Co znajdziesz w artykule?
Nowoczesne gospodarstwa rolne coraz częściej inwestują w rozwiązania, które pozwalają lepiej kontrolować efektywność pracy. Licznik kostek do prasy to niewielkie, ale niezwykle przydatne urządzenie, które rejestruje liczbę sprasowanych bel słomy, siana lub sianokiszonki. Dzięki niemu można łatwo planować transport, rozliczać usługi prasowania i analizować wydajność maszyny. W praktyce montaż takiego licznika to stosunkowo prosta operacja, pod warunkiem że zna się kilka zasad technicznych i potrafi dobrać odpowiedni typ urządzenia do swojej prasy.
Rodzaje liczników kostek
Na rynku dostępne są trzy główne typy liczników:
- Mechaniczne – najprostsze i najtańsze, często montowane fabrycznie w starszych prasach kostkujących. Ich działanie opiera się na impulsie mechanicznym, który powstaje w momencie wyrzutu kostki. Licznik zlicza ruch dźwigni, nie wymaga zasilania, ale bywa mniej precyzyjny i bardziej narażony na zużycie.
- Elektryczne – wykorzystują czujnik elektromagnetyczny lub kontaktronowy, który reaguje na ruch tłoka, mechanizmu podającego lub wyrzutu bel. Wymagają podłączenia do zasilania 12 V, najczęściej z instalacji ciągnika. Charakteryzują się wysoką dokładnością i możliwością resetowania wskazań.
- Elektroniczne (z wyświetlaczem LCD) – to rozwiązania najnowszej generacji. Oprócz podstawowej funkcji liczenia kostek mogą rejestrować czas pracy, liczbę kostek dziennie, a nawet przesyłać dane przez Bluetooth. Montuje się je najczęściej w prasach nowoczesnych lub modernizowanych.
Wybór odpowiedniego miejsca montażu licznika
Zanim przystąpi się do instalacji, warto dokładnie obejrzeć prasę i określić, w którym miejscu najlepiej umieścić czujnik oraz sam licznik. Kluczowe znaczenie ma pozycja elementu wykrywającego ruch – najczęściej jest to:
- ramię wyrzutnika kostki,
- dźwignia napędzająca podajnik,
- wałek tłoka lub krzywka napędowa.
Czujnik powinien być zamontowany w taki sposób, aby reagował tylko na pełen cykl prasowania, a nie na przypadkowe drgania czy częściowe ruchy maszyny. Jeśli wybierze się zły punkt pomiaru, licznik będzie zaniżał lub zawyżał wyniki, co całkowicie odbierze sens jego stosowania.
Przygotowanie do montażu
Zanim zacznie się pracę, należy przygotować podstawowe narzędzia:
- zestaw kluczy płaskich,
- wiertarkę i wiertła do metalu,
- przewody elektryczne z izolacją,
- opaski zaciskowe i uchwyty montażowe,
- ewentualnie miernik napięcia lub próbnik.
W przypadku liczników elektronicznych konieczne może być również przygotowanie bezpiecznika 5 A i przełącznika, aby w razie potrzeby odłączyć zasilanie. Przed montażem trzeba wyłączyć prasę i odłączyć wałek WOM, by uniknąć przypadkowego uruchomienia.
Instalacja czujnika
Najważniejszym etapem jest poprawne zamontowanie czujnika. W licznikach elektromagnetycznych należy umieścić go w odległości około 5–10 mm od elementu ruchomego, na który ma reagować. Często wykorzystuje się do tego śrubę lub stalowy znacznik, który przy każdym cyklu tłoka przechodzi obok czujnika, generując impuls.
Czujnik można przykręcić do metalowego wspornika lub mocnej części ramy prasy. Należy zadbać, aby nie był narażony na wibracje, błoto ani kontakt z elementami ruchomymi. Dobrze, gdy przewód sygnałowy poprowadzony jest wzdłuż istniejącej instalacji elektrycznej i zabezpieczony przed przetarciem.
