Co znajdziesz w artykule?
W związku z pandemią koronawirusa instytucje państwowe podejmują działania służącyce łagodzeniu skutków zaistniałej sytuacji. Najczęściej jednak odnoszą się one do bieżącej sytuacji. Redakcja Magazynu Agro Profil skierowała do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pytania o plany dotyczące działań po ustąpieniu epidemii. Poniżej prezentujemy przegląd ministerialnych propozycji.
Trzy kierunki działań
Jak nas zapewniono Ministerstwo monitoruje i prowadzi bieżące analizy wpływu epidemii COVID-19 na rolnictwo, przetwórstwo rolno-spożywcze i obszary wiejskie. Na podstawie analiz i obserwowanych zmian projektowane są trzy różne kierunki działań: krótkoterminowe (do podjęcia jeszcze w trakcie trwania epidemii), średnioterminowe (niezbędne do przywrócenia „normalnego” funkcjonowania struktur rolniczych po zakończeniu epidemii) oraz długoterminowe, które mają odwrócić niekorzystny kierunek zmian w sektorze rolno-spożywczym wywołany epidemią COVID-19.
– Obecnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi koncentruje się na działaniach krótkoterminowych, z których duża część została wdrożona poprzez zapisy kolejnych rozwiązań prawnych związanych z COVID-19 oraz rozwiązań organizacyjnych ministerstwa lub jest na etapie uzgodnień na forum Unii Europejskiej – wyjaśnia Dariusz Mamiński Główny Specjalista z Departamentu Komunikacji i Promocji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Promocja, WPR, PROW
Ministerialne przedsięwzięcia to szeroka paleta propozycji. Na początek, wymienia się tu m.in. zmiany w zakresie funduszy promocji produktów rolno-spożywczych, nienaliczanie odsetek od odroczonych lub rozłożonych na raty środków Wspólnej Polityki Rolnej, a także zmiany w zakresie PROW 2014-2020.
Przy czym, w tym ostatnim przypadku pada już szereg szczegółów, a zatem:
– zniesienie bezwzględnego zakazu zwiększenia kwoty przyznanej pomocy oraz zmiany celu operacji (zmiany te będą możliwe na warunkach określonych w umowie o przyznaniu pomocy);
– zniesienie obowiązku składania weksla in blanco przez jednostki sektora finansów publicznych, a w przypadku pozostałych beneficjentów – przesunięcie w czasie obowiązku złożenia weksla in blanco na etap złożenia wniosku o płatność i uzależnienie wypłaty pomocy od złożenia tego zabezpieczenia;
– umożliwienie zawarcia umowy o przyznaniu pomocy nie tylko w siedzibie podmiotu przyznającego pomoc, ale także w formie korespondencyjnej;
– umożliwienie składania wniosków oraz innych dokumentów do podmiotów wdrażających w formie dokumentu elektronicznego na elektroniczną skrzynkę podawczą. Przy czym, taka możliwość dotyczyć będzie wszystkich działań nie objętych wspólnym wnioskiem o przyznanie płatności obszarowych. Natomiast w przypadku wniosków składanych do lokalnych grup działania możliwe będzie wykorzystanie skrzynki podawczej podmiotów wdrażających (składanie wniosków do LGD za pośrednictwem podmiotu wdrażającego);
– zniesienie obowiązku zachowania konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców; dotyczy to także Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich;
– umożliwienie wydłużania terminów naborów wniosków o przyznanie pomocy, mimo ograniczeń przewidzianych w przepisach rozporządzeń dotyczących poszczególnych działań, poddziałań lub typów operacji, w szczególności typu operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”;
– przywracanie terminów wykonania określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy lub pomocy technicznej przez wnioskodawców, gdy terminy przekroczone zostały z przyczyn związanych z COVID-19;
CZYTAJ RÓWNIEŻ: Tarcza antykryzysowa – jakie rozwiązania dla rolnictwa?
Uzupełnienia, terminy
Ważne zagadnienie to zmiany umożliwiające wzywanie do uzupełnień dokumentacji dla tych wnioskodawców, którzy nie spełnili warunków przyznania pomocy lub pomocy technicznej z przyczyn związanych z COVID-19, także tych, które zgodnie z przepisami rozporządzeń „działaniowych” są powodem pozostawienia wniosków bez rozpatrzenia;
Właściwym rozwiązaniem w opinii Ministerstwa jest też możliwość uzgodnienia z podmiotem wdrażającym innego terminu wykonania zobowiązań określonych w umowie o przyznaniu pomocy z przyczyn związanych z COVID-19.
