W wieku 68 lat, 15 października 2024 r. odszedł prof. IOR-PIB dr hab. Jacek Piszczek. Wybitny naukowiec, ekspert z zakresu ochrony roślin i fitopatologii, od lat związany był z Terenową Stacją Doświadczalną IOR – PIB w Toruniu, a jego pasją naukową były buraki cukrowe.
Kariera naukowa i osiągnięcia
Swoją karierę rozpoczął na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w latach 1975–1980 studiował biologię, specjalizując się w badaniach mykoflory jezior. W 1992 roku uzyskał stopień doktora nauk rolniczych w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, broniąc pracę doktorską dotyczącą ochrony plantacji nasiennych buraka przed chorobami. Jego praca habilitacyjna, obroniona w 2010 roku, skupiała się na epidemiologii chwościka buraka cukrowego, co stanowiło przełomowe badania w tej dziedzinie w Polsce.
Od 2011 roku pełnił funkcję profesora w Instytucie Ochrony Roślin – PIB, będąc jednocześnie czołowym doradcą w zakresie ochrony plantacji buraka. Prowadził liczne projekty badawcze dotyczące m.in. zgnilizn korzeni buraka oraz odporności grzyba Cercospora beticola na fungicydy. Jego badania nad biologicznymi mechanizmami chorób buraka oraz nowoczesnymi metodami ochrony roślin wyznaczały standardy w tej dziedzinie.
Najważniejsze osiągnięcia zawodowe:
- Autor i współautor ponad 100 publikacji naukowych oraz ponad 300 artykułów popularnonaukowych.
- Pionier w Polsce w badaniach nad odpornością patogenów buraka na fungicydy oraz wykryciu bakteryjnej plamistości liści buraka w 2005 roku.
- Przygotował polski sektor cukrowniczy i plantatorów buraka na zagrożenia związane z rizomanią, a także opracował metodyki ochrony buraka przed chorobami i szkodnikami.
- Był wieloletnim ekspertem Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego oraz Krajowej Spółki Cukrowej S.A.
- W latach 1994–2020 aktywnie uczestniczył w międzynarodowych spotkaniach i kongresach IIRB (International Institute for Beet Research), będąc od 2004 roku jego członkiem.
- Współautor atlasu agrofagów buraka cukrowego oraz licznych poradników dla rolników.
W swojej karierze łączył pracę badawczą z działalnością dydaktyczną. Prowadził wykłady z mykologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz zajęcia podyplomowe w IOR-PIB. Jako promotor, opiekował się pracami magisterskimi i praktykami ponad 100 studentów biologii, ochrony środowiska i biotechnologii.
Za swoje zasługi naukowe i edukacyjne prof. Jacek Piszczek został odznaczony Brązowym (2008) oraz Złotym Krzyżem Zasługi (2020), a także otrzymał odznakę „Zasłużony dla Rolnictwa” (2014).
Poza pracą naukową, Profesor Piszczek miał szerokie zainteresowania. Był miłośnikiem tulipanów – jego kolekcja obejmowała około 300 odmian. Pasjonował się również fotografią grzybów wielkoowocnikowych oraz turystyką rowerową – był współzałożycielem Klubu Rowerowego „Skołowani”. Fascynowała go literatura, zwłaszcza historie związane z dziejami Polski oraz powieści fantasy i science fiction, szczególnie cenił twórczość Tolkiena i Lema.
Wspomnienie o Profesorze Jacku Piszczku
Prof.dr hab. Marek Mrówczyński, Dyrektor IOR-PIB w latach 2007 – 2012 oraz 2018 – 2021 wspomina swojego wieloletniego kolegę i współpracownika, profesora Jacka Piszczka, którego miał okazję poznać w 1998 roku, kiedy Jacek rozpoczął pracę w Terenowej Stacji Doświadczalnej IOR-PIB w Toruniu. Przez lata ich znajomość rozwinęła się nie tylko na płaszczyźnie zawodowej, ale także osobistej, a wspólne pasje oraz zaangażowanie Jacka w sprawy naukowe i społeczne pozostawiły trwały ślad w życiu Marka Mrówczyńskiego i wielu innych osób.
