Pszenżyto ozime – jakie odmiany plonowały najlepiej wg PDO?

Wybór odpowiedniej odmiany pszenżyta ozimego to jedna z kluczowych decyzji przed jaką stoi producent zbóż, a która będzie wpływać na prowadzenie uprawy oraz jej opłacalność.

Duży wybór odmian pszenżyta ozimego

Zbliża się agronomiczny termin siewu pszenżyta ozimego, który w północno wschodnich rejonach kraju przypada na drugą dekadę września, a na zachodzie zasiewy mają miejsce zwykle pod koniec września. Podejmując decyzję o wyborze odmiany pszenżyta ozimego warto kierować się nie tylko plonowaniem, ale i pozostałymi cechami agrotechnicznymi odmiany, takimi jak – odporność na choroby, zimotrwałość czy wysokość roślin.

Coraz większe znaczenie obok potencjału plonowania zyskuje naturalna odporność odmiany na patogeny chorobotwórcze. Jest to istotne z uwagi na wycofywanie kolejnych substancji czynnych wchodzących w skład środków ochrony roślin a ochrona pól uprawnych jest jednym z najważniejszych elementów w produkcji zbóż.

Szukając odmiany zwróć uwagę na wyniki PDO i LOZ

Porejestrowe doświadczalnictwo odmianowe (PDO) dostarcza informacji na temat potencjału plonotwórczego czy też odporności na choroby odmian już zarejestrowanych lub odmian ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych. Na podstawie wyników badań z doświadczeń prowadzonych na terenie całego kraju tworzone są „Listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa” (LOZ), które wspomagają producentów zbóż w wyborze odpowiedniej odmiany do uprawy w zależności od lokalizacji w jakiej położone są pola produkcyjne.

Wybór odmiany z LOZ jest tym bardziej zalecany z uwagi na niższe nawet o 50% plony pszenżyta ozimego uzyskiwane w praktyce rolniczej a niżeli w doświadczalnictwie. Oprócz doboru odmiany, nie bez znaczenia pozostaje tutaj również mały udział nasion kwalifikowanych wykorzystywany w zasiewach czy też uproszczenia w zmianowaniu i niewielki areał uprawy roślin bobowatych jako przedplonów.

55 odmian pszenżyta ozimego

W roku 2024 na liście odmian zalecanych pszenżyta ozimego znalazły się 23 odmiany. Najczęściej polecane to: SU Liborius (14 województw), Medalion (11 województw), Belcanto (10 województw).

W roku 2024 Krajowy rejestr wzbogacił się o pięć nowych odmian, w tym trzy z polskich hodowli (Comodoro, Dalmateo, Ambasador) oraz dwie z zagranicznych (Promiso, Tinos). Obecnie producenci zbóż mogą wybierać spośród 55 zarejestrowanych odmian.

Warunki hydrotermiczne panujące w sezonie wegetacyjnym 2022/2023 można określić jako dość suche. W porównaniu do średniej wieloletniej (1996-2022) suma opadów atmosferycznych była zbliżona, jednak średnia temperatura powietrza była wyższa o 0,7°C.

W przeprowadzonych doświadczeniach najwyższy plon odnotowano dla nowej odmiany Promiso, zarówno na podstawowym poziomie agrotechniki, gdzie oprócz nawożenia nie stosowano środków ochrony roślin (a₁), jak i na wysokim, w którym stosowano wyższe nawożenia azotem oraz zabiegi ochronne (a₂) i wyniósł odpowiednio 95,5 dt/ha i 106,5 dt/ha.

