Co znajdziesz w artykule?
W wyniku czerwcowych rozmów pomiędzy przedstawicielami plantatorów – członkami Komisji Mieszanej, a przedstawicielami Nordzucker Polska S.A. została ustalona nowa cena buraków kontraktowanych na kampanię 2023/24 oraz bazowych cen buraków we wszystkich umowach z ceną stałą oraz gwarancji premii ze sprzedaży cukru na nowym poziomie.
Jaka cena buraków kontraktowanych w kampanii 2023/24?
Nowa cena buraków kontraktowanych na kampanię 2023/24 w umowach wieloletnich została ustalona na poziomie minimum 40 €/t ( przy zawartości cukru min. 16%), natomiast w umowach wieloletnich z ceną zmienną wyniesie ona nie mniej niż 40 €/t, bowiem spółka gwarantuje premię ze sprzedaży cukru minimum 7,40 €/t. Podjęto także decyzję o podwyższeniu o 3,5 €/t bazowych cen buraków we wszystkich umowach z ceną stałą oraz gwarancji premii ze sprzedaży cukru min. 3,5 €/t. w przypadku kontraktów z ceną zmienną w kampanii 2022/23.
Co składa się na końcową cenę buraków?
O wysokości zarobku plantatora ze sprzedaży buraków cukrowych decyduje nie tylko atrakcyjna cena bazowa ich skupu. Mimo, że ten właśnie element umowy kontraktacyjnej budzi największe emocje, o rzeczywistym wyniku transakcji przesądzają pozostałe warunki skupu tego surowca oferowane przez producenta cukru – porozmawialiśmy o tym z przedstawicielami Nordzucker Polska S.A.
W ostatnim czasie dużo działo się na rynkach rolnych, w tym na rynku buraka cukrowego. Niemal każdy przedsiębiorca odczuł konsekwencje ograniczeń wprowadzanych w czasie pandemii koronawirusa, a obecnie też skutków wojny Rosji z Ukrainą. Dotyka to zarówno plantatorów jak i producentów cukru. Zaskoczył zwłaszcza wzrost cen nawozów, który spowodował podniesienie kosztów uprawy zakontraktowanych buraków cukrowych. Nordzucker Polska S.A., jak i inni producenci cukru w Polsce, zareagowała na zmianę sytuacji rynkowej plantatorów. Spółka wypracowała z plantatorami wzrost ceny bazowej, ale do tego jeszcze uatrakcyjnia inne warunki kontraktacji, co łącznie definiuje wynik osiągnięty ze sprzedaży surowca na rzecz producenta cukru.
Cena bazowa jako element warunków kontraktacji
Co wyróżnia Nordzucker Polska S.A. w zakresie finalnej korzyści uzyskiwanej przez współpracujących z nią plantatorów?
“Rozpatrując ofertę zakupu buraków cukrowych należy wziąć pod uwagę wiele czynników, które mają wpływ na jej atrakcyjność. Producenci cukru stosują różne metody rozliczeń w procesie kontraktacji i dostaw. Od strony przychodowej poza bazową ceną za 1 tonę buraków dostarczanych w ramach ilości uzgodnionej w umowie kontraktacyjnej, znaczenie mają również: ceny buraków ponadkontraktowych, przyjęta w umowie wysokość plonu czy dodatkowe premie. Ważne jest też, aby oferty porównywać przy tych samych warunkach np. przy polaryzacji 16%.” – mówi Marcin Lechowski, Prezes Zarządu Nordzucker Polska S.A.
Symbioza plantatorów buraków cukrowych i producenta cukru
Należyta jakość buraków cukrowych, zawartość w nich cukru (polaryzacja), wysoki plon wpływają na przebieg i wyniki produkcji cukru oraz zadowolenie finalnego odbiorcy. Plantator i producent są ze sobą związani i od siebie współzależni. Kluczem do uzyskania korzyści dla obu partnerów jest opłacalność i efektywność uprawy buraków cukrowych zapewniająca jej dochodowość plantatorom, co z kolei zabezpiecza producentowi surowiec oraz osiągnięcie z niego jak najlepszego uzysku cukru.
Nordzucker Polska S.A. w zeszłym roku znalazła się w grupie koncernów z najwyższą polaryzacją buraków, a także najwyższym plonem z ha. Średnia polaryzacja w zakładach NZP w sezonie 2021/2022 wyniosła 17,6% (przy 17,2% średniej polaryzacji dla wszystkich zakładów producentów cukru w Polsce), a średni plon wyniósł 63,2 t/ha (dla Polski 61,07 t/ha). Wysokość osiągniętej polaryzacji i plonów przy niskim procencie zanieczyszczeń to jeden z elementów, który bezpośrednio przekłada się na rentowność i opłacalność uprawy dla plantatorów.
