Co znajdziesz w artykule?
Jakie będą losy rolnictwa w obliczu dynamicznych zmian i trudności ekonomicznych? Kolejna edycja Agro Nawigatora, cyklicznie prezentującego najważniejsze trendy na głównych rynkach rolnych i w otoczeniu sektora rolno-spożywczego rzuca nowe światło na wyzwania rolnictwa w 2024 r.. Niestety perspektywy nie napawają optymizmem.
Rynek zbóż – jakie będą ceny za zboże?
Analizując perspektywy rynku zbóż na sezon 2024/25, przy zakładanych globalnych zbiorach utrzymanych na poziomie średniej wieloletniej i bez wpływu incydentalnych zdarzeń, w tym tych wynikających z kwestii geopolitycznych, eksperci z Agro Nawigatora prognozują trwającą ujemną dynamikę cen do końca 2024 roku. Według ich szacunków, przeciętna cena skupu pszenicy w Polsce w 2024 roku może spaść o 12-26% w porównaniu z rokiem poprzednim, a w pierwszym kwartale tego roku nawet o 20-29%.
Kolejne kwartały przyniosą więcej informacji dotyczących potencjalnych zbiorów w 2024 roku, co umożliwi dokładniejsze oszacowanie przyszłych cen. Warto zauważyć, że potencjalne spadki cen będą miały pewne ograniczenia, wynikające z możliwego wzrostu popytu na surowce rolne, w tym ten o charakterze spekulacyjnym (spowodowany obniżkami stóp procentowych), a także stosunkowo niskiego poziomu światowych zapasów zbóż na zakończenie sezonu 2023/24.
Ostateczne ukształtowanie się cen będzie zależało także od ryzyka związanych z warunkami pogodowymi, które mogą wpłynąć na poziom zbiorów.
Rynek mleka – czy cena mleka wzrośnie?
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w listopadzie 2023 roku przeciętna krajowa cena skupu mleka wyniosła 2,07 zł/l, notując spadek o 23% w porównaniu z rokiem poprzednim. Pomimo tej tendencji, na rynku produktów mleczarskich zaczynają pojawiać się obiecujące sygnały ożywienia. Ceny masła konfekcjonowanego od sierpnia, gdy osiągnęły minimum w 2023 roku, wzrosły o imponujące 37% do połowy grudnia.
Branża przetwórstwa mleka i produkcji serów (PKD 10.51) w trzecim kwartale 2023 roku zdołała zniwelować straty odnotowane w pierwszym półroczu, chociaż wynik finansowy był nadal gorszy o 12% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. Rentowność mleczarń w okresie od pierwszego do trzeciego kwartału 2023 roku utrzymywała się na niskim poziomie.
Analitycy prognozują, że przeciętna cena skupu mleka w 2024 roku może być niższa o 3-16% w porównaniu z rokiem poprzednim, przy czym stopniowo spowolnienie skali spadków może być zauważalne. Niemniej jednak, nie można wykluczyć scenariusza wzrostów cen skupu na koniec 2024 roku. Prognozy te opierają się na oczekiwanej odbudowie popytu na produkty mleczarskie, takie jak masło i sery, w warunkach wzrostu siły nabywczej konsumentów. Dodatkowo, antycypowane spowolnienie produkcji mleka u głównych eksporterów może dodatkowo wpłynąć na kierunek ewentualnych podwyżek cen.
Rynek drobiu zanotuje spadki?
W trzecim kwartale 2023 roku unijna produkcja drobiu nadal utrzymywała się na ścieżce wzrostowej. Roczna dynamika ubojów u sześciu największych producentów wzrosła do 4,6% rok do roku, w porównaniu z 3,4% w drugim kwartale tego samego roku. Analitycy wstępnie przewidują, że przeciętna cena skupu drobiu, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2024 roku może być niższa o 2-10% w porównaniu z rokiem poprzednim (w porównaniu do -4-5% w 2023 roku). Ujemna roczna dynamika cen w pierwszej połowie 2024 roku szacowana jest na poziomie 10-15%.
Ceny drobiu będą podlegać wpływom obniżających się notowań cen zbóż. Korzystne relacje cen mięsa drobiowego do cen pasz wspierać będą procesy wzrostu produkcji, przynajmniej w pierwszej połowie 2024 roku, chociaż tempo tego wzrostu może ulec zmniejszeniu z uwagi na nasycenie rynku UE i rosnącą konkurencję spoza Wspólnoty. Poprawa sytuacji konsumentów będzie wspierać popyt na mięso drobiowe, jednak perspektywa silnego polskiego złotego może negatywnie wpływać na konkurencyjność polskiego drobiu na rynkach zagranicznych, a także na kształtowanie się cen tego mięsa.
