Co znajdziesz w artykule?
Plantatorzy buraka cukrowego stają w obliczu gwałtownego pogorszenia się sytuacji ekonomicznej. Wielkopolska Izba Rolnicza (WIR) bije na alarm: po zaledwie dwóch latach względnej opłacalności, rentowność uprawy buraka cukrowego spada w dramatycznym tempie. Analizujemy, co naprawdę odpowiada za ten kryzys i jakich działań domagają się rolnicy.
Ceny cukru 2025: to istny dramat!!!
Choć jeszcze niedawno uprawa buraka cukrowego była jednym z najstabilniejszych i najbardziej opłacalnych kierunków produkcji w polskim rolnictwie, ten trend uległ radykalnemu odwróceniu. Jak alarmuje WIR, gwałtowny spadek cen skupu i rentowności stawia plantatorów w trudnym położeniu.
W odpowiedzi na ten niepokojący trend, Izba ponawia interwencję, domagając się od władz pilnych i realnych mechanizmów stabilizujących rynek. Kluczowe jest zrozumienie, co faktycznie generuje tę presję cenową i jakiej ochrony potrzebują rolnicy w kontekście liberalizacji handlu.
Import z Ukrainy nie jest już głównym wrogiem?
W debacie publicznej często obarcza się import cukru z Ukrainy winą za spadki cen w UE. Jednak szczegółowa analiza danych, oparta m.in. na Eurostacie, prostuje ten pogląd.
- Wpływ na rynek: WIR podkreśla: „Import z Ukrainy nie jest już istotnym czynnikiem tłumaczącym spadki cen w UE”. Ukraina skutecznie dywersyfikuje rynki zbytu, a jej wpływ na polski rynek cukru jest obecnie marginalny.
- Korekta importu: Choć import z Ukrainy osiągnął szczyt w 2023 roku, w okresie 2024/2025 odnotowano znaczącą korektę spadkową – wolumen zmalał o blisko 79% (do 112 tys. ton) rok do roku.
Prawdziwe źródło presji: globalna nadpodaż destabilizuje ceny
Rzeczywistą przyczyną problemów polskich plantatorów buraka cukrowego jest sytuacja globalna. Analitycy (m.in. PKO Bank Polski, USDA) wskazują jednoznacznie:
- Wzrost produkcji światowej: Globalna produkcja cukru w okresie 2024/2025 wzrosła o 2,9%, głównie dzięki rekordowym zbiorom w Brazylii i Indiach.
- Spadek cen wskaźnikowych: Ta globalna nadpodaż wywołała silną presję cenową. Indeks cen cukru FAO we wrześniu 2025 roku spadł o 21% w stosunku do roku ubiegłego, osiągając najniższy poziom od marca 2021 roku.
Czy cukier zdrożeje w 2025 roku? Jaka jest prognoza cen?
Czy cena cukru wzrośnie? Czy ceny cukru spadną? To fund
amentalne pytania, które zadają sobie zarówno rolnicy, jak i przetwórcy. Niestety, obecne prognozy są pesymistyczne.
Mimo że na terenie Polski i UE przewiduje się spadek produkcji w sezonie 2025/2026 (wynikający ze zmniejszenia areału upraw), globalna nadpodaż utrzymuje rynek w ryzach. Analitycy wskazują, że światowy bilans produkcji przewyższa zapotrzebowanie, co skutkuje silnym hamowaniem cen. W związku z tym, prognoza cen cukru na 2025 rok zakłada stabilizację na niskim poziomie. Oznacza to, że gwałtowny wzrost, który mógłby podnieść rentowność uprawy buraka, jest mało prawdopodobny. Spadek cen również nie jest prognozowany, ale niska stabilizacja jest równoznaczna z utrzymaniem się kryzysu opłacalności dla plantatorów.
Fikcyjne tarcze: dlaczego klauzula ochronna UE-Mercosur nie działa
Szczególne zaniepokojenie budzi proponowana przez Komisję Europejską klauzula ochronna w ramach umowy handlowej UE-Mercosur. WIR, solidaryzując się ze Stanowiskiem Związku Producentów Cukru, uznaje proponowany mechanizm za czystą fikcję.
- Nierealne progi: Mechanizm miałby się uruchamiać przy progu wzrostu wolumenu o $10\%$ lub spadku cen o 10%.
- Brak skuteczności: Progi te są praktycznie niemożliwe do osiągnięcia, ponieważ kontyngenty handlowe są zwykle wyczerpywane z dużym wyprzedzeniem, a różnica między ceną UE a ceną światową regularnie przekracza 10%
WIR ostrzega: „Istnieje ogromne ryzyko, iż mechanizm ten będzie miał charakter czysto symboliczny, a sektor cukru zostanie narażony na długoterminowe szkody strukturalne”
Pilny apel plantatorów: żądamy realnej ochrony
W obliczu spadku rentowności uprawy buraka cukrowego i zagrożeń płynących z nieefektywnych mechanizmów ochronnych, Wielkopolska Izba Rolnicza apeluje do Rządu RP i Komisji Europejskiej o:
- Pilne wypracowanie realnych mechanizmów wsparcia i stabilizacji rynku dla plantatorów buraka.
- Stanowczy sprzeciw wobec umowy UE-Mercosur w obecnym kształcie, który nie zapewnia skutecznej tarczy ochronnej dla europejskiego sektora cukrowego.
- Weryfikację i wyjaśnienie, w jaki sposób deklarowana przez KE „sieć bezpieczeństwa” (o wartości 6,3 mld euro przełoży się na faktyczne rekompensaty dla polskich i unijnych producentów.
Plantatorzy buraka cukrowego potrzebują teraz zdecydowanych i przewidywalnych działań, a nie obietnic i symbolicznych gestów. Kryzys cenowy jest faktem, a jego główną przyczyną jest globalna nadpodaż, pogłębiona przez ryzykowne umowy handlowe.
źródło: WIR