Montaż jednostki licznika
Sam licznik warto umieścić w miejscu łatwo dostępnym, ale chronionym przed deszczem i kurzem. Najczęściej montuje się go na ramie prasy lub w kabinie ciągnika, jeśli przewody są wystarczająco długie. W nowoczesnych licznikach przewidziano specjalne uchwyty i obudowy odporne na wstrząsy.
Podłączenie polega zazwyczaj na połączeniu trzech przewodów:
- zasilania (+12 V),
- masy,
- sygnału z czujnika.
Ważne jest zachowanie właściwej biegunowości oraz dobry styk elektryczny. Jeśli urządzenie posiada funkcję resetu, należy sprawdzić, czy przycisk działa poprawnie i nie zacina się podczas pracy w polu.
Kalibracja i testowanie licznika kostek
Po zamontowaniu czujnika i licznika warto przeprowadzić test przy wolnych obrotach WOM. Należy obserwować, czy urządzenie zlicza każdy cykl tłoka i czy liczba kostek zgadza się z rzeczywistością. Jeżeli licznik nie reaguje, trzeba sprawdzić odległość czujnika, biegunowość przewodów oraz obecność napięcia.
W przypadku liczników z ekranem LCD często dostępne są ustawienia czułości lub trybu pracy czujnika. Warto je dopasować do konkretnego modelu prasy, zwłaszcza jeśli mechanizm wyrzutu działa z dużą prędkością.
Eksploatacja i konserwacja licznika kostek
Licznik kostek nie wymaga skomplikowanej obsługi, ale aby służył przez wiele sezonów, należy przestrzegać kilku zasad. Po zakończeniu pracy dobrze jest przetrzeć czujnik z kurzu i resztek słomy, a przewody sprawdzić pod kątem przetarć. Co kilka tygodni warto też skontrolować połączenia elektryczne, szczególnie jeśli prasa pracuje w trudnych warunkach terenowych.
W licznikach mechanicznych zaleca się okresowe smarowanie osi dźwigni oraz czyszczenie mechanizmu zapadkowego. W modelach elektronicznych należy dbać o czyste styki baterii lub stabilne zasilanie z instalacji ciągnika. Niektóre liczniki umożliwiają eksport danych do komputera lub smartfona, co stanowi cenne źródło informacji o efektywności pracy.
Najczęstsze błędy podczas montażu licznika
W praktyce rolnicy popełniają kilka typowych błędów, które powodują błędne zliczanie kostek lub awarie urządzenia. Do najczęstszych należą:
- montaż czujnika zbyt daleko od elementu wyzwalającego impuls,
- użycie zbyt cienkich przewodów o dużym oporze,
- podłączenie do niewłaściwego źródła zasilania,
- brak zabezpieczenia przewodów przed uszkodzeniem mechanicznym,
- zbyt luźne mocowanie czujnika, które powoduje drgania i fałszywe impulsy.
Uniknięcie tych problemów pozwala cieszyć się stabilnym działaniem licznika i dokładnym rejestrowaniem wyników pracy.
Korzyści z zastosowania licznika kostek do prasy
Dobrze zamontowany licznik to nie tylko wygoda, ale i konkretne dane, które pomagają w zarządzaniu gospodarstwem. Dzięki precyzyjnemu zliczaniu można określić wydajność prasy na godzinę, zaplanować transport bel, a także obliczyć koszt jednostkowy prasowania. Przy usługach rolniczych licznik stanowi niezbędny element uczciwego rozliczenia między wykonawcą a zleceniodawcą.
W większych gospodarstwach pozwala także monitorować pracę kilku maszyn i operatorów. Nowoczesne liczniki z pamięcią danych ułatwiają prowadzenie ewidencji, co przydaje się zwłaszcza przy dopłatach lub planowaniu pasz dla zwierząt.
Właściwie dobrany i zamontowany licznik kostek do prasy staje się jednym z tych drobnych, ale niezwykle praktycznych udoskonaleń, które przekładają się na realne korzyści w codziennej pracy rolnika. Jego montaż nie wymaga zaawansowanej wiedzy elektronicznej, a zyski w postaci lepszej kontroli produkcji i dokładności pracy pojawiają się już od pierwszego sezonu.
