Co znajdziesz w artykule?
1 lipca odbyła się debata pt.: Pakt społeczny dla polskiego rolnictwa z udziałem przedstawicieli organizacji rolniczych, polityków, organizacji konsumenckich oraz organizacji pozarządowych. Podstawowym celem spotkania było zidentyfikowanie wyzwań stojących obecnie przed polskim rolnictwem oraz określenie ram dalszych prac nad stworzeniem owego paktu.
Największe wyzwania dla polskiego rolnictwa
W związku z ambitnymi planami strategii od pola do stołu, wspólnej polityki rolnej Polska musi sprostać pewnym wyzwaniom. Jednak na czym powinniśmy się skupić w pierwszej kolejności? Koordynatorka ds. rzecznictwa Koalicji Żywa Ziemia, Justyna Zwolińska przedstawiła podczas debaty 12 istotnym elementów, które są kluczowe dla przyszłości polskiego rolnictwa.:
- Zagrożenia klimatyczne związane ze wzrostem temperatury,
- Występowanie nowych chorób i szkodników we wszystkich gałęziach gosp. rolnej,
- Kwestia radzenia sobie z ekstremalnymi zjawiskami atmosferycznymi,
- Prawidłowe gospodarowanie wodą i zanieczyszczenie wód powierzchniowych,
- Wspieranie inwestycji oraz finansowanie ich,
- Rozwiązanie niekontrolowanej intensyfikacji produkcji roślinnej i zwierzęcej
- Utrata ziemi rolnej. Rozwiązanie problemu inwestycji w obszarach wiejskich,
- Pogarszanie się jakości żywności. Wspieranie działań zapewniających wysoką jakość żywności, jej bezpieczeństwo, przejrzystość oraz identyfikowalność łańcucha produkcji i dystrybucji żywności,
- Brak wizji modelu rolnictwa w Polsce. Zwiększenie roli małych i średnich gospodarstw. Nacisk na lokalność,
- Brak edukacji zaplecza doradczego prezentowania możliwości alternatywnych sposobów produkcji, w tym rolnictwa ekologicznego
- Promocja żywności,
- Konflikt między wsią a miastem
Jak wspomóc rozwój gospodarstw ekologicznych?
Podczas debaty mocno skupiono się na rolnictwie ekologicznym i spektrum jego możliwości. Uczestnicy byli zgodni, że gałąź ekologicznej uprawy może stać się przyszłością polskiego rolnictwa. Poseł koalicji obywatelskiej Piotr Borys, członek komisji i rozwoju wsi wskazał na istotne elementy bez których osiągniecie sukcesu rolnictw ekologicznych będzie trudne
- Małe gospodarstwa. Należy zwiększyć możliwości produkcyjne i ekonomiczne polskich gospodarstw rolnych. Krokiem, który ma pomóc, jest preferencyjny zakup ziemi. Zapewni to większe możliwości produkcyjne i ekonomiczne polskich gospodarstw.
- Dopłaty. Istotnym elementem w zmianach są zachęty finansowe. Pieniądze powinny być przeznaczonerównież dla rolników mniejszych gospodarstw, którzy wykazują chęci tworzenia innowacyjnych gospodarstw rolnych
- Łańcuch dostaw żywności. Lepiej zarządzać rolnictwem na poziomie lokalnym i regionalnym. Wsparcie samorządów powinno być ukierunkowane na samorządy terytorialne. Dodatkowo musi nastąpić preferencja do sprzedaży lokalnej, gdzie trafią produkty z najbliższej farmy. Efektem tego będzie zmniejszony łańcuch dostaw żywności i wsparcie lokalnych przedsiębiorstw
- Wsparcie edukacyjne. Ośrodki doradztwa rolniczego powinny szkolić rolników, w jaki sposób prowadzić gospodarstwa ekologiczne. Potrzebna jest edukacja i współpraca z uczelniami, które zachęcone finansowymi korzyściami przyczyniłyby się do rozwoju rolnictwa.
- Potrzeba wsparcia komisji. Aby wyżej opisane kroki lub jakiekolwiek dawane pomysły miały szanse zaistnieć potrzebna jest współpraca z organem rządzącym, której obecnie brak.
Woda i gospodarka wodna
Palącym problemem rolnictwa jest woda a raczej jej brak. Posłanka Anita Sowińska, członkini przedstawiła pomysł na rozwiązanie tego problemu.
“Należy doprecyzować a nawet zmienić program małej retencji, który nie rozwiązuje problemu magazynowania wody.”
Aby zwiększyć retencję wody zdaniem posłanki należy stworzyć mechanizmy finansowe aby rolnicy chcieli magazynować wodę w formie stawów, rozlewisk lub też w sposób czasowy na polu. Dodatkowo należy wycenić ile warta jest woda dla całego systemu społeczeństwa. Na tapet został wzięty także aspekt czystości wody. Ponad 90% wód w Polsce nie spełnia norm i jest zanieczyszczonych. Mamy przestarzałe oczyszczalnie ścieków i zanieczyszczenia z rolnictwa. Według Anity Sowińskiej rozwiązaniem tego mogłoby być ustanowienie pasów zieleni przy wodach powierzchniowych, kanałach czy stawach, które oczyszczały by zanieczyszczenia rolnicze. Jednak aby to się udało trzeba znaleźć mechanizm dopłat do utrzymania tych pasów zieleni.
Rozwój odnawialnych źródeł
Nasz kraj ma realne szansę na rozwinięcie systemu odnawialnych źródeł energii. Predyspozycje sprawiają, że rolnicy mogliby stać się producentami energii i sprzedawać ją dalej. Obecnie dofinansowuje się wielkie spółki energetyczne zamiast wspomagać rozwój drobnych producentów między innymi rolników. Aktualny stan wymaga reformy. Nowy system powinien dać możliwość zarabiania na energii a nie tylko odciągania kwoty od rachunku. Powinniśmy dostosować sieć energetyczna tak aby produkcja energii mogla być odebrana od rolnika i sprzedana lokalnie.
Struktura wsi
Podczas debaty padł ważny temat jakim jest struktura wsi. Polska jest krajem, który nie posiada znaczących związków rolniczych. Ich brak sprawia, że głosy rolników nie mają siły przebicia. Przyszłość polskiego rolnictwa w dużej mierze zależy od stworzenia spółdzielczości, jednak takiej która będzie w 100% transparentna.
Podczas dyskusji nie zabrakło również rozmów na temat importu pasz i dodatków paszowych, które obecnie są wyjątkowo drogie. Polska ma szansę na uprawę roślin wysokobiałkowych jednak brakuje odbiorców. W tym przypadku również potrzebne jest finansowanie i odpowiednie nagłośnienie.
W którym kierunku będzie zmierzał pakt?
Debata nakreśliła problemy ale również pokazała chęć zmiany wszystkich środowisk biorących w niej udział. Dyskusje przyniosły porozumienie w istotnym aspekcie jakim jest rozumienie wsi nie tylko jako miejsce produkcji żywności ale jako społeczności, dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Wnioski płynące z konferencji stanowią kierunek zmian jakie polskie rolnictwo musi podjąć aby odbudować siłę polskiej wsi. Jedyne co teraz pozostaje to podjęcie działań zmierzających w tym kierunku.
