czwartek, 14 listopada, 2024
spot_img

Soja – kiedy siać? Uprawa soi, nawożenie, wymagania glebowe

spot_img

Soja nie jest trudnym gatunkiem w uprawie, jednak wymaga skrupulatności w trakcie zakładania plantacji, jak i późniejszej wegetacji. Przypominamy podstawowe zalecenia agrotechniczne, które pomogą osiągnąć urodzajny plon.

Uprawa soi – dobór stanowiska

Soja pozostaje jednym z bardziej wymagających gatunków wśród bobowatych. Pod jej uprawę wybieramy kompleksy pszenne w dobrej kulturze rolnej i uregulowanym odczynie. Gleby nie mogą być także zbyt zwięzłe i zimne. Najlepszymi przedplonami dla soi są gatunki zbożowe, w tym również kukurydza, jak i okopowe. Należy uwzględnić także ryzyko pozostałości herbicydów z poprzednich lat np. aminopyralid czy mezotrion.

Soja - uprawa
Soja największą popularność zyskuje w południowej i południowo-wschodniej części Polski. / fot. J. Józefczyk

Soja – przygotowanie roli

Głęboki palowy system korzeniowy soi ceni sobie głęboką uprawę i rozluźnioną glebę. Przygotowanie roli pod zasiewy soi powinno zostać wykonane skrupulatnie. Maszynami szczególnie przydatnymi są wobec tego agregaty uprawowe wyposażone w wały krusząco-zagęszczające, które zapewnią prawidłowe stosunki wodno-powietrzne w łożu siewnym. Nie należy, jednak zbytnio przesuszać gleby, gdyż nasiona soi potrzebują do wschodów stosunkowo dużej ilości wody. Dodatkowo w przypadku rozpylenia wierzchniej warstwy utrudnione pozostaje działanie doglebowych herbicydów będących podstawą w odchwaszczaniu. 

Soja cechuje się także nisko osadzonymi pierwszymi strąkami, co stwarza problemy przy zbiorze. Technika rolnicza wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom przystosowując zespół żniwny w elastyczną listwę nożową. Takich rozwiązań, jednak brakuje, dlatego ważnym pozostaje możliwe odkamienianie pola.

Popularnym na przestrzeni lat stają się uproszczone systemy uprawy roli, które pozwalają na ograniczenie strat wody na stanowiskach gleb lżejszych i bardziej przepuszczalnych. Przy rozwiązaniach technologii strip-till należy mieć, jednak na uwadze, że pole musi być wyrównane, a gleba wolniej się ogrzewa, co za tym idzie termin siewu może być nieco późniejszy. 

Soja - kiełkowanie i wschody
Soja jest rośliną dwuliścienną kiełkującą epigeicznie. Zdjęcie 12 dni po siewie. /fot. A. Siuda

Soja – wczesność odmian ma znaczenie

Soja jest gatunkiem uprawianym stosunkowo od niedawna w naszym kraju. Małymi krokami zadomawia się na naszych polach, a to przede wszystkim za sprawą hodowli. W polskiej strefie klimatycznej zaleca się przede wszystkim wybór odmian wczesnych i średnio wczesnych. Odmiany te są oznaczone jako „0000” (okres wegetacji 120-130 dni)  i „000” (okres wegetacji 130-150 dni). Odmiany najwcześniejsze są gotowe do zbioru zazwyczaj po okresie około 4 miesięcy od siewu, jest to zazwyczaj początek września. Za wczesnością idzie, jednak niższy potencjał plonotwórczy w porównaniu do odmian trzyzerowych, które można zbierać kilkanaście dni później tj. od połowy września do początku października.

Soja – uprawa na podstawie badań COBORU

W doborze odmian zwraca się także uwagę na wysokość osadzenia najniższych strąków, która jest ważną cechą z punktu widzenia prawidłowego zbioru. Plantatorzy zwracają, również szczególną uwagę na stabilność, powtarzalność i wysokość plonowania. Te cechy dają gwarancję opłacalności. Pomocnym narzędziem w doborze odmian są badania COBORU i listy zalecanych odmian. 

