II edycja Europejskiego Forum Rolników już za nami

W dniach 1-2 marca w Jasionce koło Rzeszowa odbyło się Europejskie Forum Rolników. Ideą spotkania była debata na temat przyszłości europejskiego rolnictwa. Uczestnikami tego najważniejszego wydarzenia w branży rolno-spożywczej byli rolnicy, doradcy rolni, producenci i przetwórcy, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, instytucji naukowych i branżowych całej Europy oraz firm z sektora rolno-spożywczego. Do poszczególnych debat zaproszeni zostali przedstawicie polskiego oraz europejskich resortów rolnictwa wraz z ekspertami z Komisji Europejskiej i Polski. Forum zostało objęte Patronatem Honorowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Wspólna Polityka Rolna

Pierwszym z poruszanych tematów była Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej. 2019 to kluczowy rok dla WPR w sensie wypracowania jej kształtu i budżetu. Jak podkreślał Minister Rolnictwa, Jan Krzysztof Ardanowski, nowa polityka rolna ma być elastyczna i przejrzysta. Jak dotychczas Polska dobrze wykorzystała założenia WPR, a efektywność spożytkowania środków europejskich jest wysoka. W związku z rosnącą populacją ludności to Europa musi przygotować się na przyjęcie na siebie ciężaru wyżywienia świata. Polska jako znaczący producent żywności musi produkować ją w sposób zrównoważony. Należy wykorzystywać potencjał  jakim są nowe technologie, informatyzacja oraz cyfryzacja. Innowacyjność to możliwość wykorzystania potencjału jaki drzemie w polskim rolnictwie. Jak podkreślał Minister Ardanowski, rolnictwo jest światu potrzebne, nie mniej nie można zapominać o nowych celach społecznych oraz środowiskowych, które są również bardzo ważne. Według Ministra Ardanowkiego małe gospodarstwa są ogromną wartością, o które trzeba dbać. Polskie rolnictwo może być odpowiedzią na zmiany klimatyczne poprzez gospodarkę niskoemisyjną, ale również możliwość pochłaniania przez nie dwutlenku węgla. Ważne aby rolnicy powrócili do prawidłowego płodozmianu, dobrze funkcjonującej struktury zasiewów, dbałości o jakość glebę oraz utrzymanie środowisk wilgotnych.

Ważne polskie rolnictwo

Debata pt: „Polityka zrównoważonego rozwoju szansą dla obszarów wiejskich w Polsce” w trybie dialogu obywatelskiego odbyła się z Prezesem Rady Ministrów RP Mateuszem Morawiecki, Komisarzem UE ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Philem Hoganem oraz Prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem. Wśród unijnych priorytetów w Polsce komisarze unijni widzą wzrost konkurencyjność i produktywności sektora produkcji żywności, zapewnienie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi,  działań na rzecz klimatu oraz wspieranie gospodarki rolnej przez poprawianie lokalnej infrastruktury, inwestowanie w edukację i kulturę, ochronę i tworzenie nowych miejsc pracy. Premier Morawiecki podkreślał, że WPR jest jednym z kluczowych instrumentów całej polityki gospodarczej państwa polskiego i dlatego rząd mocno zabiega o jej wzmacnianie, a nie osłabianie. Podział środków w ramach WPR będzie rozpatrywany pod kątem przesuwania środków i wpierania gospodarstw mniejszych. Ważną kwestią jest stwarzanie mechanizmów buforujących chociażby skutki anomalii pogodowych ponieważ dla rolnika istotne jest bezpieczeństwo i stabilizacja produkcji. Sektor rolno-spożywczy to ogromna marka eksportowa, dlatego wymagana jest wysoka jakość produktów rolnych. Premier Morawiecki nadmienił, że w walce z ASF bardzo ważna jest bioasekuracja,  sugerując jednocześnie, że Polska jako „linia obrony dla Unii Europejskiej” do walki z tą chorobą powinna otrzymać wsparcie i pomoc z budżetu UE. Przyszłością dla naszego rolnictwa jest wysoka specjalizacja, intensywność produkcji połączona z wysoką kontrolą jakości wyprodukowanej żywności, również tej tradycyjnej. Działania te powinny spowodować wzrost eksportu mięsa oraz produktów roślinnych, również tych przetworzonych. Premier Morawiecki zapewnił, że została wypracowana zasada wzajemności i przedsiębiorcy rolni nie ucierpią z powodu Brexitu. Również pomimo rosyjskiego embarga eksport produktów rolnych rośnie, a to dzięki znalezieniu innych rynków zbytu i powstaniu ponad 60 biur handlowych na całym świecie. Polski rząd pracuje nad mechanizmami pozwalającymi rozwijać się małym przedsiębiorstwom rolnym, między innymi przez rozszerzenie możliwości handlu detalicznego. W celu zwiększenia siły negocjacyjnej na rynku konieczne jest również zrzeszanie się producentów rolnych w spółdzielnie. Phil Hogan stwierdził, że wyjście Wielkiej Brytanii z UE stanowi pewne utrudnienie, ale zapewnił, że Komisja Europejska przygotowuje się na wszelkie ewentualności i wprowadza mechanizmy wspierania agrobiznesu pozwalające poradzić sobie w tej sytuacji.  Również w kwestii embarga rosyjskiego prowadzone są prace zmierzające do minimalizowania jego skutków. Obecnie prowadzone są negocjacje z Japonią w kwestii zagospodarowania nadwyżki żywności z UE.

