Co znajdziesz w artykule?
Przed nami kolejny sezon intensywnych prac polowych, a wśród nich uprawowych. Zabiegi te można wykonać szybciej, taniej i przy mniejszym ugniataniu gleby. Wystarczy do ciągnika zamontować koła bliźniacze. Jaki rodzaj sprzęgu zastosować? Jak dopasować koła bliźniacze do ciągnika?
Koła bliźniacze – jaki typ sprzęgu wybrać?
Praktycznie każdy ciągnik można wyposażyć w koła bliźniacze. Trzeba tylko wybrać jeden z kilku typów sprzęgów. Każdy z nich ma swoje wady i zalety, o których warto wiedzieć zanim podejmie się decyzję o zakupie zestawu dodatkowych kół do ciągnika. Nowe zestawy kół bliźniaczych do tanich nie należą, ale zawsze alternatywą jest zakup sprzętu używanego. Przeglądając oferty rynkowe można znaleźć kilka różnych typów mocowań kół bliźniaczych z kołami macierzystymi ciągnika.
Łączniki szpulowe
Najprostsze i najtańsze w zakupie są łączniki szpulowe. Swoim wyglądem przypominają szpulkę do nici tyle, że w większym rozmiarze. Są to dwie tarcze z otworami odpowiadającymi rozstawowi i średnicy otworów w kole ciągnika. Na drugiej tarczy są szpilki pozwalająca na zamocowanie koła bliźniaczego. Zaletą jest niewygórowana cena za ten typ montażu, ale wadą jest dość trudny montaż wymagające dużej precyzji osadzenia koła na szpilkach. Bez lewarka i unoszenia koła się raczej nie obędzie. Niestety częsty montaż i demontaż mogą doprowadzić do uszkodzenia gwintu na szpilkach.
Ile kosztuje wymiana szpilki w łączniku szpulowym?
Koszt wymiany uszkodzonej szpilki nie jest z pewnością duży, wymaga tylko czasu. Tego typu sprzęg do ciągników MTZ Belarus kosztuje 563 szt./szt. W zestawie są dłuższe szpilki mocujące szpulę z kołem macierzystym i szpilki z nakrętkami do montażu koła bliźniaczego. Z kolei do Ursusa C-360 łączniki szpulowe są wycenione na 1000 zł. Wadą tego rozwiązania jest to, że wszelkie obciążenia są przenoszone tylko przez oś koła.
Ramiona z centralną śrubą
Kolejny typ szybkosprzęgu to obręcz z ramionami przestawianymi centralną śrubą. To rozwiązanie wymaga przyspawania dodatkowo specjalnego gniazda do obręczy koła macierzystego. W zależności od kształtu końcówki ramion koszt elementu jaki trzeba przyspawać waha się od 50 do 80 zł/szt. Dla mniejszych kół do 28 cali średnicy stosuje się z reguły 3 ramiona, a w większych 5. Tego typu sprzęg jest łatwy w montażu.
Wystarczy ciągnikiem wjechać na np. deskę o grubości 2-3 cm, następnie trafić końcówkami ramion w gniazda na obręczy koła macierzystego ciągnika i dokręcić śrubę oraz zabezpieczyć ją przed luzowaniem. Na rynku wtórnym można znaleźć szereg ogłoszeń o kołach bliźniaczych tego typu. Zestaw o rozmiarze 13.6-38 kosztuje 1250 zł.
Koła bliźniacze ze sprzęgłem kłowym
Kolejnym rozwiązaniem może być sprzęg przypominający sprzęgło kłowe. Są to dwie tuleje łączone centralną śrubą. Pierwszą przykręca się do tarczy ciągnika (w większości ciągników pasuje ona na fabryczne otwory), a drugą do tarczy koła bliźniaczego.
Przy montażu trzeba idealnie spasować tuleje i trafić sworzniami w gniazda. Całość tego połączenia skręca się centralną śrubą. Zaletą tego typu rozwiązania jest to, że sprzęg nie wystaje poza obrys koła macierzystego, gdy ciągnik porusza się bez kół bliźniaczych. Natomiast wadą jest to, że przy montażu trzeba idealnie ustawić wystające sworznie koła bliźniaczego względem otworów w tulei koła macierzystego. Za tego typu rozwiązanie wystawione na jednym z ogłoszeń trzeba zapłacić 2300 zł, a inne jest wycenione na 1100 zł.
Montaż kół bliźniaczych ze sprzęgiem zębatym
Podobną konstrukcją jak powyżej tyle, że ze sprzęgiem zębatym jest kolejny typ mocowania koła bliźniaczego do macierzystego ciągnika. Tego typu rozwiązanie ma zaletę łatwego montażu w tuleję zębatą z uwagi na taki sam kształt pozwalający na bezproblemowe naprowadzenie koła bliźniaczego. Całość jest skręcana centralną śrubą.
Z tuleją dystansową
Z nowszych i coraz powszechniej stosowanych rozwiązań jest system z tuleją dystansową. Jedna z krawędzi tulei opiera się o przetoczenie w obręczy koła macierzystego. Natomiast drugi koniec jest z reguły przyspawany do obręczy koła bliźniaczego. Łączenie odbywa się za pomocą szybkosprzęgów. Są to specjalne klamry z uchwytami na regulowanych gwintach. Spotkać można różnej konstrukcji mocowania. Jeden z typów to specjalne uchwyty z gniazdami. Kolejny to uchwyt, w który montuje się gwintowany pręt zakończony hakiem. Za zestaw używanych kół bliźniaczych o rozmiarze 20.8-42 z tuleją dystansową i kompletem sprzęgów trzeba zapłacić 5200 zł.
Poprawna eksploatacja
Stosując koła bliźniacze trzeba pamiętać o kilku zasadach ich poprawnej eksploatacji. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, żeby koła bliźniacze nie stykały się z macierzystym w czasie pracy, bo może dojść do uszkodzenia opon. Odstęp minimum 10-15 cm jest w stanie to zjawisko wyeliminować. Gdyby był mniejszy to z biegiem czasu może dochodzić do np. blokowania się kamieni pomiędzy oponami. Kolejna ważna zasada to ustawienie prawidłowego ciśnienia powietrza.
Należy pamiętać, że w kołach bliźniaczych musu być ono niższe od tych w kołach macierzystych o ok. 40%. Kolejna zasada to kontrolowanie poprawności zamocowania kół bliźniaczych. Jest to bardzo ważne zaraz po ich zamontowaniu i wykonaniu przejazdu na krótkim odcinku. Trzeba pamiętać, że wszystkie elementy pracują i muszą się dopasować. Dlatego trzeba sprawdzać każdy rodzaj sprzęgu.
Kontrola prawidłowości zamocowań i naciągu szybkosprzęgów pozwoli, nie tylko na bezpieczną pracę, ale również na ich długą i bezproblemową eksploatację.
Artykuł ukazał się w numerze lutowym miesięcznika Agro Profil 02/2020 – ZAMÓW TUTAJ
