Ziemniak jest warzywem bardzo popularnym i w wielu regionach ma swoja nazwę taką jak kartofel, pyra czy po prostu bulwa, jednak jego smak od dzieciństwa zna każdy z nas. Ma bardzo ważne znaczenie gospodarcze i zajmuje ważne miejsce w codziennej diecie większości ludzi. Od lat jest jednym z podstawowych produktów spożywczych, który wchodzi w skład wielu potraw królujących na polskich stołach.
Dobrze doprawiona gleba to podstawa
Ziemniak zaliczany jest do roślin bardzo wymagających co do przedplonu, jeśli chodzi o kulturę gleby. Po zbiorze przedplonu powinno zostać wykonane głęboszowanie oraz uprawki pożniwne, a jesienią wysiany powinien być nawóz fosforowo-potasowy bądź obornik i wykonana głęboka orka. Na wiosnę pierwszym wykonanym zabiegiem powinno być włókowanie, co ma za zadanie wyrównać glebę, ale także ogrzać i ograniczyć parowanie. W kolejnym etapie należy rozsiać nawozy i wymieszać je z glebą. Przed sadzeniem ziemniaków gleba powinna starannie doprawiona, pulchna i przewiewna. W celu osiągnięcia takie celu należy wykonać pełne zestawy uprawek pożniwnych, jesiennych i wiosennych.
Najlepszy przedplon i dobór odmiany
Najbardziej korzystnymi przedplonami dla ziemniaka są motylkowe wieloletnie oraz ich mieszanki z trawami, strączkowe na zielonki, zielony nawóz lub nasiona (poza łubinem, który może powodować występowanie czarnej nóżki) oraz okopowe. Najgorszym przedplonem dla ziemniaka jest kukurydza, ze względu na zniszczoną strukturę gleby, którą powoduje korzeń.
Przy doborze właściwej odmiany powinniśmy kierować się przede wszystkim kierunkiem użytkowania bulw oraz kryterium odporności na choroby.
Zbilansowane nawożenie
Podstawą odpowiednio zbilansowanego nawożenia jest wykonywanie prób glebowych co pozwoli nam na konkretne określenie, jakich składników brakuje w glebie. Ziemniak bardzo pozytywnie reaguje na jesienne nawożenie obornikiem, ale nie znosi za to świeżo zwapnowanej gleby. Jest to niekorzystne dla bulw ziemniaka, które mogą być wtedy silnie atakowane przez patogeny, zwłaszcza parcha ziemniaka, dlatego wapnować powinno się minimum 1,5 roku przed planowanym sadzeniem ziemniaków na danym polu. Nawożenie fosforem i potasem najlepiej wykonywać jesienią przed orką przedzimową. W przypadku nawożenia azotem należy mieć na uwadze, że faktycznie bardzo istotnym elementem dla wielkości plonów, ale podany w zbyt dużych ilościach, może obniżyć plon, a także może mieć negatywny wpływ na ich zdrowotność i zawartość skrobi. Bardzo pozytywnie ziemniak reaguje na nawożenie dolistne (zwłaszcza fosforem). Zabiegi dolistne wykonuje się przede wszystkim w celu zaspokojenia potrzeb ziemniaka w mikroelementy.
Sadzenie
Bulwy ziemniaka przeznaczone do sadzenia powinny mieć 30–60 mm. Ilość wysadzanego materiału zależy zarówno od wielkości bulw, ich masy czy też kierunku użytkowania i waha się w granicach 1,8-5 ton/ha. Warto też przed siewem zaprawiać ziemniaki, jednak zabieg rolnik musi wykonać sam, we własnym zakresie. W przypadku głębokości sadzenia, to powinna wynosić 5 do 7cm, co oznacza jakaś 1–2 cm warstwa gleby nad bulwą (na glebach lekkich głębiej, a na ciężkich nieco płycej). Jeśli chodzi o termin najwcześniej można sadzić na południu Polski – już w I dekadzie kwietnia, a na północnym wschodzie najpóźniej – na przełomie maja i kwietnia. W przypadku ziemniaków przeznaczonych na wczesny zbiór, zazwyczaj na 3–5 tygodni przed sadzeniem pobudza się lub podkiełkowuje (przyspiesza ich wschody oraz o 15–30% zwiększa plony).
Zwalczanie chwastów, chorób i szkodników
W uprawie ziemniaka podstawą niszczenia chwastów jest niszczenie mechaniczne. Wykonywane jest to podczas obredlania redlin. W przypadku chemicznego zwalczania chwastów wszystkie herbicydy należy stosować zgodnie z ich etykietami przed wschodami ziemniaka lub krótko po jego wschodach. Wśród ziemniaków występuje wiele odmian, które są wrażliwe na metrybuzynę, dlatego warto czytać etykiety i się upewniać co do możliwości ich stosowania.
Zarówno choroby grzybowe, bakteryjne czy wirusowe często atakują ziemniaka. Podstawą w ich zwalczani jest przede wszystkim zmianowanie oraz selekcjonowanie i odrzucanie porażonych sadzeniaków. Dbanie o właściwe pH gleby jest bardzo ważne tak jak zwalczanie mszyc, które są wektorami chorób. Plantacje ziemniaka w okresie całej wegetacji mogą być chronione stosując 2–8 zabiegów preparatami o różnych substancjach aktywnych oraz mechanizmach działania. Warto mieć na uwadze, że na początku powinno stosować się głównie preparaty o działaniu systemicznym i wgłębnym, a pod koniec wegetacji preparaty o działaniu kontaktowym, ze względu na ich krótki okres karencji.
Jeśli chodzi o szkodniki w ziemniaku, to głównym i najbardziej szkodliwym owadem jest stonka ziemniaczana, którą niestety zwalcza się zazwyczaj kilkukrotnie podczas wegetacji przy pomocy zabiegów chemicznych. Bardzo groźne są również mszyce, które jak wcześniej było wspomniane są wektorami chorób. Aby je zwalczać należy zastosować insektycydy.
