Żniwa to jeden z najbardziej intensywnych i kluczowych okresów w pracy każdego rolnika. Od ich efektywności zależy nie tylko wielkość zbiorów, ale także jakość plonów.

Podpowiadamy jak przygotować kombajn do żniw, żeby przebiegły szybko i sprawnie. Kombajn zbożowy to maszyna, która musi działać bez zarzutu przez długie godziny, często w trudnych warunkach pogodowych. Dlatego odpowiednie przygotowanie kombajnu do sezonu żniwnego to nie tylko kwestia wygody, ale przede wszystkim konieczność, która może zadecydować o sukcesie całego przedsięwzięcia.

Znaczenie regularnej konserwacji maszyn

Kombajn to skomplikowana maszyna, składająca się z wielu podzespołów, które muszą ze sobą współpracować. Zaniedbanie przeglądów i konserwacji może prowadzić do awarii w trakcie żniw, co wiąże się z kosztownymi naprawami, stratą czasu, a nawet uszkodzeniem plonów. Regularne przygotowanie kombajnu przed sezonem pozwala uniknąć niespodziewanych przestojów i zapewnia płynną pracę przez cały okres żniw. Trzeba mieć na względzie to, że dobrze przygotowany kombajn do żniw spowoduje, że będą one trwały krócej i bez zbędnych przestojów.

Konsekwencje zaniedbań

Niewłaściwie przygotowany kombajn może powodować problemy takie jak:

• Nieefektywne zbieranie plonów (straty ziarna).
• Zwiększone zużycie paliwa.
• Awarie mechaniczne w trakcie pracy, które mogą zatrzymać żniwa na kilka dni.
• Wyższe koszty napraw i wymiany części.
• Kluczowe podzespoły kombajnu, które warto sprawdzić przed sezonem żniwnym

Należy pamiętać, że elementy jakie należy sprawdzić w kombajnie różnią się od jego typu. W Polsce wyróżniamy głównie 3 typy kombajnów zbożowych:

• Kombajny klawiszowe.
• Kombajny rotorowe.
• Kombajny hybrydowe.

Przed rozpoczęciem żniw warto dokładnie przejrzeć najważniejsze podzespoły kombajnu, aby upewnić się, że maszyna jest w pełni sprawna i gotowa do intensywnej pracy. Oto lista kluczowych elementów, które wymagają szczególnej uwagi:

Zespół żniwny

 W tym podzespole warto zwrócić uwagę na stan:

• noży tnących – ich ostrość i uszkodzenia,
• bagnetów – czy nie są wygięte lub uszkodzone,
• palców nagarniacza – ich ewentualne braki,
• prowadnic rurek motowideł – czy są nadmiernie zużyte,
• pasów – ich napięcie i zużycie,
• przenośnika taśmowego (jeśli występuje) – stan taśm i rolek,
• ślimaka (jeśli występuje) – łożyska oraz palce ślimaka.

Układ omłotu

Stan układu omłotu jest szczególnie zauważalny w jakości omłotu zbóż trudnych do wymłócenia takich jak pszenżyto oraz jęczmień ozimy. Jej sprawność zależy głównie od stanu cepów młócących oraz klepiska. Przed sezonem żniwnym warto zwrócić uwagę na:

• Cepy młócące: Sprawdzić, czy nie są zbyt zaokrąglone lub wygięte, co może być skutkiem dostania się ciał obcych (np. kamieni) do układu omłotu.
• Klepisko: Upewnić się, że wszystkie druty są na miejscu i nie ma uszkodzeń spowodowanych przez ciała obce.
• Skontrolować i, jeśli trzeba, ustawić szczelinę między bębnem a klepiskiem: Elementy takie jak cepy oraz klepiska ulegają zużyciu, przez co należy regulować szczelinę. Informację o wielkości szczeliny jaka powinna być można znaleźć w instrukcji obsługi kombajny.

Należy pamiętać o regulacji każdego klepiska z obu stron kombajnu. Wiele nowoczesnych kombajnów wyposażonych jest w dodatkowy bęben, który pełni różne funkcje w zależności od marki – od przyspieszania przepływu masy roślinnej po poprawę separacji ziarna. Elementy tego bębna również ulegają zużyciu, dlatego przed żniwami warto skontrolować ich stan. Zaniedbanie tego może prowadzić do poważnych uszkodzeń bębna, a w konsekwencji – do wysokich kosztów naprawy lub wymiany.

