Zdecydowane przeceny zbóż i oleistych w ostatnim tygodniu

Epidemia koronawirusa wywołała panikę na rynkach akcji oraz zdecydowane przeceny zbóż i oleistych. W oczach topnieją nasze emerytury gromadzone w OFE.

Ostatni tydzień 21-28.02.2020 na długo zapadnie w pamięci inwestorów giełdowych. Nadmiernie nadmuchane poziomy wycen akcji na światowych giełdach (indeksy S&P500 i DAX zaliczały przed tygodniem historyczne maksima) runęły w dół o kilkanaście procent. W podobnym zakresie taniała również ropa i surowce energetyczne. Na rynkach zapanowała panika związana z szybkim tempem rozprzestrzeniani się koronawirusa poza Chinami (też w Europie). Śladem akcji i surowców podążały notowania zbóż i oleistych, w sytuacji gdy inwestorzy spekulacyjni zaczęli wyprzedawać ryzykowne teraz aktywa.

Skala panicznej wyprzedaży akcji na przykładzie niemieckiego indeksu DAX:

Indeks DAX (największe niemieckie spółki):

Akcje na Giełdzie Papierów Wartościowych są najtańsze od lat. Nasze przyszłe emerytury (część gromadzona w OFE) topnieją z dnia na dzień. Niestety, przed kilku laty gdy demontowano OFE, nakazano jednocześnie, aby fundusze emerytalne spekulowały naszymi oszczędnościami na rynku akcji !!!!!

                                                                                                        Notowania Indeksu WIG 20

Skala przecen towarów rolnych była zdecydowanie mniejsza w stosunku do akcji, czy ropy.

Koronawirus bezpośrednio przekłada się na ograniczenie światowej turystyki, ale też działalności gospodarczej w regionach w których się rozprzestrzenia. Oznacza to mniejszy popyt na surowce, a szczególnie na paliwa i ropę. Negatywny wpływ taniejącej skokowo ropy na ceny zbóż i oleistych wynika z faktu, że spora część kukurydzy (w USA aż 40%) i nasion oleistych jest wykorzystywana w produkcji biopaliw, które także tanieją.

W przypadku najbardziej czarnego scenariusza rozwoju epidemii (pandemia w skali globalnej) nastąpić może odczuwalny spadek konsumpcji żywności.

Na dalszy plan zeszły obietnice Chin, że podwoją zakupy zbóż i soi w USA, a był to główny czynnik odpowiedzialny za wcześniejsze wzrosty na rynku globalnym zbóż i oleistych.

Tymczasem nadal rosną prognozy zbiorów zbóż i soi w Ameryce Południowej w obecnym sezonie  (rekordowe zbiory soi w Brazylii).

Bardzo dobrze zapowiada się też nowy sezon (2020-2021).

Duży wzrost areału kukurydzy i soi spodziewany jest w Stanach Zjednoczonych, po katastrofalnej wiośnie 2019, kiedy to bezustanne deszcze i powodzie uniemożliwiały wysiew.

Łagodna zima na półkuli północnej sprawia, że Rosja może ustanowić nowy rekord produkcji pszenicy (po słabszym sezonie).

Scenariusz kolejnych rekordowych zbiorów pszenicy w skali globalnej zapowiedziała Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w swoim najnowszym raporcie.

Giełda w Chicago:

Amerykańska pszenica (SRW) potaniała w skali tygodnia o 4% i ponad 7% przez ostatnie 4 tygodnie. Termin najbliższy na to zboże kosztuje 194,5 usd/t – najmniej od połowy grudnia ubiegłego roku. Mimo ostatnich spadków pszenica z USA jest nadal o blisko 30 usd/t (17%) droższa niż rok temu. Warto zwrócić uwagę, że do niedawna kapitał spekulacyjny „grał” na wzrosty cen pszenicy, dokupując kolejne kontrakty futures. Motywacją do tego był dobry popyt eksportowy i oczekiwanie na zakupy ze strony Chin. W konsekwencji inwestorzy finansowi zajmowali olbrzymich  rozmiarów długą pozycję w tym kontrakcie. W ostatnim tygodniu część tych inwestorów „uciekła” z rynku odsprzedając kontrakty i wspierając spadki.