LOZ pszenżyta ozimego 2024 – odmiany polecane dla województw

• Dolnośląskie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, SU Atletus, Corado, Lombardo
• Kujawsko-Pomorskie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, Tadeus, Corado, Metro
• Lubelskie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, Tadeus, Lombardo, Tributo, Temuco
• Lubuskie – SU Liborius, Medalion, Tadeus, SU Atletus, Corado, Stelvio, Meloman, Trapero
• Łódzkie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, Tadeus, Stelvio, Meloman, Panaso, Tributo, Metro,
• Małopolskie – SU Liborius, Belcanto, Lombardo, Carmelo, Sekret
• Mazowieckie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, SU Atletus, Corado, Stelvio, Meloman, Panaso, Tributo, Metro, Kasyno
• Opolskie – SU Liborius, Tadeus, SU Atletus, Lombardo, Panaso,
• Podkarpackie – SU Liborius, SU Atletus, Panaso, SU Klaus, Rotondo
• Podlaskie – SU Liborius, Medalion, Tadeus, Stelvio,
• Pomorskie – SU Liborius, Medalion, SU Atletus, Tributo, Metro, SU Favonius
• Śląskie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, Tadeus, Lombardo, Meloman, Panaso, Tributo, Metro, Carmelo
• Świętokrzyskie – SU Liborius, Belcanto, SU Atletus, Stelvio, Meloman, Carmelo, Porto
• Warmińsko-Mazurskie – Corado, Stelvio, Meloman, Panaso, Tributo, Octavio
• Wielkopolskie – Medalion, Belcanto, Tadeus, SU Atletus, Corado, Stelvio, Temuco
• Zachodniopomorskie – SU Liborius, Medalion, Belcanto, Tadeus, Corado, Lombardo, Toro

Odmiany różnią się odpornością

W minionym sezonie wegetacyjnym na roślinach pszenżyta ozimego najczęściej obserwowano występowanie mączniaka prawdziwego zbóż i traw, rdzy brunatnej i septoriozy liści. Wystąpiły również objawy rdzy żółtej, rynchosporiozy, septoriozy plew i fuzariozy kłosów.

I tak najlepszą odpornością na mączniaka prawdziwego zbóż i traw cechowały się odmiany: Medalion i Metro z kolei na rdzę brunatną – nowa odmiana Comodoro oraz Medalion, Meloman, Porto i Sekret. Dobrą odpornością na rdzę żółtą wykazały się odmiany Corado i Trias, a dość dobrą na rynchosporiozę dwie nowe odmiany: Promiso i Tinos oraz Sekret. Większość odmian wykazała przeciętną odporność na septoriozę liści i plew. Odmiany: Metro, Panaso, Polo, Tiesto, Tributo wyróżniły się dobrą odpornością na fuzariozę kłosów.

Dobrą odpornością na wyleganie cechowała się odmiana Ambasador, której rośliny były najniższe spośród badanych. Prawie wszystkie odmiany wykazały przeciętną odporność na porastanie. Najwyższą masę tysiąca ziaren osiągnęła odmiana Orinoko (51,2 g), natomiast największa zawartość białka znajdowała się w ziarnie odmian Panteon i Trapero. Zauważono również, że odmiany takie jak Panteon, Stelvio i Trapero pochodzące z polskich hodowli wykazywały się dość dobrą zimotrwałością.

Charakterystyka odmian pszenżyta ozimego wpisanych do Krajowego rejestru w roku 2024

Ambasador

Odmiana pastewna. Plon ziarna duży. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość dość mała do średniej (4,5). Odporność na rdzę żółtą i fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na choroby podstaw źdźbła i septoriozę plew – średnia do małej. Rośliny niskie o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania średnia. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Hodowca: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.

Comodoro

Odmiana pastewna. Plon ziarna duży. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość średnia (5). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą, rdzę brunatną i fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstaw źdźbła, rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na septoriozę plew– średnia do małej. Rośliny o średniej wysokości i przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny a dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren średnia do małej, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Hodowca: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR

Dalmateo

Odmiana pastewna. Plon ziarna duży do bardzo dużego. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość średnia do dość dużej (5,5). Odporność na rdzę żółtą – dość duża, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, septoriozę liści i plew, rynchosporiozę oraz fuzariozę kłosów i choroby podstaw źdźbła – średnia. Rośliny niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała a gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby mała.

Hodowca: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR

Promiso

Odmiana pastewna. Plon ziarna bardzo duży. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość mała do dość małej (3,5). Odporność na rdzę żółtą, rynchosporiozę, septoriozę liści i plew – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i fuzariozę kłosów – średnia Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny do bardzo wczesnego, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie przeciętna, liczba opadania średnia. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie mała do dość małej.

Hodowca: Lantmännen Seed BV

Reprezentant: Syngenta Polska sp. z o.o.

Tinos

Odmiana pastewna. Plon ziarna duży do bardzo dużego. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość średnia (5). Odporność na rynchosporiozę, septoriozę liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na rdzę brunatną, rdzę żółtą i septoriozę plew – średnia, na choroby podstaw źdźbła i mączniaka prawdziwego – dość mała. Rośliny wysokie, o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Hodowca: Saatzucht Streng-Engelen GmbH & Co. KG

Reprezentant: Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o.