„Profesora Jacka Piszczka miałem zaszczyt poznać w 1998 roku, kiedy rozpoczął pracę w Terenowej Stacji Doświadczalnej IOR-PIB w Toruniu. Na początku XXI wieku pojawiła się potrzeba nowej siedziby dla Stacji, a Jacek, z całym swoim zaangażowaniem, podjął się tego wyzwania. Dzięki jego staraniom, powstała nowa siedziba przy ulicy Pigwowej 16 w Toruniu – projekt, który zostawił swoim następców na najwyższym poziomie.
Jacek był człowiekiem o wielu pasjach, które rozwijał przez całe życie. Jego zaangażowanie w sprawy naukowe wykraczało poza Polskę, a jego kontakty sięgały nawet poza Unię Europejską. Największą jednak pasją Profesora były grzyby, zwłaszcza te, które zagrażają plantacjom buraka cukrowego. To właśnie ta tematyka stała się podstawą jego doktoratu, a następnie habilitacji. W późniejszych latach Jacek skupił się na opracowywaniu metod integrowanej ochrony buraka cukrowego oraz stworzył „Poradnik sygnalizacji ochrony buraka”.
W 2019 roku ukazała się największa praca Jacka – książka wydana przez Wydawnictwo Agro Profil pt. „Burak – identyfikacja agrofagów oraz niedoborów pokarmowych”, licząca prawie 300 stron. Jacek nie tylko był jej głównym autorem, ale także zaangażował swoich współpracowników z Terenowej Stacji Doświadczalnej. Publikacja ta spotkała się z dużym uznaniem, szczególnie wśród rolników zrzeszonych w Krajowym Związku Plantatorów Buraka Cukrowego oraz przedstawicieli przemysłu cukrowniczego.
Oprócz grzybów chorobotwórczych, Profesor Piszczek fascynował się także grzybami wielkoowocnikowymi. W swoim ostatnim wywiadzie dla „PPBC”, z okazji 40-lecia pracy naukowej, wspomniał: „Moją drugą pasją są grzyby wielkoowocnikowe. Mam nadzieję, że teraz będę miał więcej czasu, aby biegać po lasach, robić zdjęcia, uczyć się, bo choć moja wiedza jest duża, to wciąż niewystarczająca”. Te słowa odzwierciedlają jego skromność, a zarazem pokazują wielkość jego Osobowości.
W tym samym wywiadzie Jacek mówił również o swojej pasji do turystyki rowerowej: „Liczę, że jeszcze siły pozwolą mi trochę pojeździć zarówno blisko domu, jak i po Polsce”. Miłość do rowerowych wypraw zaszczepił w wielu osobach, w tym we mnie.
Na pytanie dr Agnieszki Kiniec o to, jak zamierza spędzić czas na emeryturze, Jacek z uśmiechem wspomniał o swojej kolekcji tulipanów. „Wreszcie będę miał czas w okresie wiosennym, kiedy one zakwitają, na to, żeby posiedzieć w ogrodzie, patrzeć, sprawdzać i korygować. Przedtem zawsze czekały inne wyzwania, a teraz mam nadzieję nacieszyć się moimi tulipanami.” Jacek hodował ponad 400 odmian tulipanów, a w naszej ostatniej rozmowie w lipcu 2024 roku, planowaliśmy wspólny wyjazd do Chrzypska Wielkiego, gdzie mieści się największa hodowla tulipanów w Polsce. Niestety, nowotwór przerwał jego życie i tych planów Jacek już nie zrealizuje.”
Jego dorobek naukowy i osobowość zostaną na zawsze w naszej pamięci, a przesłanie, które nam zostawił, powinniśmy pielęgnować zarówno w życiu naukowym, jak i prywatnym.
Odszedł człowiek o wielkiej wiedzy, pasji i sercu, który pozostawił trwały ślad w dziedzinie ochrony roślin oraz w życiu wielu współpracowników i uczniów.
Z głębokim smutkiem żegnamy prof. Piszczka, autora wielu artykułów publikowanych na łamach czasopisma i portalu Agro Profil, współautora wydanego przez Agro Wydawnictwo Atlasu Burak. Identyfikacja agrofagów oraz niedoborów pokarmowych. Zawsze życzliwy i uśmiechnięty, służył fachową radą oraz pomocą. Rodzinie oraz bliskim składamy wyrazy współczucia.