Kukurydza amerykańska traci systematycznie od połowy lutego i jest teraz najtańsza od września ubiegłego roku. Piątkową (28-02-2020) sesję seria najbliższa zamknęła ceną 144,3 usd/t, po prawie 3% przecenie w skali tygodnia i 5% spadku w skali miesiąca. Kukurydza znajduje się pod presją słabego eksportu amerykańskiego zboża (silna konkurencja ze strony Brazylii, Argentyny i Ukrainy). Ceny kukurydzy w Chicago spadają śladem taniejącego etanolu (za ropą) i pod presją zapowiedzi dobrych zbiorów w USA (po katastrofalnym poprzednim sezonie).

Śruta sojowa jako jedyna zaliczyła tydzień na plusie, a jej wzrost notowań zminimalizował spadek wycen soi. Kontrakt najbliższy na śrutę podrożał w ostatnim tygodniu o ponad 3%, do 325 usd/t. Przyczyniło się do tego wstrzymanie eksportu śruty sojowej przez Argentynę, która jest największym na świecie producentem i eksporterem śruty. Jednocześnie władze Argentyny zapowiedziały wzrost cen eksportowych, co daje szanse na większy eksport tego towaru z USA.

Perspektywa rekordowych zbiorów brazylijskiej soi nie pozwoliła na odbicie notowań kontraktu na nasiona soi w Chicago. Tym bardziej, że zadeklarowanych w umowie handlowej zakupów ze strony Chin na razie nie widać.  Soja (seria najbliższa )zamknęła tydzień spadkiem o skromne 0,8% do 325 usd/t.

Rynek walutowy:

Po długim okresie umacniania się amerykańskiej waluty, ostatni tydzień przyniósł korektę spadkową na rynku eurodolara. Dolar stracił w tym czasie ponad 1,5%, a kurs eur/usd powrócił ponad poziom 1,10 usd za euro. Jeszcze niedawno eurodolar notował swoje blisko 3-letnie maksima. Droższe w ostatnim tygodniu euro oznacza pogorszenie konkurencyjności eksportu unijnych towarów, w tym pszenicy.

Giełda w Paryżu:

W ostatnim tygodniu mocno taniały unijne zboża, ale rekordzistą przeceny był rzepak.

Pszenica, traciła na wartości śladem praktycznie wszystkich rynków giełdowych. Seria najbliższa już w poniedziałek (24-lutego) zaliczyła sporą przecenę i pogłębiła ją dopiero w końcówce tygodnia. W konsekwencji najbliższa seria pszenicy potaniała w skali tygodnia z poziomu 195 do 187 eur/t (-3,9%). Oznacza to powrót do notowań z przełomu stycznia i lutego.

Przypominam, że wyceny pszenicy systematycznie rosły od połowy listopada do 22 stycznia, kiedy to seria najbliższa zbliżyła się do 200 eur/t i ustanowiła swój blisko roczny szczyt. W skali miesiąca kontrakt ten stracił 7 euro (-3,6%), a obecne poziomy notowań są o 3% niższe niż rok temu. Ostatnie umocnienie euro może spowolnić unijny eksport, który był dotąd wyjątkowo silny i utrzymywał wyceny unijnej pszenicy na stosunkowo wysokim poziomie.

Unijna kukurydza taniał w końcówce tygodnia, po okresie stabilizacji.

Najbliższa seria kukurydzy zamknęła tydzień ceną 165,5 eur/t. Oznacza to spadek o ponad 4 euro (-2,50%) w skali tygodnia i najniższy poziom od początku lutego. Presję na ceny wywierają spadki notowań tego zboża za oceanem oraz doskonałe perspektywy zbiorów kukurydzy w Ameryce Południowej. Korzystne deszcze sprawiły, że analitycy podnoszą swoje prognozy zbiorów kukurydzy (też soi) w Argentynie i Brazylii (sezon 2019/20).

