Co znajdziesz w artykule?
Kiszonka z kukurydzy to w wielu gospodarstwach podstawowa pasza dla krów mlecznych i bydła opasowego. To od jakości jej przygotowania zależy wydajność mleczna czy przyrosty opasów. Termin zbioru kukurydzy na kiszonkę to kluczowy etap w procesie przygotowywania paszy objętościowej, który determinuje późniejszą jakość kiszonki. Najważniejsze parametry decydujące o terminie zbioru to sucha masa kukurydzy oraz stopień dojrzałości ziarna.
Od czego zależy jakość kiszonki z kukurydzy?
Wartość paszowa kiszonki z kukurydzy zależy od kilku składowych, zaczynając już od wyboru danej odmiany kukurydzy i jej agrotechniki, a na zbiorze i przygotowaniu kończąc. Każdy z tych etapów jest istotny i może przeważyć o końcowej jakości uzyskanej paszy.
Jednym z najważniejszych parametrów, który determinuje jakość kiszonki, jest zawartość suchej masy w roślinie w momencie zbioru. Sucha masa (SM) to wskaźnik ilości substancji odżywczych (jak węglowodany, białka, tłuszcze, minerały) w roślinie, po odjęciu wody. Odpowiednia zawartość suchej masy jest kluczowa z kilku powodów, które omówimy poniżej.
Równie istotny jest udział kolb w zbieranej masie. Kolby to podstawowa część decydująca o jakości zbieranego plonu na kiszenie. Skrobia w kolbach może stanowić około 60-70% wartości odżywczej kiszonki, z kolei zielone części rośliny mają wpływ na udział włókna strawnego, a to przekłada się na ilość wartości odżywczej przekazywanej bydłu przy skarmianiu kiszonki.
Dlatego stopień dojrzałości ziarniaków w kolbie oraz zawartość suchej masy to najważniejsze czynniki, którymi kierować powinien się plantator, podczas planowania terminu rozpoczęcia zbiorów kukurydzy na kiszonkę.
Termin zbioru kukurydzy na kiszonkę
Optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę decyduje o ilości zakiszanego materiału, a także jego strukturze i wartości odżywczej. Dlatego przed podjęciem decyzji o wjeździe sieczkarni w pole ważna jest wnikliwa ocena stanu plantacji pod względem dojrzałości ziarniaków kolbie, ale także stanu zieloności łodyg i liści.
Nie jest to zadanie najłatwiejsze, ponieważ optymalna przydatność do zbioru łodyg z liśćmi i kolb przypada w różnych terminach. Wraz z dojrzewaniem rośliny w łodygach postępuje proces drewnienia i zwiększa się ilość trudno strawnych substancji – celulozy i ligniny, z kolei im wyższe stadium dojrzałości ziarniaków w kolbie podczas zbioru, tym większy udział kolb i ziarna w zebranym plonie, a przez to rośnie też energia pochodząca ze skrobi.
Kiedy zbierać kukurydzę na kiszonkę?
Zbiór kukurydzy na kiszonkę można rozpocząć wtedy, gdy zawartość suchej masy w ziarnie wynosi 30–35%, a ziarniaki znajdują się w fazie dojrzałości woskowej lub woskowo-szklistej.
Dobrze ukolbione rośliny można zebrać później, aby dać szansę na rozwój ziarna. Z kolei na mniej udanych plantacjach główną przesłanką do zbioru będzie stan łodyg i liści. Wcześniejszy zbiór jest także wskazany, gdy pogoda jest ciepła i sucha, co przyśpiesza zasychanie roślin i niekorzystny wzrost suchej masy powyżej 35%. Decydującym czynnikiem powinien być zawsze stan suchej masy roślin, ponieważ ma ona kluczowy wpływ na jakość zakiszania paszy. W normalnych warunkach bazowanie na dojrzałości ziarna może być skuteczną metodą do określenia zawartości suchej masy kukurydzy. Jednak w przypadku suszy wysychanie łodyg i liści może wyprzedzać dojrzewanie ziarna. W takich warunkach, żeby nie przesuszyć zakiszanej masy, należy zbioru dokonać wtedy, gdy łodygi z liśćmi są przynajmniej w górnej części zielone, mimo że ziarno jest mniej dojrzałe.
