Co znajdziesz w artykule?
Skutki rosyjskiej inwazji na Ukrainę oraz związane z nią wysokie koszty produkcji i inflacja cen żywności wciąż wpływają negatywnie na rynki rolnicze i decyzje zakupowe konsumentów. Dodatkowo, wiele regionów w UE doświadczyło suszy po gorącym i suchym lecie zeszłego roku, co jeszcze bardziej pogorszyło sytuację związaną z dostępnością wody, zwłaszcza w regionach, gdzie poziom wody w zbiornikach jest już rekordowo niski. To może zmusić rolników do rezygnacji z bardziej wodochłonnych upraw, co ma poważne konsekwencje dla perspektyw rolnictwa.
Inflacja i susza utrzymują wysokie ceny żywności w UE – raport KE
Jak możemy przeczytać w krótkoterminowym raporcie perspektywicznym Komisji Europejskiej, spadająca inflacja w sektorze energetycznym może przynieść pewną ulgę w zakresie cen środków produkcji. W porównaniu do sytuacji z jesieni 2022 r., obecna prognoza makroekonomiczna UE jest stosunkowo korzystna, mimo że wciąż istnieją niepewności co do dostaw energii na następną zimę oraz niedawnych napięć na rynkach finansowych. Nawozy, zwłaszcza te na bazie azotu, mogą stać się bardziej dostępne i przystępne cenowo niż w 2022 r. Niemniej jednak, ceny nawozów i energii wciąż pozostają dwukrotnie wyższe niż na początku 2020 r. W rezultacie widoczne są zmiany w produkcji rolniczej, a coraz więcej rolników wybiera uprawy o mniejszych wymaganiach nawozowych. Także zużycie nawozów mineralnych w nadchodzącym sezonie szacuje się poniżej długoterminowej średniej.
Faktycznie, inflacja cen żywności w UE nadal pozostaje znacząca, a średnie ceny żywności w lutym 2023 r. były o 19,5% wyższe niż w lutym 2022 r. Konsumenci reagują na to, kupując bardziej podstawowe, tańsze artykuły spożywcze i zmieniając swoje preferencje między różnymi rodzajami żywności, np. wybierając więcej drobiu i mniej wołowiny. Pomimo obserwowanych spadków niektórych kosztów produkcji, przewidywane jest, że ceny żywności pozostaną na wysokim poziomie przez pewien czas, zanim zaczną spadać.
Według prognoz KE, podaż niektórych produktów rolnych może zostać ograniczona przez susze i inne zjawiska klimatyczne. Oprócz ograniczeń produkcyjnych wynikających z pogody i kosztów, choroby zwierząt zwiększają niepewność co do perspektyw produkcji zwierzęcej w UE. W sektorze drobiarskim świat zmaga się z epidemią ptasiej grypy, podczas gdy sektor wieprzowiny walczy od lat z afrykańskim pomorem świń. W rezultacie prognozuje się spadek unijnego wywozu tych produktów.
Rośliny uprawne
W ostatnim sezonie uprawnym w UE gorąca i sucha pogoda znacznie wpłynęła na plony zbóż, zwłaszcza kukurydzy, która doświadczyła spadku wydajności o 25%. Niestety, nieregulowany import zboża z Ukrainy wpłynął negatywnie na stabilność rynku w Polsce, co skutkowało brakiem zbytu dla karjowych rolników. Wobec tego sytuacja na rynku zbóż w UE jest nadal niepewna. Niemniej jednak, w celu zaspokojenia rosnącego popytu na świecie UE zwiększa eksport pszenicy o 9,4% do 32 mln ton.
Według szacunków, w sezonie 2023/24 całkowita produkcja zbóż w UE może sięgnąć 288,4 mln ton, co stanowi wzrost o 8,6% w porównaniu z rokiem poprzednim, o ile tylko warunki pogodowe będą sprzyjające. Spodziewa się również, że spadek produkcji mięsa w UE wpłynie na mniejsze wykorzystanie zbóż jako paszy, jednak konsumpcja żywności powinna nieznacznie wzrosnąć.
Warto również zwrócić uwagę na prognozy dotyczące produkcji nasion oleistych w UE w sezonie 2023/24, która może osiągnąć rekordowy poziom 33,6 mln ton, co stanowi wzrost o 7% rok do roku. Natomiast w przypadku buraków cukrowych, przewiduje się spadek obszaru uprawy o 3% poniżej średniej z 5 lat do poziomu 1,455 mln hektarów, ale mimo to oczekuje się, że plony będą zgodne ze średnią długoterminową, co przełoży się na produkcję cukru na poziomie około 111 mln ton.
Uprawy specjalistyczne
Dla krajowych producentów i przetwórców jabłek interesującym faktem może być to, że prawie połowa całkowitej produkcji jabłek ma być kierowana do przetwórstwa. Takie podejście wynika z większej dostępności jabłek niższej jakości, które nie nadają się do spożycia na świeżo, ich niskiej ceny, ograniczonych możliwości eksportowych oraz wysokich kosztów energii potrzebnych do ich przechowywania. Choć spożycie świeżych jabłek może nieco spaść (ale mniej niż w przypadku innych rodzajów owoców), to jednak prognozuje się wzrost spożycia jabłek przetworzonych, dzięki większej dostępności produktów i decyzjom konsumentów na zakup produktów przetworzonych zamiast świeżych, o wyższej cenie.
Mleko i produkty mleczne
W 2022 roku produkcja mleka w UE utrzymała się na stosunkowo stabilnym poziomie, ale z niższą zawartością tłuszczu i białka mleka, co ograniczyło jego dostępność do przetwórstwa. Szczególnie gorąca i sucha pogoda negatywnie wpłynęła na jakość i dostępność trawy i roślin pastewnych, a także wprowadziła stres dla krow mlecznych. W 2023 roku spadające ceny surowego mleka prawdopodobnie przyspieszą ubój, ponieważ koszty paszy i innych środków produkcji mogą pozostać wysokie. Ogólna liczba bydła mlecznego w UE może zmniejszyć się o 1%, a produkcja mleka o 0,2%. Jednak warto zauważyć, że eksport sera z UE może wzrosnąć o 2%, co jest pozytywną informacją napędzaną wzrostem popytu w Chinach oraz stabilnym popytem w Wielkiej Brytanii i USA.
Produkty mięsne
W 2022 roku produkcja wołowiny w UE spadła o 2,4%, a w 2023 roku spodziewany jest kolejny spadek o 1,6%. Konsumpcja wołowiny na mieszkańca również wykazuje długoterminową tendencję spadkową i ma pozostać nieco poniżej 10 kg w 2023 roku (-1,7%), ponieważ jest to droższe mięso w porównaniu z innymi rodzajami mięsa. Podobnie produkcja wieprzowiny w UE spadła średnio o 5,6%, a zużycie krajowe spadło o 2,8% w 2022 roku, osiągając średnio 31,8 kg na mieszkańca. W 2023 roku ma spadać dalej o 5,5% z powodu ograniczonej podaży. Z drugiej strony, spożycie drobiu w UE ma szansę na wzrost o 2,5%, a import do UE może wzrosnąć o 7% w 2023 roku, aby zaspokoić ten rosnący popyt.
źródło:agriculture.ec.europa.eu