Władysław Kosiniak-Kamysz przyznał, że Polska spełnia cel WPR, którym jest wytwarzanie żywności wysokiej jakości w cenach przystępnych dla konsumenta, jednocześnie wspominając, że drugi cel jakim jest godny dochód producentów rolnych nie jest realizowany ani w Polsce ani w Europie. Obok bezpieczeństwa militarnego i energetycznego ważne jest bezpieczeństwo żywności, które ma być realizowane przez WPR, dlatego konieczne jest zwiększenie inwestycji i ujednolicenie dopłat w całej Unii. Prezes PSL stanowczo podkreślił, że nie zgadza się na ponoszenie konsekwencji przez polskich i europejskich rolników za umowy o wolnym handlu, które znów są negocjowane. Jego zdaniem należy wspierać swoich rolników sprawdzając normy jakości żywności sprowadzanej z krajów spoza Europy. Konieczne jest również poszukiwanie nowych rynków zbytu dla polskiej i europejskiej żywności. Władysław Kosiniak-Kamysz podkreślał, że ważną kwestią jest  poszerzenie gospodarki energetycznej chociażby przez biogazownie jako odnawialnych źródeł energii. Dzięki nim polski rolnik mógłby zagospodarowywać materiał ze swojego gospodarstwa. W ramach WPR w kontekście całej UE konieczne jest również wzmocnienie relacji drobnych przedsiębiorstw rolnych z dużymi sieciami handlowymi.

Jakie innowacje ?

Rolnictwo wchodzi w erę nowych możliwości. W produkcji rolniczej ważne jest wytwarzanie wysokiej jakości żywności, ale z zachowaniem ochrony środowiska i dbałości o klimat. Marek Zagórski, Minister Cyfryzacji Polski podkreślał, że kluczem do przyszłości rolnictwa jest wiedza i jej transfer. Bardzo ważne jest gromadzenie danych oraz odpowiednie ich przetworzenie. Dzięki zdjęciom z satelit, które mają być umieszone na orbicie, będzie można gromadzić dane pozwalające zapobiegać skutkom suszy poprzez rozpoznanie warunków wilgotnościowych gleby na danym obszarze. Minister Zagórski podkreślał, że na chwilę obecną elementem niezbędnym do rozwoju obszarów wiejskich są światłowody. W Polsce realizowany jest program budowy szerokopasmowych sieci światłowodowych, który zapewni 2 mln gospodarstw domowych oraz wszystkim szkołom dostęp do szybkiego internetu. 70% inwestycji zrealizowane będzie w miejscowościach poniżej 5 000 mieszkańców.  Nieustannie musimy unowocześniać nasz przemysł, jeśli tego nie zrobimy  możemy stracić możliwość konkurowania na rynkach zbytu. Naszą przyszłością są chociażby autonomiczne pojazdy, a żeby móc takie wprowadzać na nasze pola, konieczne są sieci światłowodowe i dobry zasięg sieci bezprzewodowej 5G.