Pamiętać trzeba, że zbyt wczesny zbiór powoduje mniejszą zawartość suchej masy, a zbyt późny – pogarsza strawność kiszonki oraz problemy z zakiszaniem.
Jak określić suchą masę w kukurydzy na kiszonkę?
Suchą masę oraz fazę dojrzałości ziarna w kolbie, które decydują o terminie zbioru kukurydzy na kiszonkę, można określić samodzielnie, na dwa sposoby, choć jest to zadanie dość czasochłonne i wymaga wprawnego oka.
Jednym ze sposobów na zbadanie zawartości suchej masy jest organoleptyczna ocena ziarniaków w kolbie, a dokładnie ustalenie położenia linii mlecznej.
Jeżeli linia mleczna znajduje się w 1/3 wysokości ziarniaka (od góry), to przyjmuje się, że zawartość suchej masy w zielonce wynosi 32–33%. Kiedy linia mleczna znajduje się w środku ziarna, to jego połowę zajmuje tzw. skrobia szklista, a drugą – skrobia mączysta. To jest optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę, teoretycznie pokrywający się z zawartością suchej masy w całej roślinie, równą ok. 35%. Gdy linia mleczna znajduje się w 2/3 wysokości ziarniaka (od góry), ziarno jest trudne do rozdrobnienia.
Drugą z metod wyznaczenia optymalnego terminu zbioru jest ustalenie poziomu suchej masy materiału zakiszanego. W celu oznaczenia należy wyciąć kilka losowo wybranych roślin z pola i rozdrobnić je, dbając, by każde ziarno zostało uszkodzone/zgniecione. Następnie odważamy 100 g zielonki i suszymy ją w piekarniku, mikrofalówce lub suszarce do grzybów, do momentu, w którym masa próbki nie będzie się zmieniać. Uzyskaną wagę mnożymy razy 100%, co da nam wynik zawartości suchej masy.
Przy optymalnym przebiegu pogody w końcowym okresie wegetacji kukurydzy zawartość suchej masy zwiększa się o 0,5% dziennie, a przy bardzo ciepłej pogodzie wzrost ilości suchej masy może wynosić 0,75%. Znając suchą masę materiału do zakiszania i przebieg pogody, można precyzyjnie określić termin zbioru.
Monitoring suchej masy z Limagrain Polska
Zbliża się okres zbiorów kukurydzy na kiszonkę, a zapowiadane w najbliższych dniach upały, przy niedostatecznej ilości wody dostępnej dla roślin w glebie, mogą znacznie przyśpieszyć datę wyjazdu sieczkarni na pola.
Aby ułatwić rolnikom zaplanowanie terminu zbioru kukurydzy na kiszonkę, Limagrain Polska, kolejny już rok, uruchamia program monitoringu suchej masy!
Monitoring suchej masy to skoordynowane działania zespołu ekspertów Limagrain Polska na terenie całego kraju. Polega on na lustracji plantacji kukurydzy i pobraniu po kilka reprezentatywnych roślin z odmian o różnym FAO, które po odpowiednim przygotowaniu są badane na zawartość suchej masy za pomocą nowoczesnego laboratoriom NIRS LG LAB.
Zebrane w ten sposób dane będą raportowane w formie nagrań wideo co tydzień, przez kolejne 4 tygodnie. Raporty te będą obejmować średnią zawartość suchej masy dla trzech grup wczesności: odmiany wczesne, średniowczesne i średniopóźne z aż 12 regionów Polski.
Już teraz zapraszamy na pierwszy raport monitoringu suchej masy z Limagrain Polska, który ukaże się 22 sierpnia. Wszystkie raporty będzie można śledzić na kanale LG Seeds Polska w serwisie YouTube oraz na funpage Agro Profilu na portalu Facebook.
