Jakie wapno wybrać? Przegląd oferty nawozów wapniowych

Dobór odpowiedniego nawozu wapniowego nie jest bardzo trudnym zadaniem, a prawidłowych odpowiedzi na pytanie, jaki rodzaj wapna wybrać na moją glebę jest zazwyczaj kilka. Ewentualne błędy mogą być jednak kosztowne i trzeba uważać na wapno tlenkowe i ogólnie na stosowane dawki nawozów wapniowych.

Wapnowanie – jakie wapno wybrać?

Odczyn gleby wpływa na wielkość systemu korzeniowego, a tym samym na możliwość pobrania składników pokarmowych i wody, co wprost przekłada się na wielkość plonów i ich jakość. Z tego powodu warto zadbać o odczyn gleby i zaplanować wapnowanie.

W doborze odpowiedniego nawozu wapniowego pomocna nam będzie znajomość stanowiska oraz aktualne wyniki badania gleby. Nie zawsze dysponujemy taką wiedzą, zwłaszcza w przypadku nowych dzierżaw. Jeśli jesteśmy w posiadaniu wyników badań gleby, zwracajmy uwagę zarówno na odczyn, jak i zawartość magnezu w glebie.

Ponadto, wybierając typ nawozu wapniowego czy konkretny produkt, musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaką glebę posiadamy (lekka, średnia, ciężka), pod jaką roślinę dokonujemy wapnowania i na jak szybkim działaniu nawozu wapniowego nam zależy.

Jakie są rodzaje nawozów wapniowych?

Nawozy wapniowe można podzielić według kilku kryteriów. Podstawowym kryterium podziału jest skład chemiczny wapna. Wyróżniamy następujące typy nawozów wapniowych:

• tlenki wapna i magnezu CaO i MgO,
• węglany wapnia CaCO₃ oraz wapna węglanowo-magnezowe CaCO₃ + MgCO₃,
• wodorotlenki wapna Ca(OH)₂ i wodorotlenki magnezu Mg(OH)₂,
• krzemiany wapnia.

Innymi kryteriami podziału nawozów wapniowych jest sposób ich produkcji. Możemy wyróżnić wapna podstawowe oraz wapna powstałe jako produkt uboczny. Do tej drugiej grupy zaliczymy wapno defekacyjne, posodowe, pokarbidowe, pocelulozowe, posiarkowe. Szczególnie atrakcyjnym produktem jest tutaj wapno defekacyjne z cukrowni. Niestety, jego dostępność jest zazwyczaj ograniczona dla plantatorów buraków. Taki nawóz wapniowy zawiera ok. 30% wapna w formie węglanowej oraz magnez, fosfor, potas, azot, a nawet ok. 12% materii organicznej, co podnosi żyzność gleby i poprawia jej strukturę.

Wapna podstawowe powstają w wyniku przerobu naturalnych skał wapiennych czy to w procesie kruszenia i mielenia (kredy, mączki kredowe, margle, wapno dolomitowe), czy też w procesie prażenia i mielenia skał wapiennych (wapna tlenkowe).

Wapna granulowane rzadko są produkowane z surowca jakim jest kreda. Najczęściej są to węglany wapnia lub węglany magnezu.

Innym kryterium podziału jest forma fizyczna nawozu wapniowego i możemy tutaj mówić o wapnach granulowanych oraz wapnach pylistych o różnym stopniu rozdrobnienia.

Wapno tlenkowe

Na glebach ciężkich i zbitych zaleca się stosowanie wapna tlenkowego, które działa bardzo szybko. Wapno tlenkowe można również stosować na stanowiskach średnich, ale koniecznie należy pamiętać o ograniczeniu dawki takiego nawozu wapniowego. Wapna tlenkowe zwane też wapnami palonymi cechują się bardzo wysoką reaktywnością.

W wyniku wprowadzenia do gleby tego nawozu powstaje w roztworze glebowym silnie żrący wodorotlenek wapnia. Z tego powodu wapna tlenkowego nie można stosować pogłównie lub tuż przed siewem, ponieważ działanie takiego wapna z dużym prawdopodobieństwem zakłóci wschody roślin i zaburzy pobieranie takich składników pokarmowych, jak fosfor i mikroelementy.

