Co znajdziesz w artykule?
Wiosną w zbożach ozimych występuje kilka gatunków szkodników, między innymi łokaś garbatek, ploniarka zbożówka. Jednak najbardziej charakterystycznym szkodnikiem zbóż wiosennym szkodnikiem zbóż, jest skrzypionka zbożowa oraz rzadziej spotykana skrzypionka błękitek.
Jak wyglądają szkodniki?
Larwy obu gatunków są bardzo podobne. Mają barwę brunatno-żółtą i mają czarną głowę oraz pokryte są lepkim śluzem. Chrząszcze obu gatunków natomiast różnią się od siebie wyglądem, ale nie sposób ich pomylić z innymi szkodnikami występującymi w zbożach:
- skrzypionka zbożowa (Oulema melanopus) mierzy około 5 mm, pokrywy skrzydeł są zielonkawe lub niebieskawe i mają metaliczny połysk, natomiast przedplecze i nogi są ceglasto czerwone.
- skrzypionka błękitek (Oulema gallaeciana) ma czarne przedplecze i ciemnogranatowe pokrywy skrzydeł. Długość ciała chrząszcza dochodzi do 4 mm i jest on mniejszy od skrzypionki zbożowej.
Kiedy pojawiają się skrzypionki?
Zimuje imago, czyli forma dorosła — chrząszcz. Wykorzystuje do tego celu naturalne schronienia, którymi mogą być przestrzenie pomiędzy korzeniami, niezmineralizowane resztki pożniwne oraz zadrzewienia śródpolne, czy też miedze.
Chrząszcze opuszczają miejsce zimowania, gdy przez krótki okres temperatura powietrza będzie utrzymywała się powyżej 10 °C. Zwykle termin nalotu chrząszczy na uprawy zbóż przypada na okres od połowy kwietnia.
Samice składają jaja na górnej części blaszki liściowej, z nich po około 14 dniach wylęgają się żarłoczne larwy. Larwy po okresie żerowania przepoczwarzają się, chrząszcze prowadzą jeszcze żer przed zimowaniem.
Jakie szkody powodują?
Chrząszcze po nalocie na plantacje zbóż prowadzą żer. Jednak nie mam on znaczenia gospodarczego, podobnie ja żerowanie przed zimowaniem. Nie ma konieczności ich chemicznego zwalczania.
Zdecydowanie bardziej żarłoczne są larwy, które uszkadzają aparat asymilacyjnym zbóż. Wygryzają one miękisz równolegle do nerwów liściowych. Po żerowaniu skrzypionki pozostaje dolna skórka, tworzą się charakterystyczne jasne pasy. Przy dużej presji skrzypionki oraz braku skutecznej ochrony, mogą one znacznie uszkodzić liść flagowy i podflagowy. Oba liście w dużej mierze odpowiadają za „tworzenie” plonu ziarna, dlatego ich ochrona przed szkodami powodowanych przez larwy skrzypionek, jest bardzo ważna.
Straty w plonie spowodowane żerowaniem skrzypionki zbożowej i skrzypionki błękitek w skrajnych przypadkach, mogą wynosić nawet 30%.
Kiedy zastosować insektycyd?
Zgodnie z obwiązującymi zasadami Integrowanej Ochrony Roślin zabieg chemiczny można wykonać po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, który dla zbóż ozimych wynosi już od 1 larwy na 1 źdźbło.
Prowadząc lustrację zbóż, warto zwrócić uwagę na dolne liście, ponieważ to od nich larwy skrzypionki rozpoczynają żerowanie, żeby wraz ze wzrostem przenieść się na liść flagowy i podflagowy.
Czym zwalczać skrzypionkę zbożową?
Zwykle osobny wjazd w pole z insektycydem nie jest konieczny, żeby zwalczyć larwy skrzypionki. Jej żerowanie zbiega się w czasie z zabiegiem T2 i środek owadobójczy dodawany jest do mieszaniny opryskowej. Najczęściej wykorzystywane do zwalczania skrzypionki stosowane są insektycydy z grypy pyretroidów. Najbardziej popularne substancje czynne z tej grupy to:
- deltametryna (np. Decis Mega 50 EW)
- lambda-cyhalotryna (TopGun 050 CS, Karate Zeon)
Powyższe substancje czynne działają na szkodniki kontaktowo i żołądkowo, a na roślinie powierzchniowo. Ich stosowanie, jest zwykle wystarczające do efektywnej ekonomicznie eliminacji szkodnika.
Wykaz gatunków zbóż, zakres faz stosowania oraz pełny opis dawkowania wymienionych insektycydów dostępny jest na https://osadkowski.pl/srodki-ochrony-roslin/insektycydy–c-001119.