Przeczytaj również: Bębnowy system omłotu i separacji – jak działa i jaki ma wpływ na efektywność zbiorów?

Układ czyszczący – jak go poprawnie przygotować?

Układ czyszczący jest odpowiedzialny za oddzielenie ziarna od zanieczyszczeń, takich jak plewy, resztki roślinne czy kurz. Jego sprawność ma bezpośredni wpływ na jakość zebranego ziarna oraz efektywność pracy całej maszyny. Przygotowanie tego układu do sezonu powinno rozpocząć się od sprawdzenia kilku kluczowych elementów:

Sita górne i dolne

• Upewnić się, że sita posiadają wszystkie grzebienie oraz czy szczeliny prawidłowo zwiększają się podczas regulacji.
• Stan sit oraz kosza sitowego zależy od tulei gumowych, które niwelują nadmierne drgania. Warto sprawdzić, czy tuleje nie są nadmiernie zużyte. Zaniedbanie tego może prowadzić do uszkodzeń sit i koszy sitowych, co generuje wysokie koszty naprawy – od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Regularna kontrola i wymiana tulei przedłużają żywotność sit oraz całego układu czyszczenia.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo: Rolnicy podsumowują żniwa kukurydziane. Żuławy z rekordowymi plonami!

Fartuchy gumowe

Sprawdzić stan fartuchów gumowych na koszach sitowych oraz podsiewaczu. Nieszczelność fartuchów gumowych często wynika z ingerencji gryzoni podczas okresu zimowania kombajnu, dlatego ważne jest, aby kontroli ich stan dokonać przed żniwami. Zużyte fartuchy mogą powodować niekontrolowane straty ziarna.

Przenośniki

• Skontrolować stan łańcuchów, łopatek przenośnika ziarnowego i kłosowego oraz zębatek i ślimaków. Zużyte lub uszkodzone elementy mogą zakłócać transport ziarna i prowadzić do jego strat.

Układ seperacji

W kombajnach spotykanych w Polsce można wyróżnić dwa główne typy układów separacji:

Układ klawiszowy

• Składa się z wytrząsaczy lub kombinacji bębna separującego i wytrząsaczy.
• Co sprawdzić: Przed sezonem warto skontrolować luz na łożyskach wałów wytrząsaczy. Zbyt duży luz może prowadzić do pęknięcia wału, zniszczenia wytrząsaczy, a w konsekwencji – do wysokich kosztów naprawy oraz długiego przestoju maszyny.

Układ rotorowy

• W układzie rotorowym kluczowe są elementy narażone na intensywne ścieranie.
• Co sprawdzić: Zwróć uwagę na zużycie klepiska, stan przekładni oraz kondycję elementów roboczych rotora. Regularna kontrola tych części pozwala uniknąć awarii i zapewnia płynną pracę układu.

Silnik

W silniku należy regularnie sprawdzać poziom oleju. Zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą wskazywać na awarię, którą najlepiej zgłosić do serwisu. W przypadku nowszych kombajnów warto również przeprowadzać diagnostykę komputerową silnika, aby skontrolować prawidłowe działanie układów, takich jak ciśnienie oleju czy układ paliwowy. Dzięki temu można wcześnie wykryć nieprawidłowości i zapobiec poważniejszym awariom. Konieczne jest również stosowanie wysokiej jakości filtrów: oleju, paliwa i powietrza.

Podczas żniw silnik pracuje na najwyższych obrotach, a warunki pogodowe (gorące powietrze) są wymagające. Dlatego silnik potrzebuje dużej ilości czystego powietrza do prawidłowego działania, co wpływa również na niższe spalanie. Niezwykle ważny jest także układ chłodzenia. Przed sezonem należy sprawdzić poziom płynu chłodniczego oraz upewnić się, że nie ma wycieków. Regularna kontrola układu chłodzenia zapobiega przegrzewaniu się silnika, co jest kluczowe podczas intensywnej pracy w czasie żniw.