Negatywnym skutkiem zastosowania wapna tlenkowego w zbyt dużej dawce lub na słabych glebach jest destabilizacja przemian mikrobiologicznych oraz niszczenie próchnicy.

Korzyścią z zastosowania na glebach ciężkich będzie rozluźnienie gleby. Bardzo ważne jest przy stosowaniu tego typu wapna, by dokładnie wymieszać je z glebą.

Wapno węglanowe

Najczęściej stosowane i „bezpieczne” są wapna typu węglanowego (CaCO₃). Wapno węglanowe działa wolniej, ale mniej agresywnie od wapna tlenkowego. Jego rozpuszczalność w roztworze glebowym jest również mniejsza, stąd ważną kwestią jest rozdrobnienie, a dokładniej precyzując – zmielenie.

Jeśli zależy nam na szybkim działaniu, powinniśmy decydować się na wapna miękkie typu kredowego lub wapna węglanowe o bardzo wysokim stopniu zmielenia, których poziom reaktywności nie ustępuje kredowym. Efekt odkwaszający dla nawozów kredowych jest bardzo szybki i jest już zauważalny w pierwszym roku po zastosowaniu. Wapno kredowe działa przez krótszy okres i po kilku latach wapnowanie należy powtórzyć. Gdy nam zależy na stabilizacji pH i przeciwdziałaniu dalszemu obniżaniu się odczynu, można wybrać starsze (twarde) wapno dolomitowe. Efekt działania zauważymy dopiero w następnym sezonie wegetacyjnym, ale będzie utrzymywał się przez dłuższy okres.

Nawozy węglanowe są zalecane na gleby lekkie i średnie, ale nie ma żadnych przeciwwskazań, aby stosować je również na stanowiskach ciężkich.

Wapnowanie i poprawa zasobności gleby w magnez

Ponad 60% polskich gleb jest ubogie w magnez, a ten składnik pokarmowy ma również właściwości odkwaszające glebę. Warto wiedzieć, że magnez jest kluczowym składnikiem chlorofilu, wpływa na regulację procesów fotosyntezy oraz przemiany energetyczne w roślinie. Magnez pobudza rozwój systemu korzeniowego i aktywuje procesy odpowiedzialne za pobieranie składników mineralnych z gleby.

Jeśli mamy świadomość, że zawartość magnezu w naszych glebach jest bardzo niska, to powinniśmy rozważyć zastosowanie nawozów wapniowych zawierających magnez. Przy okazji wapnowania jesteśmy w stanie tanio wprowadzić do gleby dużą ilość tego składnika. Do wyboru mamy zarówno wapna dostępne luzem, jak i produkty granulowane.

Wapnowanie interwencyjne i kreda granulowana

Nie zawsze terminy agrotechniczne i nawał prac pozwalają na wykonanie wapnowania po zbiorze przedplonu. Czasami również nie mamy świadomości, jak wygląda zasobność na nowo zakupionej działce czy dobranej dzierżawie. W takiej sytuacji możemy zastosować interwencyjne nawożenie pogłówne kredą lub innymi szybko działającymi granulowanymi wapnami węglanowymi.

W ofertach producentów dominują wapna granulowane o wielkości granuli 2–6 mm, dostępne są również nawozy wapniowe o większej średnicy granul. Wybierając nawóz do pogłównego zastosowania, powinniśmy mieć na uwadze również możliwości rozsiewacza (większą granulę jest łatwiej rozrzucić na większa szerokość).

Oferta wapna jest bogata

Oferta nawozów wapniowych i wapniowo-magnezowych jest bardzo szeroka. Przygotowane dla Państwa zestawienie zawiera 33 nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe 14 producentów. Nie jest to jednak cała oferta produktowa wymienionych w zestawieniu firm, a ponadto swoje wapna na rynek dostarczają mniejsze podmioty, często działające lokalnie.