Zasiłek na kwarantannie
Kolejne ministerialne rozwiązanie to wprowadzenie zasiłku dla rolników i domowników na czas kwarantanny (jak pamiętamy, rząd zaproponował kwotę 1300 zł, czyli 50 % najniższej pensji – przyp. red.) Następny krok to rozszerzenie rozwiązań dotyczących uelastycznienia czasu pracy na sektor rolno-spożywczy.
Normą ma być także składanie oświadczenia o braku zmian we wniosku o przyznanie płatności w formie elektronicznej.
Planuje się również ułatwienia w zakresie dotyczącym ochrony roślin i rolnictwa ekologicznego.
Rolnicy, przedsiębiorcy i spółdzielnie
Propozycją Ministerstwa Rolnictwa jest też wprowadzenie nowych rozwiązań adresowanych do rolników lub przedsiębiorców (m.in. prowadzących działalność rolniczą w formie spółki osobowej, spółki kapitałowej, spółdzielni rolników lub w innej formie, a także prowadzących działalność gospodarczą związaną z sektorem rolnym, ze szczególnym uwzględnieniem przetwórstwa produktów rolnych i z uwzględnieniem potrzeb pracowników. Przy czym tego rodzaju wsparcie ma być obsługiwane przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Natomiast jego adresatami mają być ci przedsiębiorcy, których działalność jest zagrożona z powodu zakazów lub ograniczeń wprowadzonych w związku z COVID-19.
Zakłada się również:
– rozszerzenie zakresu podmiotów uprawnionych do zwolnienia ze składek na ZUS,
– zmiany umożliwiające ponowną wypłatę świadczenia postojowego,
– poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do dofinansowania zatrudnienia,
– dodatkowe rozwiązania dotyczące pobytu i zatrudnienia cudzoziemców.
Pieniądze z EFRG i PROW
Następny plan to finansowanie z Europejskiego Funduszu Regionalnego Gwarancji działań interwencyjnych umożliwiających wypłatę rekompensat utraconych dochodów producentów rolnych w związku z COVID-19 (z możliwością wykorzystania środków z rezerwy kryzysowej utworzonej w ramach EFRG).
Kolejna kwestia to rozszerzenie gwarancji spłaty rolniczych kredytów inwestycyjnych o kredyty obrotowe, w ramach instrumentów finansowych PROW 2014-2020 (przy czym: budżet na zabezpieczenie udzielania gwarancji spłaty kredytów w ramach PROW to 50 mln euro);
Zakłada się też utworzenie w ramach instrumentów finansowych dodatkowego działania w ramach PROW 2014-2020, umożliwiającego udzielanie pożyczek przez agencję płatniczą beneficjentom PROW na wsparcie bieżącej działalności dla niwelowania skutków zachwiania płynności finansowej.
IACS i płatności bezpośrednie
Ministerstwo pracuje również nad wprowadzeniem w 2020 r. rozwiązania polegającego na wydłużeniu o co najmniej miesiąc, terminu składania wniosków o przyznanie płatności objętych IACS (Zintegrowany System Zarzadzania i Kontroli – przyp. red.), tj. zastosowanie odstępstwa od art. 13 ust. 1 rozporządzenia KE nr 809/2014;
Resort planuje też wprowadzenie odstępstwa w zakresie dokumentów uzupełniających dołączanych do wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich, tak aby było możliwie dostarczenie takiego dokumentu do agencji płatniczej po odwołaniu stanu epidemii.
Złagodzenie zasad kontroli
Właściwym, zdaniem Ministerstwa posunięciem byłoby również, zezwolenie państwom członkowskim Unii Europejskiej na niestosowanie zmniejszenia o 1% kwoty za każdy dzień roboczy w przypadku złożenia ww. wniosku po terminie, tj. odstąpienia od art. 13.ust. 1 rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 640/2014;
Zasadne byłoby również zmniejszenie minimalnej liczby kontroli na miejscu, o których mowa w rozporządzeniu KE nr 809/2014 z 5% do 3%.
