Co znajdziesz w artykule?
Komisja Europejska przygotowała i opublikowała komunikat pt. Długoterminowa wizja dotycząca obszarów wiejskich Unii Europejskiej – W stronę silniejszych, połączonych, odpornych i dostatnich obszarów wiejskich do 2040 r.
Komisarz Wojciechowski za zmianami
Do sprawy odniósł się bezpośrednio Komisarz Europejski ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Wojciechowski, który zauważył, że aż 70% rolników ankietowanych podczas publicznych konsultacji dokumentu stwierdzało, że kwestie obszarów wiejskich nie są wystarczająco uwzględniane w unijnych strategiach politycznych.
Problemem brak komunikacji
– Z badań tych wynika, że jednym z największych problemów, z jakim zmagają się obecnie mieszkańcy obszarów wiejskich, jest brak połączeń z większymi ośrodkami miejskimi – wyjaśnia Komisarz Janusz Wojciechowski. – Często likwidowane są połączenia transportowe, co wyjaśnia się brakiem ich ekonomicznego uzasadnienia. Problem ten zostanie w części uwzględniony w wizji ogłoszonej przez Komisję.
Wykazać korzyść dla rolników
Zmienić ma się też podejście do obszarów wiejskich we wszystkich politykach Unii Europejskiej. Przy przyznawaniu wsparcia dla budowy dróg i sieci kolei konieczny będzie tzw. „rural proofing”, czyli odnoszenie się do korzyści płynących z tej inwestycji dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Natomiast miarą osiągnięcia celów wizji będzie np. zatrzymanie depopulacji (wyludniania wsi), oraz osiągnięcie korzystnych wskaźników w zakresie odwracania starzenia się społeczności wiejskiej.
Problemów jest więcej
Unijna długoterminowa wizja to również odpowiedź Komisji na zmiany ludnościowe na wsi, przepaść cyfrową, niski poziom dochodów i ograniczony dostęp do usług. Komisja wyznacza tym samym wizję silniejszych, połączonych, odpornych i dostatnich obszarów wiejskich w perspektywie do 2040 roku. Komisja wskazała również narzędzia umożliwiające osiągnięcie powyższych celów.
Unijne wzmocnienie wsi?
Wizja rozwoju obszarów wiejskich opierać się ma na działaniach na rzecz poprawy dostępu do usług i innowacjispołecznych takich jak: połączone obszary wiejskie (łączność cyfrowa, rozwój węzłów transportowych i nowych rodzajów internetowych oraz technologicznych mobilności). Unia Europejska stawia też na tworzenie obszarów wiejskich odpornych na negatywne zjawiska (takie jak np.: pandemia COVID-19, ASF, HPAI), oraz działania pobudzające dobrobyt. W powyższym kontekście ważne będzie wzmacnianie odporności środowiskowej, działania proklimatyczne i spójność społeczna. Wzrost dostatku na obszarach wiejskich według unijnej wizji zapewniać ma też oparcie wiejskiejdziałalności gospodarczej na dwóch i więcej źródłach zarobkowania (tzw. dywersyfikacja gospodarowania).
Dla rewitalizacji (odnowy) obszarów wiejskich, osłabienia wpływu negatywnych trendów i umożliwienia monitorowania oraz raportowania postępów KE opracowała nowe instrumenty: takie jak: Pakt wiejski (Rural Pact) i Wiejski plan działań UE (EU Rural Action Plan).
Unijny pakt wiejski
Pakt wiejski powstać ma z udziałem władz unijnych i krajowych wszystkich szczebli oraz przedstawicieli rolniczych branż. Pakt zapewnić ma wspólne ramy dla zaangażowania i współpracy szerokiej grupy podmiotów na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Przyczynić ma się on także do wzrostu spójności między różnymi politykami i działaniami.
WPR i inne unijne polityki
Przedstawiony w komunikacie Komisji Europejskiej tzw. Wiejski plan działań UE wskazuje szereg aktywności. Inicjatywy te grupują działania realizowane w ramach różnych polityk UE (m.in. Wspólnej Polityki Rolnej, politykispójności, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności), Efektem ma być zrównoważony, zielony i innowacyjny rozwój obszarów wiejskich.
Kluczowe kierunki rozwoju polskich obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa określa dokument pt. Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030(SZRWRiR 2030), przyjęty w drodze Uchwały RadyMinistrów dniu 15 października 2019 r.
Co z pieniędzmi?
Z unijnej wizji wynika, że wsparciem dla finansowania rolnictwa na poziomie kraju będą środki rozwojowe jednostek samorządu terytorialnego i środki prywatne. Uwzględniając, że tempo zmian na obszarach wiejskich i w rolnictwie będzie silnie zróżnicowane zarówno pod kątem ich dynamiki, jak również wymiaru terytorialnego, zaprojektowano wizję obszarów wiejskich w Polsce, której horyzont wykracza poza 2030 r.
Atrakcyjna polska wieś?
Zgodnie z powyższą wizją obszary wiejskie w 2050 r. będą atrakcyjnym miejscem pracy, zamieszkania, wypoczynku, a także prowadzenia działalności rolniczej lub pozarolniczej. Będą również obszarami dostarczającymi dóbr publicznych i rynkowych, z zachowaniem unikalnych walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych dla przyszłych pokoleń, a to dzięki zrównoważonemu rozwojowi konkurencyjnego rolnictwa i rybactwa.
Ludzie mają pozostać
Na obszarach wiejskich zatrzymane zostaną też niekorzystne zmiany demograficzne oraz znacząco zwiększą się pozytywne efekty środowiskowe produkcji rolnej i rybackiej. Podstawą ustroju rolnego mają być gospodarstwa rodzinne rozwijające się w sposób zrównoważony i odpowiedzialny, wykorzystujące nowoczesne technologie. Zapewnione zostanie także zwiększenie się wkładu małych i średnich gospodarstw rolnych w zapewnienie rozwoju rolnictwa.
Jak to zrobić?
Dążąc do przybliżenia zaprezentowanej wizji w perspektywie 2030 r., Komisja Europejska jako cel główny przyjęła rozwój gospodarczy wsi poprzez: • Cel szczegółowy I. Zwiększenie opłacalności produkcji rolnej i rybackiej,• Cel szczegółowy II. Poprawa jakości życia, infrastruktury i stanu środowiska,• Cel szczegółowy III. Rozwój przedsiębiorczości i pozarolniczych miejsc pracy.
Źródła: portal KE, Materiały Posła PE KrzysztofaJurgiela.
Foto: Pixabay
