Co znajdziesz w artykule?
Burze piaskowe w Polsce przenoszące cząstki glebowe w powietrzu na duże odległości to poważny problem degradacji gleb. Jak można temu przeciwdziałać?
Statystki zagrożenia degradacją burz są zatrważające
Wiele rejonów cierpi na suszę, tak suchego marca nie było od dziesięciu lat. Z badań przeprowadzanych przez Instytut Uprawy i Nawożenia Państwowy Instytut Badawczy wynika, że w Polsce jest zagrożone erozją wietrzną około 28% ogółu użytków rolnych, w tym około 10% erozją średnią i około 1% silną. W ostatnich dniach mogliśmy przekonać się, jak silne jest to zjawisko i jakie spustoszenie powoduje na polach uprawnych, ale nie tylko tam.
Najbardziej zagrożone obszary burzami piaskowymi w Polsce
Obszar największego zagrożenia erozją wietrzną obejmuje centralną i południową część nizinnych terenów Polski. Jest to wyjątkowo niekorzystne, ze względu na przewagę gleb piaszczystych przy małej lesistości terenu. Z tego też powodu regionami najbardziej narażonymi na erozję wietrzną są województwa: łódzkie, mazowieckie, wielkopolskie oraz część Kujaw. Również w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego i lubuskiego lokalnie znajdują się powierzchnie terenów zagrożonych silną erozją wietrzną.
Jakie najczęstsze uszkodzenia roślin powodują burze pisakowe?
Burze piaskowe to nie tylko negatywny wpływ na glebę i erozja wietrzna. Drobiny pyłu unoszące się w poweitrzu stwarzają też realne zagrożenie dla młodych, wschodzących roślin.
Na suchej, odsłoniętej glebie erozja wietrzna powoduje uszkodzenia kiełkujących roślin poprzez uderzanie w nie niesionymi przez wiatr ziarnami piasku. Drobiny piasku mogą powodować mikrouszkodzenia roślin, które stają się wrotami dla infekcji wielu patogenów.
Cząstki o średnicy do 1 mm są przetaczane po powierzchni pola, natomiast cząstki o średnicy mniejszej niż 0,1 mm mogą być unoszone przez wiatr.
Co możemy zrobić, by przeciwdziałać skutkom burz piaskowych?
Ze zjawiskiem erozji wietrznej i burzami piaskowymi możemy jednak walczyć, a jest to wręcz działanie konieczne, bo w dłuższej perspektywie zjawiska takie doprowadzić mogą do silnej degradacji gleb. Co można zrobić, by przeciwdziałać skutkom burz piaskowych? Okazuje się, że nie jest to takie trudne. Jednak działania muszą zostać podjęte natychmiastowo, a ich efekty będą widoczne dopiero długofalowo.
Szata roślinna oraz pokrywające glebę resztki pożniwne zapewniają ochronę wierzchniej warstwy ziemi przeciw erozji.
Z tego powodu jednym ze sposobów jej zapobiegania jest stosowanie systemów minimalnej uprawy. Silna erozja wietrzna prowadzi do powolnej degradacji gleby, dlatego warto pamiętać o pasach zadrzewień, uprawach bezorkowych czy pozostawianiu mulczu na polach (czyli okrywy ochronnej gleby w postaci materii organicznej wyprodukowanej na polu: słomy, nieprzyoranych międzyplonów, skoszonej trawy lub niekwitnących chwastów), wtedy może obserwowane ostatnio burze pisakowe nie będą tak dokuczliwe i degradujące dla gleby.
Prof. UPP dr hab. Zuzanna Sawinska, Katedra Agronomii, Wydział Rolnictwa, Ogrodnictwa i Bioinżynierii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
