Co znajdziesz w artykule?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ustosunkowało się do wniosku Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych o udzielenie systemowego wsparcia dla branży drobiarskiej zmagającej się z poważnym kryzysem w związku z ograniczeniami wynikającymi z pandemii koronawirusa.
Nie przygotowali umów?
W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa stwierdza, że sytuacja producentów rolnych z sektora mięsa drobiowego jest zróżnicowana. Zgodnie z art. 38q ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych, każde dostarczanie produktów rolnych wymaga zawarcia pisemnej umowy spełniającej określone warunki. Powyższa regulacja obejmuje również sektor mięsa drobiowego, w tym dostawy żywego drobiu.
Z informacji docierających do Ministerstwa wynika natomiast, że wielu producentów żywca drobiowego nie dopełniło tego obowiązku, a w chwili obecnej, ubojnie w pierwszej kolejności skupują drób objęty takimi umowami.
Podstawa to dobra umowa
Ministerstwo Rolnictwa, powołując się na swoją korespondencję z przedsiębiorcami prowadzącymi ubojnie stwierdza, że pomimo trudnej sytuacji rynkowej, starają się oni realizować zawarte umowy i oferują producentom żywca drobiowego możliwie najlepsze warunki finansowe. Sytuacja taka powoduje, że producenci żywca drobiowego nie związani formalnymi umowami z firmami prowadzącymi ubojnie, mają ograniczone możliwości dostawy żywca, a oferowane im warunki finansowe są mniej korzystne. W opinii MRiRW każdorazowe zawarcie umowy powinno być należycie rozważone, a określone w niej warunki szczegółowo przeanalizowane. Także zawieranie wszelkiego rodzaju aneksów do wcześniej zawartych umów, winno być należycie rozważone przez producenta.
Zwalczać nieuczciwą konkurencję
Resort Rolnictwa stwierdza także że, w przypadku wypowiedzenia umowy czy zaniżania ceny przez nabywcę – mimo zawartej umowy na dostawę – należy rozważyć, czy praktyka taka może stanowić nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy.
A zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. W takim przypadku Prezes UOKiK może wszcząć z urzędu (w drodze postanowienia), postępowanie wyjaśniające. Jeżeli oczywiście zachodzą okoliczności wskazujące na możliwość naruszenia przepisów ustawy.
Pomóc może Komisja Europejska
Ministerstwo Rolnictwa zauważa tez, że zasady organizacji rynków rolnych, obejmujące również tzw. środki wyjątkowe skierowane do sektora mięsa drobiowego, regulowane są w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.).
A zatem uruchomienie wyżej wskazanych środków wyjątkowych skierowanych do sektora mięsa drobiowego leży w kompetencjach Komisji Europejskiej.
Wyjątkowe środki i rekompensaty
W piśmie z dnia 19 marca 2020 r. polskie władze skierowały do Komisji Europejskiej wnioski o podjęcie działań w związku z kryzysem w sektorze rolno-spożywczym wywołanym COVID-19. W zakresie rynków rolnych strona polska zwróciła się do Komisji Europejskiej m.in. o:
- wprowadzenie środków wyjątkowych, o których mowa w art. 219-222 rozporządzenia nr 1308/2013, na rynkach rolnych dotkniętych skutkami pandemii, z wykorzystaniem rezerwy budżetowej,
- wprowadzenie rekompensat finansowych dla producentów rolnych doświadczającym skutków kryzysu związanego z COVID-19, tj. głębokich spadków cen, utraty płynności finansowej, ograniczenia lub wstrzymanie odbioru produktów rolnych z gospodarstw przy zastosowaniu elastycznego podejścia co do zasad wypłacanej pomocy.
Wnioski do Komisarza Wojciechowskiego
Resort rolnictwa wspomniał też, że strona polska zwróciła się do Komisarza Europejskiego ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusza Wojciechowskiego z wnioskiem o pilną interwencję, m.in. na rynku mięsa drobiowego ze wskazaniem na trudności jakich doświadcza ten sektor w związku z pandemią COVID-19. W tym przypadku postulowano jak najszybsze uruchomienie przez KE mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania mięsa drobiowego. Wnioskowano również o gotowość do wdrożenia innych mechanizmów będących w dyspozycji Komisji, jeśli wcześniejsze działania okażą się niewystarczające. Podstawą takiej interwencji mogłyby być przepisy art. 219 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.