Szukajmy nowych rynków

W przemyśle elektromaszynowym Polska notuje największe sukcesy eksportowe. Na drugim miejscu plasuje się przemysł chemiczny, natomiast trzecie miejsce zajmuje eksport produktów żywnościowych. Ryszard Zarudzki, Podsekretarz Stanu w MRiRW nadmienił, że 82% produktów wytworzonych w Polsce wysyłane jest do krajów UE. Wymagane jest aby Polska wzmocniła wysyłkę produktów przetworzonych, ponieważ na chwilę obecną jesteśmy postrzegani jako zaplecze surowcowe. MRiRW przyjęło strategię promocji produktów żywnościowych z Polski na rynkach afrykańskich i azjatyckich. Rolą Państwa jest wspólna walka o te rynki. Waldemar Dubaniowski, Ambasador RP w Królestwie Tajlandii wskazywał, że warto zwrócić uwagę i spróbować zdobyć rynki państw należących do Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej ASEAN, ponieważ to rynek otwarty na działania gospodarcze. Potencjalnie najbardziej interesującymi krajami spośród 10 krajów AESANU do eksportu naszych produktów według ambasadora są Tajlandia, Indonezja i Wietnam, które mogą wchłonąć nasze produkty eksportowe, mają ku temu największy potencjał. Amit Lohani, Prezes Federacji Importerów Indyjskiej Żywności przyznał, że istnieje potrzeba promocji polskich produktów, chociażby jabłek, na rynku indyjskim. Ważne jest budowanie strategii długofalowej i mocna reklama naszych produktów, ponieważ w świadomości mieszkańców Indii nie istnieje polska marka. Podobnie wygląda sytuacja na rynku afrykańskim, o czym mówił Simplice Nouala Fonkou, Przedstawiciel Komisji ds. Rolnictwa Unii Afrykańskiej. Afryka jako kraj o ogromnej populacji jest bardzo dobrym rynkiem zbytu. Polska powinna zadbać o promocję swoich produktów na rynku afrykańskim, do tej pory w ogóle nie jest to robione. Podczas debaty zostało podkreślone, że nasze produkty są bardzo dobrej jakości, a ceny są konkurencyjne z innymi produktami z UE. Brak tylko promocji.

Nagroda im. Józefa Ślisza

Nagroda im. Józefa Ślisza przyznawana jest przez Fundację Europejskie Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej od 2017 roku. Celem jej przyznawania jest uhonorowanie organizacji lub osób, które wyróżniają się zaangażowaniem w propagowaniu postaw obywatelskich i demokratycznych, wartości chrześcijańskich oraz szeroko pojęty rozwój obszarów wiejskich. Nagrodę przyznaje Collegium Nagrody, w którego skład wchodzą: Elżbieta Bieniasz – córka Józefa Ślisza, Jarosław Kaczyński – Prezes Prawa i Sprawiedliwości oraz Artur Balazs – Prezes Kapituły Fundacji EFRWP. Laureatami nagrody w 2019 roku zostało 10 kół gospodyń wiejskich z terenu całego kraju, które podtrzymują lokalną produkcję żywności, pielęgnują tradycje oraz kulturę. Poniżej prezentujemy ich sylwetki.

KGW Cikowice, gm. Bochnia, woj. małopolskie

Koło działa od ponad 70 lat. Panie z sukcesami biorą udział w konkursach kulinarnych w regionie, udzielają się społecznie, wykonują prace manualne i dbają o swoją wieś. Ponad 50 lat temu ówcześnie angażujące się w działalność koła kobiety doprowadziły do powstania w Cikowicach przedszkola, które funkcjonuje do dziś.

KGW „Włościanki” z Łoniowa, gm. Dębno, woj. małopolskie

Koło powstało blisko 90 lat temu. Jego działalność rozpoczęła się od organizowania tzw. letnich dziecińców, w ramach których zapewniano opiekę nad dziećmi w okresie nasilonych prac polowych. Następnie organizowano kursy gotowania i pieczenia. Obecnie Koło bierze udział w konkursach kulinarnych, odnosząc liczne sukcesy, a także wspiera lokalne uroczystości własnoręcznie przygotowanymi potrawami. Od lat opiekuje się również chorymi i samotnymi, organizując dla nich Dzień Seniora.

KGW Panienka, gm. Jaraczewo, woj. wielkopolskie

Koło powstało pod koniec lat 40-tych XX wieku. W latach 60-tych odbywały się kursy, na których panie mogły uczyć się kroju, szycia czy pieczenia. Koło działa nieprzerwanie, wpierając rozwój wsi i podtrzymując tradycje regionu. Razem z władzami lokalnymi i innymi kołami w gminie organizuje uroczystości dla miejscowej społeczności, m.in. zabawy karnawałowe, Dzień Babci i Dziadka, festyny, dożynki, wigilię oraz niektóre uroczystości kościelne. Członkinie biorą udział także w szkoleniach i pokazach.

KGW w Sudołku, gm. Pałecznica, woj. małopolskie

Koło Gospodyń Wiejskich w Sudołku jest stowarzyszeniem działającym prężnie od pokoleń. Gospodynie swoją działalnością wzbogacają w szczególności dożynki, przygotowując potrawy regionalne, którymi częstują przybyłych gości. Własnoręcznie wykonują także wieńce dożynkowe podtrzymując tradycję przodków. Dzięki istnieniu KGW Sudołek co roku organizowane są imprezy integracyjne, zacieśniające relacje między mieszkańcami, m.in. Małopolskie Dni Bobu.

