Co znajdziesz w artykule?
Rolnictwo regeneratywne, czyli jakie? O tym jakie elementy łączy w sobie idea rolnictwa zmierzającego w kierunku regeneracji gleby i środowiska mogli dowiedzieć się uczestnicy dwudniowych warsztatów dla doradców rolniczych, zorganizowanych przez EIT Food.
Czym jest rolnictwo regeneratywne?
Koncept rolnictwa regeneratywnego opiera się na idei przywrócenia żyzności i urodzajności gleby, jako podstawowego warsztatu pracy rolnika. Jest to holistyczne podejście, mające zapewnić zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych z korzyścią dla producenta, konsumenta i środowiska.
Stajemy w obliczu wyzwań społecznych, środowiskowych i przedsiębiorczych, a projekty realizowane przez EIT Food starają się na nie odpowiedzieć.
– EIT Food to konsorcjum zrzeszająca europejskie jednostki badawcze, organizacje, uniwersytety i start-up’y, którego celem jest praca na rzecz przedsiębiorczości i innowacji w branży rolno-spożywczej. Od kilku lat organizacja realizuje program Rolnictwa Regeneratywnego w aż 8 krajach członkowskich, w tym również w Polsce – mówi Monika Linkowska, Kierowniczka projektu Rolnictwa Regeneratywnego w EIT Food.
Szkolenia dla rolników i doradców rolniczych poświęcone rolnictwu regeneratywnemu
W ramach projektu organizowane są warsztaty, szkolenia i webinary poświęcone innowacyjnemu i odpowiedzialnemu społecznie rolnictwu. Działania w ramach programu skupiają się wokół trzech obszarów, a dla rolników biorących udział w programie zapewnione jest trzyletnie profesjonalne doradztwo w zakresie przejścia na praktyki regeneratywne. Działania kierowane są do rolników, konsumentów oraz firm rolno-spożywczych.
23 i 24 listopada w Poznaniu odbyło się pierwsze szkolenie poświęcone rolnictwu regeneratywnemu, skierowane do doradców rolniczych pracujących w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego, a także w prywatnym sektorze doradczym. Hasłem przewodnim warsztatów była uprawa bezorkowa jako klucz do rolnictwa regeneratywnego.
Dwudniowe szkolenie obfitowało zarówno w merytoryczne wykłady zaproszonych do współpracy ekspertów, w tym m.in. naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i Instytutu Ochrony Roślin-PIB, jak również w praktyczne przykłady z gospodarstw, które z powodzeniem wdrażają praktyki regeneracyjne. Poza częścią wykładową uczestnicy szkolenia brali udział w warsztatach grupowych ucząc się między innymi zasad układania płodozmianu, zagospodarowania resztek pożniwnych, doboru systemu uprawy roli, a także planowania międzyplonów.
Jak wdrożyć zasady rolnictwa regeneratywnego? Najpierw konserwacja, dopiero później regeneracja
– Gleba to podstawowy środek produkcji rolnej i powinniśmy dbać o nią wszyscy. Dla rolnika pierwszym jego obowiązkiem jest utrzymanie wartości przedsiębiorstwa, a podstawową składową tego przedsiębiorstwa jest gleba. To ona produkuje, a rolnik tylko z tą glebą współpracuje i z tego wynika wprost konieczność dbałości, konserwacji i regeneracji gleby – mówił podczas warsztatów dla doradców rolniczych prof. UPP dr hab. Tomasz Piechota, jeden z ekspertów prowadzących wykłady.
Specjalizacja produkcji, uproszczenie zmianowania i niezbilansowane nawożenie to główne przyczyny negatywnych zmian i degradacji gleby. Założenia rolnictwa regeneratywnego są odpowiedzią na te wyzwania i dążą do odwrócenia kierunku zmian, jakie zachodzą w glebie, jak i w całym środowisku. Rolnictwo regeneratywne, a więc opierające się na regeneracji gleby, ma na celu podniesienie jej żyzności i aktywności biologicznej, co wiąże się bezpośrednio z zawartością materii organicznej, której w Polskich glebach jest niewiele – średnia zawartość materii organicznej w glebach w Polsce to wg. szacunków ok. 2,2%.
Jednak proces odbudowy materii organicznej w glebie jest długotrwały, dlatego w pierwszej kolejności trzeba ograniczyć zubażanie tych najcenniejszych składników gleby, a więc rozpocząć od uprawy konserwującej.