Cechą szczególną odmian soi jest ich wczesność. Należy odpowiednio ją dobrać w zależności od regionu uprawy. /fot. M. Piśny

Kiedy siać soję? Termin siewu

Jednym z najważniejszych czynników decydujących o plonowaniu soi jest termin siewu. Rolnicy chcący rozpocząć uprawę tego gatunku często zastanawiają się kiedy siać soję? Soja jest rośliną ciepłolubną, dlatego optymalny termin na siew soi w Polsce przypada na okres ostatniej dekady kwietnia i pierwszej dekady maja, gdy górna warstwa gleby osiągnie temperaturę 10°C, a więc kilka-kilkanaście dni po optymalnym terminie siewu kukurydzy. Fenologicznym wskaźnikiem jest okres kwitnienia klonu i koniec kwitnienia wiśni. Soja jest też rośliną dnia krótkiego, co oznacza, że terminu siewu soi nie powinno się zbytnio opóźniać, ponieważ w warunkach wydłużającego się dnia indukcja kwitnienia jest słabsza, a w związku z tym zmniejsza się potencjał plonowania plantacji.

W jakiej obsadzie siać soję?

Optymalna obsada roślin na plantacji soi powinna wynosić około 50-60 roślin/m². Aby taką obsadę otrzymać, należy wysiać 600 000 – 675 000 nasion/ha. Soja jest dość elastyczną rośliną pod względem rozstawy siewu. Można ją siać siewnikami zbożowymi w rzędach co 12,5-25 cm, można rozstaw rzędów zwiększyć nawet do 60 cm i siać punktowo, odpowiednio zmniejszając odległości między nasionami w rzędzie. Należy jednak pamiętać, że zwiększanie szerokości międzyrzędzi zwiększa presję chwastów.

Nasiona soi należy siać na głębokość 3-4 cm przy dobrej wilgotności gleby. Zbyt głęboki siew utrudnia wschody, gdyż soja kiełkuje epigeicznie – wynosząc liścienie ponad glebę. Siew zbyt głęboki lub siew na polach ze zwięzłymi glebami mającymi tendencję do zaskorupiania się może prowadzić do słabszych, wolniejszych, niewyrównanych wschodów.

Soja - warunki i parametry siewu
Do siewu soi należy podjeść fachowo i skrupulatnie planując odpowiednią obsadę, rozstaw i głębokość siewu. /fot. J.Zachraj

Czym szczepić soję?

Ważnym aspektem jest dodatkowe zaprawianie materiału siewnego szczepami bakterii z gatunku Bradyrhizobium japonicum, które gwarantują powstawanie brodawek na korzeniach. Coraz więcej materiału siewnego soi jest już w ten sposób przygotowane do siewu. Nabywając nasiona warto się, jednak upewnić i w przypadku braku inokulacji wykonać ją osobiście. Zabieg należy przeprowadzić w ciemnym pomieszczeniu, ponieważ bakterie nitryfikacyjne są wrażliwe na promienie UV. Szczepienie nasion inokulantem pozwala uzyskać zdecydowanie wyższy potencjał plonotwórczy. Dzięki bakteriom brodawkowym roślina ma dostępny azot w momencie rosnącego zapotrzebowania. 

Inokulacja nasion soi poprawia efektywność wiązania azotu atmosferycznego. /fot. A. Siuda

Dlaczego warto uprawiać soję?

Soja jest rośliną wartą uwagi i zainteresowania. To przede wszystkim gatunek należący do rodziny bobowatych, który w pozytywny sposób oddziaływuję na gleby i uprawy następcze. Silny system korzeniowy wyciąga z głębszych partii gleby do warstwy uprawnej niedostępny dla innych roślin fosfor. Uprawa soi to także dodatkowe źródło krajowego białka. W obliczu niekorzystnych sytuacji na rynku płodów rolnych pozostaje, jednak dalej opłacalnym i niskonakładowym gatunkiem.

Więcej informacji dotyczących uprawy soi oraz innych gatunków bobowatych znajdziesz w publikacji Soja i inne strączkowe – bobik, groch, łubin

spot_imgspot_img
Michał Piśny
Michał Piśny
Jestem rolnikiem z pasji i zamiłowania. Produkcja roślinna jest od wielu lat sektorem moich zainteresowań i działań. W okresie wegetacji spędzam dużo czasu na polach. Bardzo ważna dla mnie jest ochrona naszego miejsca pracy jakim jest gleba. W swojej pracy skupiam się na propagowaniu zrównoważonego rolnictwa. Obecnie studiuję rolnictwo na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Dokształcam się stale poprzez kursy i szkolenia. Jestem otwarty na kontakty z ludźmi.

Napisz komentarz

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments

Podobne artykuły

Bieżący Agro Profil

spot_img

Śledź nas

Ostatnie artykuły

Strefa wiedzy

Pogoda dla rolników

0
Would love your thoughts, please comment.x