Odbudowa produkcji
W tym kontekście zaproponowano także zmianę rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w zakresie art. 18, przez wprowadzenie dodatkowego działania skierowanego wyłącznie na walkę z negatywnymi skutkami epidemii COVID-19. Zmiana służyłaby wprowadzeniu tzw. specjalnych rozwiązań w zakresie operacji odtwarzających potencjał produkcji oraz w zakresie kwalifikowania wydatków nieinwestycyjnych (m.in. przechowywania produktów rolnych, zagospodarowania produktów, których po okresie przechowywania nie będzie można sprzedać na rynku), a także współfinansowaniu wydatków na rzecz rekompensat z tytułu utraconego dochodu dla sektorów produkcji zwierzęcej.
Ponadto, wobec zmieniającej się sytuacji na rynku drobiu i pilnej potrzeby interwencji, MRiRW zasugerowało Komisji Europejskiej, że możliwe jest uruchomienie instrumentów interwencji rynkowej w postaci tzw. środków wyjątkowych, ukierunkowanych na tymczasowe zagospodarowanie nadwyżek na rynku mięsa drobiowego.
Do 7 000 euro dla rolnika
Ostatecznie jak wyjaśnia MRiRW, m.in. w skutek powyższych działań polskich władz, decyzją Parlamentu Europejskiego, do programów rozwoju obszarów wiejskich dodano nowe działanie pn.; Wyjątkowe tymczasowe wsparcie dla rolników i MŚP szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19.
Rozporządzenie PE w tej sprawie stanowi, że wsparcie jest udzielane w formie płatności ryczałtowej, która ma zostać wypłacona do dnia 30 czerwca 2021 r., w oparciu o wnioski o wsparcie zatwierdzone przez właściwy organ do dnia 31 grudnia 2020 r. Poziom płatności może być zróżnicowany w zależności od poszczególnych kategorii beneficjentów zgodnie z obiektywnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami. Maksymalna kwota wsparcia nie może przekraczać 7 000 EUR na rolnika (o czym niedawno informowaliśmy) i 50 000 EUR na MŚP.
Przygotowania do wypłat
Obecnie w resorcie rolnictwa trwają zaawansowane prace nad zmianą PROW 2014-2020 oraz z opracowaniem rozporządzenia wykonawczego dotyczącego Wyjątkowego tymczasowego wsparcia dla rolników i MŚP szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID19, typ operacji Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19. Planowane wsparcie obejmie również sektor mięsa drobiowego.
Na realizację projektowanego Działania zostało zaplanowane 2% alokacji środków PROW 2014-2020, czyli prawie 273,4 mln euro.
Ocena rynku drobiu wg ministerstwa
Interesującym dodatkiem do odpowiedzi MRiRW dla Krajowej Rady Izb Rolniczych, jest analiza sytuacji na rynku drobiu. Ministerstwo Rolnictwa stwierdza m.in., że: średnia miesięczna cena skupu kurcząt brojlerów w maju 2020 r. wyniosła 3,00 zł/kg i była niższa o 4 gr tj. 1,3% w porównaniu z kwietniem 2020 r. (3,04 zł/kg) oraz była o 42 gr tj. 12,1% niższa od ceny z analogicznego okresu ubiegłego roku (3,46).
Średnia miesięczna cena sprzedaży tuszki kurcząt w maju 2020 r. wyniosła 4,40 zł/kg i była wyższa o 49 gr tj. 12,5% w porównaniu do kwietnia 2020 r. (3,91 zł/kg) oraz o 1,09 zł tj. 19,9% była niższa w porównaniu do maja 2019 r. (5,49 zł/kg). Natomiast ceny skupu i sprzedaży w 25 tygodniu 2020 r. (15-21.06.2020 r.) istotnie wzrosły.
Średnia cena skupu kurcząt typu brojler wyniosła 3,18 zł/kg i była wyższa o 10 gr (3,5%) w stosunku do ceny sprzed tygodnia, a w stosunku do ceny sprzed roku była niższa o 28 gr (7,9%).
Średnia cena sprzedaży tuszki kurcząt wyraźnie wzrosła i była wyższa o 47 gr (9,2%) od ceny sprzed tygodnia i o 23 gr (4,3%) w stosunku do ceny sprzed roku. Wolumen eksportu mięsa drobiowego (CN 0207) z Polski w okresie I-IV 2020 r., zmniejszył się o 7,2% (35,3 tys. ton) w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, osiągając poziom 451,7 tys. ton. Import tego rodzaju mięsa w tym okresie był marginalny i wyniósł 19,1 tys. ton.
Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: MRiRW
Foto: Pixabay
