Po potwierdzonych przypadkach we Francji i we Włoszech, choroba guzowatej skóry bydła (ang. Lumpy Skin Disease, w skrócie LSD) została wykryta również w Hiszpanii. To kolejny kraj Europy Zachodniej, w którym wirus dotarł do lokalnych stad. Władze Hiszpanii i Katalonii poinformowały o wykryciu ogniska choroby w stadzie liczącym 123 sztuki bydła w miejscowości Castello d’Empuries w prowincji Girona.
Pierwsze objawy zaobserwowano 1 października u trzech sztuk bydła. Po potwierdzeniu zakażenia natychmiast wdrożono środki kontrolne i sanitarne. Całe stado zostało ubite, aby ograniczyć ryzyko dalszego szerzenia się wirusa. Obecnie trwają dochodzenia epidemiologiczne w dwóch innych gospodarstwach, w których może być zakażonych nawet 1200 zwierząt.
W odpowiedzi na wybuch choroby władze wprowadziły ograniczenia w przemieszczaniu bydła w promieniu 20 kilometrów od miejsca wystąpienia ogniska oraz ustanowiły strefę nadzoru o promieniu 50 kilometrów. Działania te mają na celu szybkie wykrycie nowych przypadków i zapobieżenie dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Czym jest choroba guzowatej skóry bydła (LSD)?
Choroba guzowatej skóry bydła to wirusowa choroba zakaźna, wywoływana przez wirusa z rodzaju Capripoxvirus, należącego do tej samej grupy co wirus ospy owiec i kóz. Choroba dotyczy wyłącznie bydła – zarówno krów mlecznych, jak i bydła mięsnego. Nie stanowi zagrożenia dla ludzi ani dla innych gatunków zwierząt gospodarskich.
Wirus LSD przenosi się głównie poprzez ukąszenia owadów krwiopijnych, takich jak komary, kleszcze czy muchówki. Może być także przenoszony przez kontakt bezpośredni między zwierzętami, a nawet pośrednio – przez zanieczyszczony sprzęt, środki transportu, odzież lub ludzi pracujących ze zwierzętami.
LSD jest chorobą wysoce zaraźliwą, a jej pojawienie się w stadzie może prowadzić do dużych strat ekonomicznych w gospodarstwach hodowlanych. Choroba powoduje obniżenie produkcji mleka, spadek masy ciała, bezpłodność u samców oraz utratę wartości hodowlanej i rzeźnej zwierząt.
Jakie są objawy choroby guzowatej skóry bydła?
Pierwsze objawy LSD pojawiają się zwykle od 4 do 14 dni po zakażeniu. W początkowej fazie choroba może być trudna do rozpoznania, ponieważ jej przebieg przypomina zwykłe przeziębienie czy infekcję dróg oddechowych.
Do najczęstszych objawów należą:
- wysoka gorączka (do 41°C),
- apatia i utrata apetytu,
- łzawienie i wydzielina z nosa,
- spadek wydajności mlecznej,
- obrzęk kończyn i węzłów chłonnych,
- pojawienie się twardych, okrągłych guzków na skórze (od 1 do 5 cm średnicy).
Guzki pojawiają się na różnych częściach ciała: na szyi, głowie, grzbiecie, wymieniu, udach czy zadzie. Po kilku dniach mogą przekształcać się w rany i owrzodzenia, które trudno się goją i mogą prowadzić do infekcji bakteryjnych.
U samców choroba może powodować zapalenie jąder, a u krów – poronienia i zaburzenia cyklu płciowego. W zaawansowanych przypadkach zwierzęta tracą na wadze, a niektóre z nich mogą paść w wyniku odwodnienia lub wtórnych zakażeń.
Jak można zwalczać chorobę LSD?
LSD jest chorobą podlegającą obowiązkowi zgłaszania w całej Unii Europejskiej. Oznacza to, że każdy hodowca, który zauważy podejrzane objawy u swojego bydła, powinien natychmiast poinformować lekarza weterynarii.
Zwalczanie choroby opiera się głównie na:
- szybkiej identyfikacji i eliminacji ognisk choroby,
- likwidacji zakażonych stad,
- dezynfekcji pomieszczeń i sprzętu,
- ograniczeniu przemieszczania zwierząt z terenów objętych kwarantanną.
W wielu krajach stosuje się również szczepienia ochronne. Szczepionki oparte na osłabionych szczepach wirusa LSD lub wirusa ospy owiec skutecznie zmniejszają ryzyko zachorowań i ograniczają rozprzestrzenianie się choroby.
W Hiszpanii, podobnie jak wcześniej we Francji i we Włoszech, władze planują wdrożenie programu szczepień w regionach najbardziej narażonych na wystąpienie choroby.
Jak zapobiegać zakażeniom w gospodarstwie?
Skuteczna profilaktyka LSD wymaga stałej czujności i stosowania zasad bioasekuracji. Oto najważniejsze zalecenia dla hodowców:
- Regularne kontrole zdrowia zwierząt i natychmiastowe zgłaszanie wszelkich podejrzanych zmian skórnych.
- Stosowanie środków odstraszających owady oraz utrzymywanie czystości w oborach i na pastwiskach.
- Dezynfekcja sprzętu i środków transportu używanych do przewozu bydła.
- Ograniczenie kontaktu zwierząt z bydłem z innych gospodarstw, zwłaszcza w okresach zwiększonej aktywności owadów.
- Wprowadzenie kwarantanny dla nowo zakupionych zwierząt – co najmniej przez 14 dni.
Takie działania pozwalają znacząco zmniejszyć ryzyko zawleczenia choroby do stada i chronią gospodarstwo przed stratami.
Czy choroba guzowatej skóry bydła stanowi zagrożenie dla ludzi?
Warto podkreślić, że LSD nie jest chorobą odzwierzęcą – wirus nie przenosi się na ludzi. Mięso i mleko od zdrowych zwierząt pochodzących z obszarów nadzoru są bezpieczne do spożycia, o ile pochodzą z legalnych źródeł i zostały poddane kontroli weterynaryjnej.
Zagrożenie dotyczy wyłącznie gospodarki hodowlanej i zdrowia zwierząt, a nie bezpieczeństwa konsumentów.