KGW Świerczynek I, gm. Drobin, woj. mazowieckie

Na początku swojej historii koło miało charakter nieformalny. Panie spotykały się przy okazji wykonywania wieńca dożynkowego czy Dnia Kobiet. Obecnie koło organizuje spotkania grillowe, aby podzielić się doświadczeniami dotyczącymi uprawy roślin, hodowli, przepisów kulinarnych i wydarzeń kulturalnych. Wśród planowanych działań koła są m.in. warsztaty przedsiębiorczości oraz zajęcia dotyczące zdrowia kobiet, a także wyjazdy kulturalne.

KGW „Mokowianki” w Mokowie, gm. Dobrzyń nad Wisłą, woj. kujawsko-pomorskie

Koło istnieje od 1960 roku i początkowo zrzeszało 50 kobiet. Prowadzone były między innymi szkolenia kulinarne, czy roboty ręczne i krawieckie. Obecnie działa tam 25 członkiń oraz kilka seniorek. Organizowane są m.in. pikniki rodzinne oraz Dzień Kobiet. Koło współpracuje z parafią, organizując poczęstunek w czasie pielgrzymek. Od lat wykonuje wieńce na dożynki gminne i parafialne. Współpracuje również z Ochotniczą Strażą Pożarną w Mokowie.

KGW w Zielinie, gm. Mieszkowice, woj. zachodniopomorskie

Koło istnieje od 1958 roku. Do lat 90. Panie działały przy Kółku Rolniczym, spotykając się najpierw we własnych domach, w szkole, a potem w świetlicy wiejskiej. Gospodynie słynęły ręcznie robionych bibułowych kwiatów. Zainicjowały także lokalne imprezy kulturalne i integracyjne. Z inicjatywy koła powstał także zespół Sami Swoi. Koło korzysta także z funduszy unijnych, współpracując z MGOK w Mieszkowicach. Poszczycić się może także współpracą z Frauenzentrum ze Schwedt, biorąc udział w spotkaniach i warsztatach artystycznych.

KGW w Zagórzanach, gm. Gdów, woj. małopolskie

Powstało pod koniec lat 50-tych XX wieku. Na początku swojej działalności członkinie zagórzańskiego koła zajmowały się m.in. organizowaniem wiejskich zabaw i spotkań oraz zapraszały na kino objazdowe. Koło organizowało kursy dla kobiet, prowadziło wypożyczalnię naczyń, rozprowadzało sadzonki krzewów ozdobnych i drzewek owocowych, a także pasze
i kurczęta. Wizytówką Zagórzanek są potrawy regionalne, serwowane podczas lokalnych świąt i wydarzeń. Panie podtrzymują tradycje i kulturę poprzez śpiew, kuchnię i regionalne stroje ludowe. Koło jest inicjatorem Dnia Seniora w swojej miejscowości. Włącza się aktywnie w pomoc osobom niepełnosprawnym i pokrzywdzonym, organizując darmowe posiłki podczas lokalnych festiwali charytatywnych.

KGW „Zastawianki” w Zastawiu, gm. Goraj, woj. lubelskie

Koło działa od ponad 35 lat. Panie czynnie uczestniczą w życiu kulturalnym i społecznym gminy, powiatu i województwa. Są inicjatorkami wielu wydarzeń kultywujących lokalne tradycje, takie jak „pirzaczki” (darcie pierza), kiszenie kapusty czy tradycyjne wykopki. Koło podtrzymuje także tradycje śpiewacze. Jego repertuar pieśni obrzędowych został zawarty w wydanym w 2008 roku „Śpiewniku folkloru wiejskiego i miejskiego gminy Goraj”. Na swoim koncie mają wiele wyróżnień i sukcesów w konkursach oraz przeglądach.

KGW Pigany, gm. Sieniawa, woj. Podkarpackie

KGW w Piganach odnowiło swoją działalność w 2003 r. Od tego czasu koło m.in. organizowało kursy, których intencją było dostarczenie mieszkankom wsi umiejętności wzorowego dbania o dom i rodzinę, poprzez np. pokazy gotowania. Członkinie brały udział w wielu konkursach kulinarnych. Przy kole działa również Zespół Śpiewaczy „Piganeczki”, który w swoim repertuarze ma pieśni obrzędowe, biesiadne, cygańskie, ludowe ballady czy kolędy i pastorałki. Na przestrzeni lat zespół rozszerzył swoją działalność o widowiska teatralne, skecze i kabarety, do których członkowie sami piszą scenariusze, przygotowują stroje i rekwizyty. | JS