Głównym założeniem uprawy konserwującej jest taki sposób uprawy roli, w którym już po zasianiu rośliny uprawnej powierzchnia pola pokryta jest w minimum 30% resztkami roślinnymi.
Pozostawienie resztek roślinnych na powierzchni gleby ogranicza występowanie erozji wietrznej i wodnej gleby, przyczynia się także do utrzymania wody w glebie poprzez zmniejszenie bezproduktywnego parowania. W konsekwencji poprawia się struktura gleby i jej właściwości fizyko-chemiczne, co stwarza dogodne warunki do życia dla pożytecznej fauny, a przede wszystkim przyczynia się do wzrostu zawartości próchnicy.
Istotny w uprawie konserwującej jest odpowiedni dobór maszyn i sposób uprawy roli, o czym mogli dowiedzieć się doradcy rolniczy uczestniczący w szkoleniu zorganizowanym przez EIT Food.
Uproszczenia w uprawie, ale nie w płodozmianie – zasady układania płodozmianu
Uprawa konserwująca, która jest pierwszym etapem do wdrożenia rolnictwa regeneratywnego zakłada ograniczenie uprawy gleby zgodnie z zasadą: tak mało, jak to możliwe, ale tak dużo, jak to konieczne.
Uproszczona uprawa bez użycia pługa absolutnie nie może jednak wiązać się z uproszczeniem płodozmianu. Płytka uprawa ogranicza utratę wody z gleby poprzez parowanie, jednak może wiązać się z pewnymi negatywnymi skutkami, szczególnie przy zbyt zagęszczonej glebie, która ograniczy rozwój systemu korzeniowego roślin uprawnych a to przełoży się na spadek plonu.
Rozwiązaniem jest jednak stosowanie roślin głęboko się korzeniących, np. w międzyplonach. Kluczowe jest zgranie ze sobą wszystkich elementów agrotechniki – ułożenia prawidłowego płodozmianu, stosowania mieszanek międzyplonowych z gatunków, które nie będą negatywnie oddziaływać na rośliny następcze (np. nie będą źródłem chorób), a także odpowiedniego zagospodarowania resztek pożniwnych. Podczas warsztatów dla doradców rolniczych dużą uwagę poświęcono materii organicznej i sposobom na zwiększenie jej poziomu w glebie.
Rolnictwo regeneratywne – warsztaty dla rolników i doradców
Rolnictwo regeneratywne wiąże się z pewnymi wyzwaniami, ale niesie za sobą wiele korzyści. Szkolenia kierowane do doradców rolniczych zorganizowane przez EIT Food to jeden z wielu etapów budowania świadomości wśród rolników, jak stosując alternatywne metody uprawy i ochrony roślin osiągać zadowalające wyniki ekonomiczne w produkcji i minimalizować negatywny wpływ na środowisko.
Dwa dni pełne merytorycznych wykładów oraz warsztatów praktycznych pozwoliły zapoznać się uczestnikom z najważniejszymi informacjami dotyczącymi możliwości wdrożenia praktyk regeneracyjnych w każdym gospodarstwie.
– Przygotowaliśmy aż pięć bloków tematycznych, które przeprowadziły uczestników przez wszystkie kluczowe elementy, które są niezbędne do wprowadzenia do praktyki rolniczej zasad rolnictwa węglowego i regeneratywnego – mówi Weronika Kosiń, Kierowniczka projektu Rolnictwa Regeneratywnego w EIT Food.
Bezpośredni kontakt z ekspertami oraz praktykami umożliwił prowadzenie dyskusji i bieżące odpowiedzi na wszelkie pytania uczestników.
– Doradcy rolniczy pracujący z gospodarstwami o różnym profilu produkcji – uprawy wielkopowierzchniowe, gospodarstwa warzywnicze czy sadownicze, a także gospodarstwa o produkcji zwierzęcej, mogli uzyskać informacje ściśle związane z problemami, z jakimi spotykają się w pracy doradczej z rolnikami – dodaje Weronika Kosiń.
Pierwsza edycja warsztatów na temat rolnictwa regeneratywnego spotkała się z dużym zainteresowaniem, a organizatorzy już teraz zapowiadają kolejne szkolenia.
Więcej informacji zbliżających się warsztatach znajdziesz na www.eitfood.eu/projects/regenag-revolution
Galeria zdjęć z warsztatów dla doradców rolniczych na temat rolnictwa regeneratywnego
Patronat nad warsztatami „Uprawa bezorkowa jako klucz do rolnictwa regeneratywnego” objęła Ambasada Królestwa Niderlandów w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, oraz Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy.
