Co znajdziesz w artykule?
Kolejna norma Stage V ograniczająca emisję szkodliwych związków w spalinach spowodowała konieczność zamontowania pod maską silnika nowych urządzeń redukujących zawartość tlenku węgla (CO), węglowodorów (HC), tlenków azotu (NOx) oraz cząstek stałych (PM). || dr inż. Marek Brennensthul, Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Nowe normy emisji spalin
Kolejne unijne dyrektywy i normy napawają obawami zarówno producentów ciągników, jak i rolników. Dotychczas obawy te nie były nieuzasadnione, ponieważ każda kolejna norma wymuszała na producentach stosowanie rozwiązań podnoszących koszty produkcji, a w efekcie cenę zakupu ciągnika. Szczególnie było to widoczne na przykładzie norm emisji spalin. W artykule odpowiemy na pytanie czy jest się czego obawiać w związku z nową normą Stage V. Przyjrzymy się również wybranym rozwiązaniom stosowanym w celu spełnienia wymogów tej normy.
Skąd wzięła się norma Stage V?
Stage V jest kolejnym aktem prawnym dotyczącym emisji spalin w pojazdach pozadrogowych (określanych niekiedy skrótowo jako NRMM – z ang. Nonroad Mobile Machinery). Pod pojęciem „emisja spalin” rozumie się emisję szkodliwych związków w postaci tlenku węgla (CO), węglowodorów (HC), tlenków azotu (NOx) oraz cząstek stałych (PM). Związki te mają szkodliwy wpływ na środowisko oraz na organizm ludzki, toteż od pewnego czasu podejmuje się działania nakładające na producentów silników stosowanie rozwiązań zmniejszających emisję.
Europejskie ustawodawstwo
W Europie pierwszym aktem prawnym, który określał normy emisji szkodliwych związków w spalinach dla silników pojazdów rolniczych była dyrektywa 97/68/WE przyjęta w 1997 roku przez Parlament Europejski. Efektem tej regulacji prawnej było wprowadzenie norm emisji: Stage I (obowiązującej w latach 1998 – 2000), Stage II (2001 – 2005), Stage IIIA (2006 – 2010), Stage IIIB (2011 – 2012) i Stage IV (od 2013). W 2016 roku przyjęto nowe rozporządzenie 2016/1628, które nałożyło na producentów nowe obowiązki w zakresie obniżania emisji spalin. Efektem tego rozporządzenia jest Stage V.
Co nowego wprowadza norma Stage V?
W odróżnieniu od poprzednich etapów norm emisji spalin (Stage I – Stage IV) Stage V nie jest jedynie kolejnym obniżeniem wartości dopuszczalnej emisji szkodliwych związków. W rozporządzeniu wprowadzającym Stage V określono bowiem nowy zakres jej stosowalności (jest on większy niż w dotychczasowych normach). W ostatniej „starej” normie (Stage IV) limity emisji szkodliwych związków dotyczyły jedynie silników o mocach w zakresie od 19 kW (26 KM) do 560 kW (ok. 760 KM). W normie Stage V limity emisji dotyczą silników z każdego przedziału mocy, zatem najsłabsze i najmocniejsze silniki nie „uciekną” już spod wymogów nowej normy.
Nowe definiowanie silników
Inną nowością w normie Stage V jest zdefiniowanie mocy, która jest podstawą do podziału silników na kategorie w zależności od których ustala się limity emisji. Jak dotąd (Stage I – Stage IV) podstawą klasyfikacji była moc nominalna, zaś w normie Stage V jest to moc maksymalna, również z uwzględnieniem rozwiązań chwilowo podnoszących moc (np. Boost).
Monitoring emisji spalin
To sprawia, że różnice w mocach mogą sięgać co najmniej kilkunastu procent – silnik, który dotychczas „łapał się” na niższą klasę mocy teraz może trafić do wyższej, co oczywiście będzie wiązało się z bardziej restrykcyjnymi limitami emisji. Ponadto, w porównaniu do poprzednich norm, Stage V nakłada na producentów zainstalowanie urządzeń monitorujących emisję w trakcie pracy silnika (in-service monitoring).
Od kiedy obowiązuje Stage V?
Zgodnie z rozporządzeniem 2016/1628 zapisy normy Stage V zostają wprowadzane stopniowo, w zależności od mocy maksymalnej silnika. Obowiązywanie Stage V podzielono dodatkowo ze względu na uzyskanie homologacji oraz na wprowadzanie pojazdów na rynek. Daty obowiązywania Stage V przedstawiono w tabeli 1.
Ciąg dalszy artykułu dostępny w magazynie Agro Profil grudzień 2019 – zamów TUTAJ
Rynek ciągników: w listopadzie wydano 658 tablic rejestracyjnych