“Doradcy surowcowi Nordzucker Polska S.A. służą plantatorom wsparciem na każdym etapie prac polowych, by uzyskali jak najlepsze plony, a tym samym maksymalizowali dochodowość produkcji. Bez odpowiedniego plonu o pożądanej zawartości cukru, nawet wysoka cena bazowa nie jest w stanie zrekompensować lub zapewnić dochodowości uprawy. Niezwykle ważny jest przy tym proces oceny plonów przez producenta cukru. Nordzucker Polska S.A. wychodząc naprzeciw oczekiwaniom plantatorów i chcąc zachować w tym zakresie pełną przejrzystość, uzyskał akredytację Polskiego Centrum Akredytacji dla laboratoriów surowcowych.” – tłumaczy Prezes.
To plantator wybiera rodzaj umowy
W sezonie 2022 Nordzucker Polska S.A. zaoferowała cztery rodzaje umów. Plantator dokonywał wyboru takiej, którą uważał za najbardziej korzystną dla siebie. W ofercie znajdują się kontrakty z ceną stałą oraz zmienną, w wariancie jednorocznym lub dwuletnim. W kontraktach zmiennych plantatorzy mają możliwość otrzymania dodatkowego wynagrodzenia w postaci premii, zależnej od cen po jakich spółka sprzedaje cukier.
Udział plantatora w wartości sprzedaży cukru
Temat umów zmiennych wiąże się z premią dla plantatora. Jeśli cena cukru uzyskana przez spółkę będzie wyższa niż ustalona w umowie cena referencyjna, plantatorzy otrzymają premię.
„Ceny cukru w ostatnich latach były dość niskie. Nordzucker Polska S.A. obniżyła więc cenę referencyjną, aby plantatorzy mogli liczyć na większą zyskowność z dostawy buraków. Obecnie ceny cukru są wyższe, dzięki czemu plantatorzy współpracujący ze spółką, którzy zdecydowali się na kontrakty zmienne, mogą liczyć na wyższe zyski niż wynikające tylko z założonej ceny bazowej. Każdy rok jest inny i przynosi nowe wyzwania. Aktualnie dynamika rynku jest tak duża, że to co wydawało się być atrakcyjne, chwilę później wymaga korekt.” – dodaje Marcin Lechowski.
Cena buraków ponadkontraktowych
O atrakcyjności oferty świadczy również cena, jaką plantatorzy mogą uzyskać za tzw. buraki ponadkontraktowe, czyli ilość buraków, która wyprodukowana została powyżej umówionej wartości plonu. Ich cena z reguły jest niższa niż cena bazowa buraków kontraktowych.
Nordzucker Polska S.A., jako jedyny producent cukru w Polsce podjął decyzję, że buraki ponadkontraktowe skupowane są po takiej samej cenie jak buraki kontraktowe, dzięki czemu Plantatorzy uzyskujący wysokie plony, otrzymują dodatkową korzyść.
Oznacza to, że plantatorzy Nordzucker Polska S.A. otrzymują zapłatę za wszystkie dostarczone buraki wg tej samej stawki, a nie niższej.
“Średni plon buraków kontraktowanych przyjmowany do umowy z Nordzucker Polska S.A. wyliczany jest na podstawie realnych plonów osiągniętych przez konkretnego plantatora przez ostatnie 5 lat. To bardzo ważne by traktować każdego indywidualnie, bo wielu plantatorów ze względu na sposób prowadzenia swojej plantacji uzyskuje regularnie wyższy plon, nawet powyżej 70 czy 80 ton z 1 ha. Dlatego ustalenie plonu na poziomie rzeczywistym jest dla nich niezwykle istotne oraz pozwala na bardziej precyzyjne planowanie – także dla producenta cukru.” – komentuje Natalia Mioduszewska, dyrektor ds. surowcowych w spółce Nordzucker Polska.
Pytamy Nordzucker Polska S.A.: Skąd inspiracja do wyrównania ceny za buraki ponadkontraktowe do poziomu ceny bazowej?
