Co znajdziesz w artykule?
W ostatnich latach skrzypionki stanowią coraz bardziej poważny problem. Mają na to wpływ zarówno zmiany klimatyczne, jak również przeważająca w strukturze zasiewów monokultura zbożowa. Skrzypionki występują na wszystkich gatunkach zbóż, w tym najliczniej na pszenicy ozimej i jęczmieniu jarem. Można je tez spotkać w uprawie kukurydzy, a także ostrożeniu. Najczęściej spotykanymi gatunkami skrzypionek są skrzypionka zbożowa (Oulema melanopa) i skrzypionka błękitek (O. cyjanella).
Jak wyglądają skrzypionki?
Dorosłe chrząszcze skrzypionki zbożowej mają długość 4-6 mm. Pokrywy ich są zielononiebieskie z metalicznym połyskiem nogi i przedplecze rdzawoczerwone, natomiast głowa i stopy czarne. Ich jaja mają długość ok. 1 mm i są barwy miodowożółtej. Larwy skrzypionki mają kształt wrzecionowaty. W trakcie całego swojego rozwoju ciało larwy pokryte jest jasnobrunatną lepką cieczą, która z wyglądu przypomina gnijącą tkankę roślinną. Larwy skrzypionki błękitek są bardzo podobne do skrzypionki zbożowej. Natomiast chrząszcze skrzypionki zbożowej mają długość 3,5 – 5 mm. Ich barwa jest niebieska z metalicznym połyskiem.
Straty spowodowane żerowaniem skrzypionki
Największe szkody wyrządzają larwy skrzypionek, które pojawiają się od początku do końca strzelania w źdźbło. Larwy wygryzają miękisz tkanek roślin, zostawiając jedynie dolną warstwę liścia. Objawem żerowania skrzypionki w pszenicy i innych zbożach są białe podłużne plamy. Żerują zwykle do końca dojrzałości mlecznej. Najczęściej można je spotkać na liściach flagowych i podflagowych. Rośliny, na których żerują skrzypionki, mają zredukowaną powierzchnię asymilacyjną liści plonotwórczych, co ogranicza proces fotosyntezy i prowadzi do strat w plonie. Jest to niebezpieczne również w warunkach suszy, ponieważ ogranicza transport składników pokarmowych do formującego się w kłosie ziarna. Straty w plonie spowodowane żerowaniem skrzypionek mogą sięgnąć nawet 30-40%.
Ograniczanie i zwalczanie skrzypionki w pszenicy i innych zbożach
Ważne w ograniczaniu populacji skrzypionek jest właściwy płodozmian, w którym ogranicza się udział roślin zbożowych. Wśród niechemcznych metod ograniczania znajdują się również wykonanie podorywki po zbiorze lub kultywowanie, orka zimowa, zrównoważone nawożenie izolacja przestrzenna od innych roślin zbożowych. Natomiast do ochrony chemicznej polecane są takie substancje czynne, jak alfa-cypermetryna, beta-cyflutryna, deltametryna, esfenwalerat, gamma-cyhalotryna, lambda-cyhalotryna oraz zeta-cypermetryna.
Próg ekonomicznej szkodliwości – 1,5 larwy skrzypionki na źdźble w fazie wyrzucania liścia flagowego
Autor: Dr inż. Aleksandra Wieremczuk
Artykuł ukazał się w 04/2021 numerze Agro Profil.
Więcej informacji z pola
