Zamieszczone na etykiecie zapisy nie przekazują użytkownikowi wyczerpujących informacji na temat stosowanych tam środków, jednak dane o efektywności ich działania pozwalają chronić rośliny tanio, skutecznie i sposób mniej szkodliwy dla środowiska.
| Aleksandra Wieremczuk, Adam Wachowski
Omawiając działanie fungicydów, powinniśmy prześledzić drogę, jaką przebywają krople od powstania w rozpylaczu do dotarcia do komórek pasożyta. Powstała w rozpylaczu kropla cieczy wraz z siłą grawitacji oraz tą otrzymaną w rozpylaczu porusza się w kierunku łanu. Po dotarciu do powierzchni kropla może się całkowicie zatrzymać lub odbić. Od właściwości fizycznych zależy, jaką powierzchnię pokrywa kropla oraz jaki jest jej kąt zwilżania. Następnie zaczyna się proces odparowywania wody. Wraz z jej ubytkiem wzrasta stężenie substancji czynnej. Zewnętrzną tkanką liścia jest epiderma (zwana też skórką), którą buduje warstwa kutykuli złożona z wosków i pektyn, które są hydrofobowe, czyli odpychają cząsteczki wody. Stanowi ona także barierę dla działania fungicydów, u których ważnym parametrem różnicującym jest lipofilowość, czyli skłonność do rozpuszczania się m.in. w tłuszczach i woskach. Parametr ten jest opisywany w postaci logarytmu jako „logP”. Lipofilowość 70% fungicydów znajduje się w przedziale pomiędzy logP 2,5–4,5. Im wyższa jest wartość tego wskaźnika, tym fungicyd wolniej i w mniejszym stopniu ma możliwość wniknięcia przez tę błonę oraz dotarcie do wewnętrznej części liścia. Substancje o bardzo wysokiej lipofilości (logP > 4) będą uwięzione w kutykuli i skorce, bezpośrednio pod miejscem, w którym znajdowała się kropla cieczy roboczej. Translokacja jest wtedy bardzo powolna lub nie występuje w ogóle: takie związki mają charakter lokalny i mogą wykazywać skuteczność grzybobójczą translaminarną (miejscową). Wraz ze zmniejszającą się lipofilnością wzrasta stężenie fungicydu w fazach wodnych apoplastu i symplastu, a substancja czynna staje się dostępna do dalszej dyfuzji do sąsiedniej tkanki liścia. O tej właściwości, poza samą substancją czynną fungicydu, decydują również inne dodatki, które występują w cieczy roboczej i powodują naruszenie warstwy woskowej. Usunięcie tej warstwy zwiększa przenikanie substancji czynnej do liści 9200 razy. Przenikanie przez niższe warstwy przebiega na zasadzie dyfuzji i nie jest przez to już znacząco ograniczane. Decyduje o tym wielkość i kształt cząsteczki fungicydu. Drugą istotną cechą opisującą właściwości chemiczne fungicydów jest rozpuszczalność w wodzie. Jest to o tyle istotny wniknięcia przez tę błonę oraz dotarcie do wewnętrznej części liścia.
Dalszy ciąg w Magazynie Agro Profil styczeń 2018