Unijny rzepak stracił na wartości ok. 20 euro (w ostatnim tygodniu) pod presją przeceny olejów roślinnych.

Największe spadki miały miejsce na pierwszej i ostatniej sesji (24 i 28 lutego). Skokowa przecena sprowadziła notowania majowego kontraktu z poziomu ok. 400 do ok. 380 eur/t – najniżej od października 2019. Od 3-letnich maksimów z I połowy stycznia dzieli nas już prawie 40 eur/t. Przypominam, że 10-stycznia rzepak kosztował blisko 420 eur/t. Za wywindowanie cen nasion odpowiadały wyjątkowo słabe zbiory w UE i w jeszcze większym stopniu galopujące wzrosty notowań olejów roślinnych. W skali miesiąca najbliższa seria rzepaku tanieje o 6%, ale w skali roku rzepak drożeje jeszcze ponad 6%.

Czynnikiem wpływającym na notowania rzepaku są oleje roślinne, a zwłaszcza palmowy. Importowany do UE olej palmowy stanowi blisko 30% całej konsumpcji olejów roślinnych, w porównaniu do 36% zajmowanych przez olej pochodzący z przerobu nasion rzepaku. Ceny oleju palmowego pięły się systematycznie w górę na giełdzie w Kuala Lumpur. Od połowy października do 10 stycznia kontrakt ten zyskał na wartości prawie 50% i wyceniany był najwyżej od blisko 3 lat. Rekordowe ceny olejów przełożyły się na ograniczenie popytu i wymusiły spadek cen w kolejnych tygodniach. Ostatni tydzień przyniósł wzmocnienie tendencji spadkowej, szczególnie oleju palmowego (-12%).

RYNEK PALIW

Ceny paliw spadły nieznacznie w porównaniu ze skalą przeceny na rynku ropy

W tygodniu kończącym się 26-go lutego 2020 spadły ceny oleju napędowego i LPG na krajowych stacjach paliw. Cena średnia ON zmniejszyła się o 6 groszy na litrze, a gaz używany do napędu samochodów potaniał o 5 groszy na litrze (w skali tygodnia). Tymczasem ceny średnie obu benzyn obniżyły się o skromne 2 grosze. W konsekwencji w połowie 9-tygodnia 2020 roku za benzynę 95-oktanów trzeba było zapłacić średnio 4,87 zł/l, a za ON 5,03 zł/l.

Od piątku (21-02-2020) epidemia koronawirusa spycha ceny ropy mocno w dół.

W ciągu tygodnia notowania surowca spadły już o blisko 15% do poziomu najniższego od lipca 2017 roku. Ropa Brent wyceniana jest w piątkowe południe (28-02-2020) w okolicy 51 usd/baryłkę i nadal traci na wartości. Epidemia koronawirusa szerzy się już nie tylko w Chinach, ale i w kilkudziesięciu krajach świata. Turystyka zamiera w wielu regionach, a w strefach objętych kwarantanną zamarła też wszelka działalność gospodarcza. Przekłada się to na mniejszy popyt na surowce (też paliwa) i wywierała silną presję na notowania ropy.

Aby powstrzymać spadki kraje OPEC+ mają się spotkać w marcu by uzgodnić kolejne cięcia w produkcji. Jednak wpływ OPEC na rynek jest dużo mniejszy odkąd USA stały się największym producentem surowca. Wydobycie ropy w Stanach Zjednoczonych utrzymuje się od 6 tygodni na rekordowym poziomie 13 mln baryłek dziennie.

Ceny hurtowe ON spadły w ostatnim tygodniu, ale Pb95 wzrosły !!!

Skokowe przeceny na rynku ropy w ostatnich dniach, przy tylko lekkim osłabieniu złotego do dolara, przełożyły się na  nieco niższe ceny diesla w hurcie.

