Co znajdziesz w artykule?
Częstym błędem w uprawie kukurydzy jest wybór mieszańca o niewłaściwej klasie wczesności FAO, który nie nadaje się do uprawy w danym regionie gospodarowania oraz źle dobrana odmiana do warunków glebowych. Co w efekcie na ogół skutkuje słabym plonem. Dlatego dobór właściwej odmiany, dopasowanej do warunków uprawy, zaraz obok terminowego siewu, zaliczamy do pierwszych, ważnych czynników wpływających na powodzenie uprawy.
FAO kukurydzy – co to znaczy?
FAO to system oznaczania za pomocą cyfr długości okresu wegetacji, jaki jest potrzebny roślinom na wytworzenie suchej masy. Ten okres może być różny. Jedne odmiany potrzebują mniej czasu na dojrzenie, czyli są wcześniejsze, podczas gdy inne wymagają tego czasu więcej – są późniejsze. Liczba ta związana jest z sumą temperatur efektywnych i wskazuje klasy wczesności kukurydzy. Jest uważana za najważniejsze kryterium doboru odmian do siewu dla tego gatunku, ponieważ warunki klimatyczno-glebowe do uprawy kukurydzy są odmienne w poszczególnych regionach kraju. Kukurydza jako roślina ciepłolubna wymaga ścisłej rejonizacji.
Jak interpretować FAO?
FAO to ciąg trzech cyfr, pod którymi kryje się zakodowana informacja o grupie wczesności kukurydzy. W tym systemie oznaczeń każda kolejna cyfra FAO to informacja.
- Pierwsza – określa podstawową klasę wczesności odmiany.
- Druga – oznacza grupę wczesności w ramach podstawowej klasy.
- Trzecia – wskazuje barwę ziarniaka. Cyfry parzyste oraz zero to ziarniaki o zabarwieniu żółtym, a nieparzyste to białe.
Odmiany kukurydzy możemy zatem podzielić pod względem FAO, czyli przynależności do grup wczesności.
Wyróżniamy trzy podstawowe klasy wczesności kukurydzy:
FAO do 230 – odmiany wczesne
FAO 240-250 – odmiany średnio wczesne
FAO 260-290 – odmiany średnio późne.
W naszym kraju powszechnie wykorzystywany jest dodatkowy, opisowy podział odmian, jeszcze dogłębniej różnicujący je pod względem wczesności, np. bardzo wczesna.
Szczegółowe klasy wczesności kukurydzy (stosowane w Polsce):
FAO do 190 – odmiany bardzo wczesne
FAO 200-220 – odmiany wczesne
FAO 230-250 – odmiany średnio wczesne
FAO 260-290 – odmiany średnio późne
FAO od 300 – odmiany późne
Jakie FAO – kryteria doboru
Im odmiana jest wcześniejsza, tym okres wegetacyjny jest krótszy. Z wczesnością związana jest plenność kukurydzy.
Odmiany wcześniejsze plonują niżej w porównaniu do późniejszych. Odznaczają się jednak największym udziałem kolb i gwarantują wcześniejsze zebranie ziarna – o około10 – 20 dni wcześniej, o wilgotności około 25- 30 proc.
Mieszańce średnio wczesne dojrzewają o około 11- 12 dni, a średnio późne o 23 – 26 dni później niż wczesne. Mieszańce średnio późne plonują o ok. 5-15 proc. lepiej od wczesnych, ale cechują się niższym udziałem kolb i późniejszym terminem dojrzewania niż odmiany wczesne.
Najwyższym plonowaniem, ale też najmniejszym udziałem kolb odznaczają się odmiany późne. Z uwagi na wielkość plonowania wybór odmiany późniejszej może wydawać się kuszący, to jednak należy zdawać sobie sprawę, że wiąże się to ze wzrostem nakładów na suszenie ziarna. Przy zbiorze zwłaszcza odmian późniejszych wilgotność ziarna jest za wysoka i zebrane musimy dosuszyć. Uprawa odmian późniejszych jest ryzykowna, ale możliwa. Decydować się na nią mogą rolnicy gospodarujący w cieplejszych regionach Polski. Należy pamiętać, że im późniejsza i wyższa odmiana, tym rzadziej powinna być siana.
Decydując się na daną odmianę powinniśmy kierować się jej wczesnością (FAO), którą należy dopasować do lokalizacji pola uprawy. W tym celu najlepiej jest posiłkować się rekomendacją odmian do uprawy w odpowiednich rejonach kraju. Wskazówki te uzyskamy z List Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy na obszarze województw – corocznie uaktualnianych i publikowanych na stronach COBORU.
Wybierając zbyt wczesne odmiany godzimy się na mniejszy potencjał plonu. Z kolei sięgając po odmiany późniejsze, zwiększamy ryzyko pogorszenia plonowania czy spadku jakości plonu w przypadku niekorzystnej pogody, którą przy siewie nie sposób przewidzieć. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem w naszych warunkach jest wybieranie odmian ze środkowej stawki FAO. Odmiany przydatne do uprawy w Polsce mieszczą się w przedziale od 200 do 280.
FAO ustala i nadaje Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w procesie rejestracji odmian. Odmiany niewpisane do Krajowego Rejestru (KR) z katalogu wspólnotowego (CCA) również często mają podaną liczbę FAO. Jednak należy pamiętać, że jest ona deklaratywna. Wskazuje ją firma najczęściej na podstawie swoich doświadczeń polowych prowadzonych w różnych krajach, nie koniecznie w warunkach Polski. Istnieje ryzyko, że np. odmiana deklarowana jako średnio wczesna dojrzeje w naszych warunkach glebowych później niż tego oczekujemy. Stąd dobrze jest kierować się Listami Odmian Zalecanych, Znajdują się na nich obok mieszańców wpisanych do KR także odmiany CCA, które są sprawdzane pod kątem przydatności do uprawy poszczególnych województwach naszego kraju.