Układ hydrauliczny

W układzie hydraulicznym kombajnu, oprócz serwisu zgodnego z zaleceniami producenta (takiego jak wymiana oleju i filtrów), należy dokładnie sprawdzić stan węży hydraulicznych. Wszystkie węże, które noszą ślady zużycia, pęknięcia warstwy gumowej lub inne uszkodzenia, należy natychmiast wymienić. Pęknięcie węża hydraulicznego podczas żniw może prowadzić do wycieku oleju, co stwarza zagrożenie pożaru zarówno kombajnu, jak i ścierniska. Dlatego przed sezonem żniwnym kontrola wszystkich węży hydraulicznych jest absolutnie kluczowa. Dodatkowo, należy usunąć wszystkie inne wycieki w układzie hydraulicznym, aby zapewnić bezpieczną i bezawaryjną pracę maszyny.

Układ napędowy

 Przed sezonem warto również sprawdzić stan pasów przenoszących napęd z silnika na wszystkie podzespoły kombajnu. Wszystkie pasy, które wykazują oznaki zużycia, pęknięcia lub nadmierne wyciągnięcie, należy bezzwłocznie wymienić. Zużyty pas może prowadzić do obniżenia obrotów w kluczowych podzespołach, takich jak młocarnia, co skutkuje gorszą jakością omłotu. Szczególną uwagę należy zwrócić na pasy znajdujące się w trudno dostępnych miejscach, ponieważ ich awaria w trakcie żniw może spowodować długotrwały przestój maszyny.

Układ elektryczny

Obecnie kombajny są wyposażone w bardzo rozbudowany układ elektryczny, który zawiera liczne sterowniki i czujniki. Przed podłączeniem zasilania po zimie warto dokładnie sprawdzić stan instalacji elektrycznej. Należy upewnić się, że nie została ona uszkodzona przez gryzonie ani nie nosi śladów przetarcia lub innych uszkodzeń mechanicznych. Jest to niezwykle ważne, ponieważ zwarcie w instalacji może doprowadzić do uszkodzenia sterowników, unieruchomienia maszyny oraz generowania wysokich kosztów naprawy.

Inne elementy, na które warto zwrócić uwagę

Szczelność zbiornika ziarna oraz blach narażonych na przetarcie

• Sprawdzić, czy zbiornik ziarna oraz blachy są szczelne i nie mają uszkodzeń mechanicznych, które mogłyby prowadzić do wycieków lub strat plonów.

Układ kierowniczy

• Skontrolować, czy nie występuje luz w przegubach oraz na sworzniu mocującym oś. Sprawdzić również poziom płynu w układzie kierowniczym.

Stan opon

• Upewnić się, że opony mają odpowiednie ciśnienie i bieżnik. W przypadku kombajnów gąsienicowych sprawdź stan gąsienic i ich napięcie.

Sprawność łożysk w całym kombajnie

• Do kontroli temperatury łożysk warto użyć pirometru. Po uruchomieniu kombajnu i wszystkich podzespołów sprawdzić, czy łożyska nie osiągają zbyt wysokiej temperatury. Takie kontrole warto przeprowadzać również w trakcie żniw, ponieważ uszkodzone łożysko może doprowadzić do pożaru lub nawet całkowitego zniszczenia.

Regularne serwisowanie w trakcie sezonu

W czasie żniw należy regularnie:

• smarować ruchome części,
• czyścić maszynę z plew i kurzu za pomocą sprężonego powietrza lub dmuchawy z napędem elektrycznym lub spalinowym;
• kontrolować poziom płynów (olej, płyn chłodniczy, hydrauliczny),
• wymieniać zużyte lub uszkodzone elementy.

Jak przygotować kombajn do żniw: Podsumowanie

Żniwa w Polsce z roku na rok przebiegają coraz szybciej – w niektórych regionach trwają zaledwie kilka dni. Na taki stan rzeczy wpływają: rosnąca liczba kombajnów, coraz większa wydajność maszyn, zmienne warunki pogodowe oraz wymóg utrzymania wysokiej jakości ziarna. Wraz ze wzrostem liczby kombajnów ceny usług żniwnych spadają, dlatego odpowiednie przygotowanie maszyny jest kluczowe, aby uniknąć niechcianych awarii, które generują wysokie koszty i obniżają zyskowność – niezależnie od tego, czy kombajn pracuje wyłącznie na potrzeby gospodarstwa, czy również w usługach dla innych.

Niedopilnowanie stanu technicznego maszyny przed sezonem zwiększa ryzyko awarii w trakcie żniw, co może prowadzić do wyłączenia kombajnu z użytkowania na część lub nawet cały sezon. Wiąże się to z dużymi stratami finansowymi. Dlatego tak ważne jest, aby maszyna była w pełni przygotowana do sezonu żniwnego.