Rynek wieprzowiny – nie ma cen i nie ma świń
Według danych Eurostatu, unijna produkcja mięsa wieprzowego w trzecim kwartale 2023 roku zmniejszyła się o blisko 6% w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej, co stanowiło kontynuację tendencji spadkowej po ponad 9-procentowym spadku w drugim kwartale 2023 roku. Istnieje prawdopodobieństwo, że skala spadku w czwartym kwartale 2023 roku uległa dalszemu zmniejszeniu. Przy założeniu materializacji prognoz wzrostu produkcji w Unii Europejskiej oraz utrzymania się ujemnej dynamiki cen zbóż przynajmniej w pierwszej połowie 2024 roku, analitycy przewidują, że rok 2024 przyniesie dalsze obniżki cen na rynku wieprzowiny.
Wstępnie szacuje się, że spadek ten może wynieść od -8% do -15% w porównaniu z rokiem poprzednim, z prognozowanym spadkiem w pierwszej połowie 2024 roku w zakresie od 12% do 17% rok do roku. Potencjalne ożywienie popytu konsumenckiego może mieć hamujący wpływ na ceny w krótkoterminowej perspektywie. Z drugiej strony, scenariusz dalszej aprecjacji polskiego złotego w pierwszej połowie 2024 roku może być czynnikiem oddziałującym na dalsze spadki cen krajowej wieprzowiny.
Rynek owoców kurczy się
Grudniowy szacunek zbiorów Głównego Urzędu Statystycznego nie przyniósł istotnych zmian w ocenie tegorocznej produkcji owoców z drzew w Polsce. Według danych GUS, produkcja ta zmniejszyła się o 9% rok do roku, głównie z powodu 9-procentowego spadku zbiorów jabłek. Bardziej pesymistyczne prognozy dotyczyły także produkcji owoców jagodowych, które zanotowały spadek o 6% w porównaniu do wcześniejszych szacunków we wrześniu (-3% rok do roku). Niepokojące wyniki dotyczyły także zbiorów malin (-8% rok do roku w porównaniu do -4% we wrześniu) oraz porzeczek ogółem (-11% rok do roku w porównaniu do -3% we wrześniu).
Mniejsza podaż jabłek prowadzić będzie do utrzymania się cen na podwyższonym poziomie do końca sezonu 2023/24. Ceny jabłek, zarówno tych przeznaczonych do przetwórstwa, jak i na rynek świeży, już w listopadzie przekroczyły poziom z sezonu 2007/08. Wzmożony eksport w pierwszej części sezonu może skutkować głębszym spadkiem zapasów jabłek, co z kolei sprzyjać może sezonowym podwyżkom cen.
Rynek warzyw podziela los owoców
W grudniu GUS utrzymał szacunki produkcji warzyw gruntowych w 2023 roku na poziomie z września. Krajowa produkcja warzyw zmniejszyła się o 3% rok do roku, głównie z powodu niższych zbiorów marchwi (-7% rok do roku) i ogórków gruntowych (-9% rok do roku). Zbiory ziemniaków zmniejszyły się o 7% rok do roku, co jest niższe niż prognozowane 9% we wrześniu. GUS zauważył również, że zebrane warzywa cechują się mniejszą masą, co może wpływać negatywnie na ich zdolność do długotrwałego przechowywania.
Ceny warzyw na poziomie detalicznym nadal utrzymują się na wyższym poziomie rok do roku, mimo spadków cen w obrocie hurtowym, zwłaszcza w przypadku cebuli. Mniejsza krajowa podaż warzyw staje się czynnikiem wpływającym na wzrost cen wielu produktów. Podwyżki cen są szczególnie zauważalne w przypadku tych warzyw, które charakteryzują się głębszymi spadkami produkcji, np. marchwi. Niższa jakość przechowalnicza może dodatkowo wspomagać dalsze sezonowe wzrosty cen.
Co dalej z nawozami?
Według ocen analityków, rok 2024 prawdopodobnie przyniesie powolną normalizację na rynku nawozowym. Prognozy Międzynarodowej Federacji Nawozowej (IFA) wskazują, że globalny popyt na nawozy wzrośnie o 4% do 192,5 milionów ton, pozostając jednak poniżej poziomu z 2020 roku. Jednocześnie przewiduje się wzrost podaży, prognozowany przez IFA na poziomie od 1,7% w przypadku nawozów azotowych do 2,3% w nawozach fosforowych w skali roku, prognozując perspektywiczne tendencje do 2027 roku. Nowe zdolności produkcyjne mają być rozwijane głównie w regionach o najniższych kosztach produkcji, takich jak Stany Zjednoczone i Rosja. Prognozuje się, że ceny nawozów azotowych osiągną szczyt w styczniu 2024 roku, a następnie będą powoli spadać do jesieni 2024 roku, zgodnie ze zwyczajowym sezonowym wzorcem.
źródło: Agro Nawigator