Zaliczki na płatności
Następna kwestia to umożliwienie wypłaty zaliczek na poczet płatności bezpośrednich z jednoczesnym odstąpieniem od wymogu zakończenia przeprowadzenia kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu przed wypłatą zaliczek. W tym przypadku konieczna byłaby także rewizja przepisu art. 106 ust. 3 rozp. 1306/2013 określającego sposób ustalenia kursu wymiany euro – ostatni dzień września albo kurs średni z września.
Odzyskiwanie i epidemia
Korzystne dla rolników, zdaniem resortu, byłoby też ustanowienie odstępstwa od art. 54 ust. 3 lit. a rozporządzenia 1306/2013 polegającego na zwiększeniu do 500 euro kwoty należności, która uprawnia do zaprzestania odzyskiwania od beneficjenta; Powyższe propozycje (pkt II) wymagają uzyskania zgody KE i przyjęcia odpowiednich podstaw prawnych na poziomie prawa UE.
Trwają również prace nad rozwiązaniami ułatwiającymi beneficjentom i potencjalnym beneficjentom korzystanie z PROW 2014-2020 w sytuacji, gdy istniejące zagrożenie epidemiczne utrudnia spełnienie wymogów formalnych w ramach poszczególnych działań.
Zamknięte żłobki, przedszkola, szkoły
Następna forma wsparcia dla mieszkańców wsi to ustanowienie zasiłku opiekuńczego na dzieci, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki oświatowej. Bierze się też pod uwagę brak możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu pandemii COVID-19. Zasiłek opiekuńczy dotyczyłby rodziców opiekujących się
– dzieckiem w pełni sprawnym w wieku do ukończenia 8 lat,
– dzieckiem z orzeczeniem (o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności), do ukończenia 18 lat,
– dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.
Składki i orzeczenia
Kolejna ministerialna propozycja to zwolnienie z obowiązku opłacania składek emerytalno-rentowych dla osób objętych ubezpieczeniem w KRUS za trzy miesiące (drugi kwartał 2020 r.).
Planuje się też zmiany dotyczące zachowania ważności orzeczeń wydanych między innymi na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Ulgi dla spółek
Do palety udogodnień nad którymi pracuje resort rolnictwa zaliczono również zmiany dotyczące rolników lub przedsiębiorców, w tym prowadzących działalność rolniczą w formie spółki osobowej, spółki kapitałowej, spółdzielni rolników lub w innej formie, a także prowadzących działalność gospodarczą związaną z sektorem rolnym, w szczególności w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, lub zatrudnianych przez nich pracowników.
W tym przypadku zakłada się:
– Pokrycie przez państwo składek na ZUS.
– Możliwość odroczenia i rozłożenia na raty składek na ZUS.
– Dofinansowanie zatrudnienia.
– Uelastycznienie czasu pracy.
– Nowe rozwiązania dotyczące pobytu i zatrudnienia cudzoziemców.
– Rozliczenie całej tegorocznej straty w przyszłym roku.
– Zmiany dotyczące podatku od nieruchomości.
– Przedłużenie bankowych kredytów obrotowych.
– Zmiany warunków lub terminów spłaty kredytu udzielonego mikroprzedsiębiorcom, małym lub średnim przedsiębiorcom.
Hurt, marże, prawo
Przedmiotem ministerialnych prac też zmiany w zakresie:
– maksymalnych cen lub maksymalnych marż hurtowych i detalicznych, stosowanych w sprzedaży towarów lub usług.
– biegu terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego oraz biegów terminów procesowych i sądowych.
– ułatwienia dotyczące korzystania z usług e-administracji.
Prace w toku
– Głównym celem projektowanych instrumentów będzie zatrzymanie negatywnych skutków epidemii COVID dla wymiany handlowej i struktury sektora rolno-spożywczego, w tym wzmocnienie patriotyzmu konsumenckiego, zachowanie żywotności gospodarstw rolnych oraz odbudowa rynku pracy i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich – dodaje Dariusz Mamiński.
Pracy na tym polu z pewnością będzie wiele. Do powyższych tematów będziemy też powracać podczas kolejnych etapów ich realizacji.
Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: DKiP MRiRW
