Co znajdziesz w artykule?
Polskie produkty rolno-spożywcze zdobywają coraz większe uznanie zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym. Za ich promocję oraz wsparcie stoi system Funduszy Promocji Produktów Rolno-Spożywczych, którym zarządza Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Fundusze te są nie tylko źródłem finansowania kampanii promujących lokalną żywność, lecz także ważnym narzędziem wspierającym rozwój całego sektora rolno-spożywczego. Sprawdźmy, jak działa ten system i co przyniosły najnowsze zmiany!
Czym są fundusze promocji?
Fundusze Promocji to specjalnie wydzielone środki finansowe, które stanowią instrument wsparcia promocji i zwiększania rozpoznawalności konkretnych grup produktów rolnych. To inwestycja w przyszłość polskiego rolnictwa oraz we wzrost świadomości konsumenckiej.
Ich głównym celem jest wspieranie marketingu rolnego, stymulowanie popytu oraz szeroka promocja żywności pochodzącej z krajowych gospodarstw.
Dzięki Funduszom realizowane są kampanie informacyjne i promocyjne, skierowane do szerokiego grona odbiorców – w tym do młodego pokolenia, z naciskiem na kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych.
Środki z Funduszy Promocji są również przeznaczane na:
- badania naukowe i rynkowe podnoszące jakość produktów,
- prace rozwojowe w sektorze rolno-spożywczym,
- szkolenia dla producentów i przetwórców,
- działalność krajowych organizacji branżowych, również w kontekście ich reprezentacji międzynarodowej,
- finansowanie wkładu własnego w unijnych programach promocji, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych.
Rola KOWR w zarządzaniu funduszami
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa pełni główną rolę w obsłudze 10. Funduszy Promocji. Każdy z nich dedykowany jest odrębnemu sektorowi: mleczarskiemu, wieprzowemu, wołowemu, końskiemu, owczemu, zbożowemu, owocowo-warzywnemu, drobiowemu, rybnemu i roślin oleistych.
Każdym Funduszem zarządza niezależna, 9-osobowa komisja, w skład której wchodzą przedstawiciele producentów, przetwórców i Izb Rolniczych. Komisje te, znające specyfikę danej branży, decydują o przeznaczeniu środków i kierunkach wsparcia. Ich działalność podlega regularnemu raportowaniu ministrowi właściwemu ds. rynków rolnych.
Dyrektor Generalny KOWR, na podstawie uchwał komisji, zapewnia obsługę prawną i administracyjną, monitoruje zgodność działań z przepisami oraz ma prawo zawetować uchwały niezgodne z prawem. Do jego kompetencji należy także wydawanie decyzji o wypłacie lub odmowie wsparcia oraz obsługa i egzekwowanie wpłat.
Kto może ubiegać się o środki finansowe?
O dofinansowanie mogą ubiegać się ogólnokrajowe organizacje producentów rolnych lub przetwórców produktów rolno-spożywczych, które mają siedzibę w Polsce i zajmują się produkcją lub handlem towarami objętymi wpłatami na Fundusze Promocji. Mogą to być także ogólnokrajowe organizacje branżowe lub międzybranżowe, które zrzeszają producentów lub przetwórców, pod warunkiem że ich cele statutowe są zgodne z celami Funduszy Promocji.
W 2024 roku na konta funduszy wpłynęło ponad 103 mln zł. Ponad 9 tysięcy podmiotów gospodarczych złożyło deklaracje wpłat, a komisje odbyły 93 posiedzenia, zatwierdzając 594 zadania. Wypłacono blisko 114 mln zł na realizację działań promocyjnych.
Zmiany w ustawie od kwietnia 2025 roku
Od 1 kwietnia br. wprowadzono zmiany, które rozszerzają katalog działań wspieranych przez Fundusze Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych oraz Roślin Oleistych. Nowe działania obejmują m.in. inicjatywy edukacyjno-informacyjne oraz projekty badawczo-rozwojowe, promujące wykorzystanie biokomponentów i biopaliw ciekłych produkowanych z surowców rolnych.
Fundusz Promocji Owoców i Warzyw będzie mógł także wspierać promocję produktów pszczelich, przeznaczając na ten cel do 5% rocznych środków funduszu. Dodatkowo zmieniono zasady naliczania wpłat – objęto nimi również nasiona słonecznika.
Jakie usprawnienia czekają od 1 kwietnia 2026 roku
Od 1 kwietnia 2026 roku składanie deklaracji wpłat na Fundusze Promocji będzie możliwe tylko w formie elektronicznej. To zmiana wprowadzona, aby zaoszczędzić czas i koszty, zmniejszyć błędy przy wypełnianiu formularzy oraz przyspieszyć rozliczenia przez KOWR.
Dotychczas deklaracje te mogły być składane w formie papierowej i elektronicznej. Z uwagi na potrzebę dostosowania się podmiotów do elektronicznej formy składania deklaracji, ustawa przewiduje, że zmiany wejdą w życie z dniem 1 kwietnia 2026 r.
Efektywne zarządzanie Funduszami Promocji to realna szansa na dalsze wzmacnianie pozycji polskich produktów na rynku krajowym i zagranicznym. Warto znać mechanizmy ich wsparcia, bo to inwestycja w rozwój gospodarki i przyszłość nas wszystkich.
