułatwić cały proces.
• Zbieranie dokumentacji – Przygotuj wszystkie niezbędne dokumenty, w tym umowy dzierżawy, zaświadczenia, wnioski i wszelką dokumentację finansową. Dokładność i kompletność dokumentów są kluczowe w procesie przekazania gospodarstwa. Upewnij się, że wszelkie transakcje finansowe związane z przekazaniem gospodarstwa są rzetelnie udokumentowane. Staranność w prowadzeniu ksiąg i dokumentacji finansowej jest niezwykle istotna, szczególnie w kontekście ewentualnych kontroli podatkowych.
• Złożenie wniosku w ARiMR – Wypełnij wniosek o przekazanie gospodarstwa rolne i dostarcz go do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Upewnij się, że wniosek jest poprawnie wypełniony i zawiera wszystkie niezbędne informacje.
• Zaktualizowanie danych w urzędach – Po przekazaniu gospodarstwa rolne, pamiętaj o aktualizacji danych w urzędach, takich jak GUS czy urząd skarbowy. Wprowadzenie tych zmian jest niezbędne, aby uniknąć problemów związanych z ewentualnymi opodatkowaniami lub innymi kwestiami administracyjnymi.

W świetle obecnych wyzwań, jakie stoją przed obszarami wiejskimi, przekazywanie gospodarstw rolnych staje się kluczowym elementem budowania trwałego dziedzictwa rolniczego.  Statystyki są alarmujące. Pokazują, że średni wiek europejskich rolników wzrósł z 55 do 57 lat, a co trzeci z nich przekroczył już 65 lat. Niestety brak zainteresowania młodych ludzi przejmowaniem gospodarstw, wynika z postrzegania rolnictwa jako sektora obarczonego wysokim ryzykiem ekonomicznym.

W tej sytuacji konieczne jest skoncentrowanie się na zwiększeniu bezpieczeństwa ekonomicznego dla rolników oraz stworzenie warunków sprzyjających motywacji młodego pokolenia do angażowania się w przekazywanie gospodarstw rolnych. To kluczowy krok dla zabezpieczenia przyszłości rolnictwa na obszarach wiejskich.