Co znajdziesz w artykule?
W ostatnich latach obserwujemy dynamiczne zmiany w fitopatologicznym krajobrazie upraw truskawki w Polsce. Grzyby z rodzaju Neopestalotiopsis, dotychczas uważane za niegroźne lub wtórne patogeny, zaczynają stanowić istotne zagrożenie dla producentów. Porażają zarówno liście, owoce, jak i system korzeniowy, wpływając bezpośrednio na jakość plonów oraz rentowność upraw.
Neopestalotiopsis clavispora – narastający problem na polskich plantacjach
Do niedawna Pestalotiopsis była uznawana za patogen marginalny. Jednak od 2018 roku w Polsce stwierdzono obecność Neopestalotiopsis clavispora, grzyba zdolnego do porażenia wszystkich organów rośliny: liści, korony, korzeni oraz owoców.
Objawy porażenia
- zaczerwienienie starszych liści i zahamowanie wzrostu
- więdnięcie roślin, szczególnie w okresie owocowania
- brunatne, zapadnięte zmiany z czarną sporulacją na owocach
Pierwsze przypadki masowych porażeń notowano w Hiszpanii (2013) i na Florydzie (2018). Obecnie patogen występuje w wielu regionach Polski.
Neopestalotiopsis rosae – główna przyczyna strat w sezonie 2024
Jeszcze większe zagrożenie stanowi Neopestalotiopsis rosae, którego obecność potwierdzono w ponad połowie analizowanych próbek w Polsce w 2024 roku. Grzyb ten powoduje poważne uszkodzenia korzeni i korony już na etapie ukorzeniania się roślin, a także poraża liście i owoce.
Charakterystyczne objawy
- zahamowanie wzrostu i zamieranie młodych roślin
- ciemnienie korzeni i obumieranie korony
- plamistości liści – od żółtych do czarnych, często z tłustą powierzchnią zarodników
- biała grzybnia z czarnymi skupiskami zarodników na owocach
Objawy często są mylone z antraknozą (Colletotrichum spp.) lub zgnilizną wywołaną przez Phytophthora spp.
Szybkie rozprzestrzenianie i czynniki sprzyjające infekcji
Grzyby z rodzaju Neopestalotiopsis rozprzestrzeniają się łatwo i szybko. Główne drogi zakażenia to:
- materiał szkółkarski (sadzeniowy)
- wiatr, deszcz, krople wody z nawadniania
- narzędzia rolnicze, odzież robocza, ręce ludzi
- pozostałości porażonych roślin w glebie
Warunki sprzyjające zakażeniom:
- wysoka wilgotność powietrza (powyżej 80%)
- temperatura od 20°C do 30°C (choć objawy mogą wystąpić także przy 5°C)
- długi czas zwilżenia liści – minimum 48 godzin
Rekomendacje fitosanitarne – jak chronić plantację
Aby skutecznie ograniczyć ryzyko porażenia przez Neopestalotiopsis spp., należy:
- używać jedynie zdrowego, certyfikowanego materiału sadzeniowego
- prowadzić systematyczne lustracje plantacji
- usuwać rośliny z objawami porażenia jak najszybciej
- unikać prac pielęgnacyjnych przy mokrych roślinach
- dezynfekować sprzęt i narzędzia ogrodnicze
W razie podejrzenia choroby zaleca się wykonanie analizy laboratoryjnej – diagnostykę można zlecić w Klinice Chorób Roślin IOR-PIB.
Dodatkowe zagrożenie – ślimaki wspierające rozwój chorób
Warto pamiętać, że znaczący wpływ na rozwój chorób grzybowych mają także ślimaki nagie, szczególnie aktywne w okresie tuż przed zbiorem.
Działania zapobiegawcze:
- monitorowanie populacji ślimaków
- zastosowanie zarejestrowanych moluskocydów (16 dostępnych w Polsce)
- wybór preparatów bezpiecznych dla środowiska
Uszkodzenia owoców przez ślimaki sprzyjają wtórnym infekcjom grzybowym, bakteryjnym i wirusowym.
źródło: IOR-PIB