“Z uwagą wsłuchujemy się w głosy współpracujących z nami rolników. Na osiągane plony ma wpływ wiele czynników, często trudnych do przewidzenia, jak np. pogoda. Dlatego też ciężko jest precyzyjnie oszacować ich wysokość już na etapie podpisywania umowy. Uważamy, że podejście, by wszystkie buraki rozliczać po tej samej cenie jest najzwyczajniej sprawiedliwe. To daje naszym partnerom motywację, by dążyć do wyższej niż założona w umowach efektywności upraw. Patrząc tylko na samą cenę bazową za buraki kontraktowane – co z reguły jest brane pod uwagę w oderwaniu od innych czynników tworzących finalny efekt finansowy plantatora – cena taka może plasować się na różnych, choć zbliżonych poziomach na rynku. Niekwestionowaną zatem korzyścią dla naszego plantatora jest fakt, że jeśli wyprodukuje więcej niż pierwotnie zakładał i zakontraktował otrzyma pełne wynagrodzenie za każdą tonę surowca.” – mówi Prezes Marcin Lechowski.
Koszt dostaw surowca
Nordzucker Polska S.A. organizuje i pokrywa cały koszt logistyki, czyli skupu i dostawy buraków do cukrowni. To duży plus, ponieważ nie obciąża to finansowo plantatorów i nie ponoszą oni ryzyka związanego z organizacją transportu. W konsekwencji nie dochodzi do obniżenia wynagrodzenia plantatorów i nie mają oni tej pozycji kosztowej po swojej stronie.
Logistyka surowca w jednym miejscu
Dwa lata temu spółka wdrożyła system Agrilog, który pozwala zapanować nad całą logistyką surowca w sposób łatwy do zorganizowania dla plantatorów i producentów cukru. Plantatorzy dostają precyzyjne informacje o terminie odbioru buraków, co zmniejsza ryzyko opóźnień w dostawach. Dodatkowo system jest połączony z mapami, na których plantatorzy zamieszczają dokładne informacje m.in. dotyczące lokalizacji plantacji i pryzm, dzięki czemu spedytorzy umówieni przez koncern mogą trafić we właściwe miejsce bez problemów.
Pozwala to zoptymalizować proces skupu buraków, co służy utrzymaniu jakości surowca, niezwykle wrażliwego na transport i składowanie. Jakość surowca natomiast determinuje jego wartość zarówno dla plantatora – wysokość wynagrodzenia oraz możliwa premia, jak i dla producenta cukru – pod względem procesu produkcji i wysokości uzysku cukru.
Plantatorzy mają również dostęp do Agriportalu – narzędzia komunikacyjnego, gdzie na bieżąco mogą śledzić wszystkie informacje związane z realizacją kontraktu: widzą dostawy, wyniki laboratoryjne, rozliczenia po kampanii czy umowy. Dodatkowo, za pomocą portalu służby surowcowe na bieżąco informują o wszelkich zagrażających plantacjom zjawiskach, związanych np. z występowaniem chorób czy szkodników.
Doradztwo i współdziałanie przy optymalizacji warunków uprawy sprzyjają jakości surowca oraz wysokości plonu.
Nordzucker Polska S.A. w marcu zdecydowała się podnieść po raz drugi cenę bazową, a my zapytaliśmy czy podwyżki stanowią tylko niwelowanie wzrostu kosztów uprawy czy obejmują też dodatkowy zysk dla plantatora?
“Aby określić poziom podwyżek dla plantatorów uwzględniliśmy wzrost następujących opłat spoczywających po stronie rolnika: koszt zakupu nasion, nawozów, środków ochrony roślin, paliwa i transportu, rosnące koszty prac maszynowych i innych elementów funkcjonujących w gospodarstwach. Porównaliśmy to do momentu wyjścia, czyli do czasu podpisywania umowy, kiedy uzgodnione warunki gwarantowały zyskowność uprawy. Obecnie, mimo wzrostu ww. kosztów, opłacalność produkcji została utrzymana. Ponadto cały czas przyglądamy się i analizujemy wszystkie czynniki mające wpływ na cały łańcuch wartości zarówno po stronie plantatorów jak i producenta cukru. Mając na uwadze wszystkie powyższe elementy w najbliższym czasie wspólnie z przedstawicielami plantatorów ustalimy również warunki kontraktacji na kolejną kampanię.” – dodaje Natalia Mioduszewska.
Podsumowując – jedynie kompleksowe przeanalizowanie i zestawienie wszystkich elementów tworzących warunki finansowe, zawarte w umowie kontraktacyjnej, obrazuje korzyść uzyskiwaną przez plantatora i daje osiągany przez niego wynik finansowy ze sprzedaży buraków cukrowych producentowi cukru.