W PKN Orlen w ciągu tygodnia (19-26.02.2020) olej napędowy potaniał o skromne 2 grosze na litrze. W tym samym czasie najpopularniejsza benzyna podrożała o ponad 1 grosz, przez co ceny hurtowe obu paliw zrównały się na poziomie 3,80 zł/l (4,67 zł/l z VAT).

Na stacjach paliw ceny delikatnie spadały w ostatnim tygodniu, ponieważ właściciele stacji obniżali swoje wysokie marże.

W 8-tygodniu tego roku marża modelowa ze sprzedaży Pb95 wyniosła 22 grosze, a w przypadku ON 37 groszy na litrze. Do tego należy doliczyć 20-30 groszowe upusty od oficjalnych cen hurtowych dla poszczególnych odbiorców detalicznych.

Uczciwość wymaga jednak przypomnienia, że w całym III kwartale 2019 ceny detaliczne, głównie oleju napędowego, były sztucznie utrzymywane często poniżej oficjalnych cen hurtowych. Wynikało to z polityki cenowej państwowych rafinerii, których stacje dominują na rynku (okres wyborów sejmu). Początek nowego roku przynosi gwałtowne odbudowywanie marż detalicznych na sprzedaży ON, a ostatnio też benzyn. Także teraz o poziomie cen decydują stacje należące do państwowych koncernów (Orlen, Lotos).

Ceny średnie paliw w detalu: 26-02-2020 / zmiana tygodniowa (według portalu e-petrol.pl):

• Pb98: 5,22 zł/l (-2 gr/l);
  • Pb95: 4,87 zł/l (-2 gr/l);
  • ON: 5,03 zł/l (-6 gr/l);
  • LPG: 2,20 zł/l (-5 gr/l).

Średnia modelowa marża stacji paliw na 1 litrze Pb95 wyniosła:

• 2017 r: 17 groszy,
• 2018 r: 20 groszy,
• 2019 r: 18 groszy,
• 2020 r: 20 groszy, a w tygodniu 8 marża spadła do 22 groszy (-4 grosze w tygodniu).

Średnia modelowa marża na 1 litrze ON wyniosła:

• 2017 r: 13 groszy,
• 2018 r: 9 groszy,
• 2019 r: 10 groszy,
• 2020 r: 29 groszy, a w tygodniu 8 marża pozostała na poziomie 37 groszy (-9 groszy w tygodniu).

Obliczono na podstawie cen publikowanych przez PKN Orlen (ceny hurtowe+VAT) i e-Petrol (ceny średnie na stacjach paliw)

Marża stacji paliw obliczana jest na podstawie cen hurtowych publikowanej przez PKN Orlen. W praktyce handlowej funkcjonują jednak upusty dla poszczególnych klientów, stąd od ceny hurtowej (referencyjnej) należy odliczyć ok. 15-20 groszy w przypadku benzyny oraz dwadzieścia kilka do 30 groszy w przypadku oleju napędowego.

Zmiany cen w skali roku:

Warto zauważyć, że hurtowa cena diesla była w 8-tygodniu 2020 o 27 gr/l niższa niż rok temu, ale w detalu ON kosztował średnio o 10 groszy więcej niż przed rokiem. Zawdzięczamy to bardzo wysokim marżom ze sprzedaży paliw (głownie ON) na stacjach.

Oficjalne hurtowe ceny Pb95 były w 8-tygodniu 2020 o 8 gr/l wyższe niż rok temu, a dzięki wyższym marżom na stacjach płaciliśmy za to paliwo średnio o 16 groszy więcej niż przed rokiem.

Zmiany cen paliw w skali roku:

ZMIANY CEN ŚREDNICH PALIW W HURCIE (PKN-Orlen) i DETALU:

Ceny hurtowe diesla i popularnej Pb95 praktycznie zrównały się w ostatnim tygodniu:

Średnia modelowa marża stacji paliw w ujęciu tygodniowym (na podstawie PKN Orlen):

Andrzej Bąk – e-WGT
Źródło notowań: PKN Orlen, e-petrol.pl, CBoT, Euronext-Paryż