Co znajdziesz w artykule?
Według nowego raportu Australijskiego Uniwersytetu Narodowego (ANU) rok 2024 był kolejnym rokiem rekordowych temperatur, co doprowadziło do nowych ekstremalnych wahań klimatycznych w globalnym obiegu wody oraz doprowadziło do gwałtownych powodzi i niszczycielskich susz.
Rosnące temperatury zmieniają sposób przemieszczania się wody po planecie
W raporcie Global Water Monitor Report z 2024 r., opracowanym przez międzynarodowy zespół naukowców pod przewodnictwem profesora Australijskiego Uniwersytetu Narodowego Alberta van Dijka, stwierdzono, że rosnące temperatury zmieniają sposób przemieszczania się wody po planecie, „siejąc spustoszenie” w obiegu wodnym.
„Rosnące temperatury powierzchni morza zaostrzyły cyklony tropikalne i susze w dorzeczu Amazonki i południowej Afryce. Globalne ocieplenie przyczyniło się również do silniejszych ulew i burz, o czym świadczą śmiercionośne gwałtowne powodzie w Europie, Azji i Brazylii” – stwierdził profesor van Dijk.
W 2024 r. około 4 miliardy ludzi w 111 krajach – czyli połowa światowej populacji – przeżyło najcieplejszy rok. Profesor van Dijk powiedział, że temperatura powietrza nad lądem w 2024 r. była o 1,2°C wyższa niż na początku XXI wieku i o około 2,2°C wyższa niż na początku rewolucji przemysłowej.
W 2024 roku ziemia doświadczyła najgorętszego roku w całej historii obserwacji, czwarty rok z rzędu
„W 2024 roku Ziemia doświadczyła najgorętszego roku w całej historii obserwacji, czwarty rok z rzędu. Największy ciężar poniosły systemy zaopatrzenia w wodę na całym świecie.
Rok 2024 był rokiem sytuacji ekstremalnych
„Rok 2024 był rokiem sytuacji ekstremalnych, ale nie były to zjawiska odosobnione. Wpisuje się to w pogarszającą się tendencję do intensywniejszych powodzi, dłuższych susz i rekordowych ekstremów” – stwierdził.
Najbardziej niszczycielskimi katastrofami związanymi z wodą w 2024 r. były gwałtowne powodzie, powodzie rzeczne, susze, cyklony tropikalne i osunięcia ziemi. Klęski żywiołowe związane z wodą zabiły ponad 8700 osób, stworzyły warunki do pojawienia się 40 milionów wysiedleńców i spowodowały straty gospodarcze w wysokości ponad 550 miliardów dolarów.
„Od historycznych susz po katastrofalne powodzie, te ekstremalne zdarzenia wpływają na życie, źródła utrzymania i całe ekosystemy. Oddzielne intensywne opady deszczu spowodowały rozległe, gwałtowne powodzie w Afganistanie i Pakistanie, w wyniku których zginęło ponad 1000 osób. Katastrofalne powodzie w Brazylii spowodowały śmierć ponad 80 osób, a w regionie spadło ponad 300 mm deszczu” – powiedział profesor van Dijk.
Łamane są kolejne rekordy opadów, ale i susz
„Odkryliśmy, że rekordy opadów są coraz częściej łamane. Przykładowo w 2024 r. rekordowo wysokie miesięczne opady występowały o 27% częściej niż na początku XXI w., natomiast dobowe o 52% częściej. Rekordowo niskie wartości obserwowano 38% częściej, zatem obserwujemy gorsze skrajności po obu stronach.
W południowych Chinach rzeki Jangcy i Rzeka Perłowa zalały miasta, powodując wysiedlenie dziesiątek tysięcy ludzi i powodując straty w uprawach warte setki milionów dolarów.
W Bangladeszu w sierpniu 2024 r. ulewne deszcze monsunowe i awarie tam spowodowały wylewy rzek. Dotknęło to ponad 5,8 miliona ludzi i zniszczono co najmniej 1 milion ton ryżu. W Hiszpanii pod koniec października 2024 r. w ciągu 8 godzin spadło ponad 500 mm deszczu, powodując śmiertelne, gwałtowne powodzie” – powiedział.
Podczas gdy w 2024 r. w niektórych częściach świata doszło do poważnych powodzi, w innych dotknęła straszliwa susza.
„W dorzeczu Amazonki, jednego z najważniejszych ekosystemów na Ziemi, rekordowo niski poziom rzek zablokował szlaki transportowe i zakłócił produkcję energii wodnej.
Tylko we wrześniu pożary lasów spowodowane upalną i suchą pogodą objęły ponad 52 000 osób. kilometrów kwadratowych, powodując emisję ogromnych ilości gazów cieplarnianych” – powiedział profesor van Dijk.
„W Afryce Południowej dotkliwa susza ograniczyła produkcję kukurydzy o ponad 50%, pozostawiając 30 milionów ludzi bez bezpieczeństwa żywnościowego. Rolnicy byli zmuszeni do odstrzału bydła, gdy pastwiska wyschły. Susza ograniczyła także produkcję energii wodnej, co doprowadziło do powszechnych przerw w dostawie prądu.
Trzeba przygotować się i dostosować do nieuniknionych, poważniejszych ekstremalnych wydarzeń
Musimy przygotować się i dostosować do nieuniknionych, poważniejszych ekstremalnych wydarzeń. Może to oznaczać wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej, rozwój produkcji żywności i zaopatrzenia w wodę bardziej odpornej na suszę oraz lepsze systemy wczesnego ostrzegania.
Woda jest naszym najważniejszym zasobem, a występujące w niej ekstremalne sytuacje – zarówno powodzie, jak i susze – to jedno z największych zagrożeń, przed którymi stoimy” – podkreślił profesor van Dijk.
Zespół badawczy wykorzystał dane z tysięcy stacji naziemnych i satelitów, aby uzyskać w czasie zbliżonym do rzeczywistego informacje na temat krytycznych zmiennych dotyczących wody, takich jak opady deszczu, wilgotność gleby, przepływy rzek i powodzie.
Globalny monitoring wody jest wynikiem współpracy instytucji na całym świecie i angażuje różne organizacje publiczne i prywatne.
Źródło: ANU
