Pompa ciepła – czy warto ją zainstalować w swoim gospodarstwie?

Pompa ciepła z roku na rok zyskuje coraz więcej zainteresowanych. Dzieje się tak zarówno ze względów ekonomicznych, jak również zmieniających się przepisów i trendów związanych z źródłami energii. Zmiany klimatyczne oraz związana z tym polityka unijna, która zakłada odejście od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii, sprawia, że na rynku pojawiają się nowe technologie ogrzewania. Technologią, która bardzo dobrze sprawdziła się w Skandynawii są pompy ciepła. Jako, że pompy ciepła na naszym rynku są dość niedawno rodzi się wiele pytań odnośnie ich stosowania. Z Jakubem Ramerem – Regionalnym Kierownikiem Sprzedaży w Departamencie Agro w SolarSpot SA odpowiadamy na pytania czy warto postawić na ogrzewanie pompą ciepła oraz jakie mamy rodzaje pomp ciepła.

Czy i kiedy warto zamontować pompę ciepła w swoim domostwie/gospodarstwie?

Rosnące koszty w niemal każdym obszarze naszego życia sprawiają, że w naturalny sposób poszukujemy oszczędności. A jedną z najskuteczniejszych metod obniżenia rachunków jest pompa ciepła. Warto ją zamontować w domach jednorodzinnych, firmach oraz gospodarstwach rolnych, czyli wszędzie tam, gdzie chcemy tanio i ekologicznie ogrzewać pomieszczenia i podgrzewać wodę użytkową.

Czy montaż pompy ciepła zawsze jest możliwy?

Zainstalowanie pompy ciepła jest możliwe niemal zawsze. Oczywiście, muszą zostać spełnione wymagania dotyczące montażu, które dotyczą m.in. posadowienia agregatu, odpowiedniej ilości miejsca w kotłowni, odprowadzenia kondensatu czy przepisów związanych z hałasem. Czasem można spotkać się ze stwierdzeniem, że w starych budynkach jest to niemożliwe, jednak nie jest to prawda. W takim przypadku pompa ciepła zazwyczaj również może zostać zamontowana, choć jej efektywność może być niższa. Z tego względu najlepsze efekty osiągnie się po wykonaniu prac termomodernizacyjnych, czyli odpowiednim dociepleniu budynku, wymianie stolarki okiennej, po to, aby straty cieplne były jak najmniejsze.

Jakie są rodzaje pomp ciepła?

Podstawowy podział pomp ciepła dokonuje się ze względu na rodzaj dolnego źródła ciepła i obejmuje pompy powietrzne, wodne i gruntowe. Różnią się tym, z jakiego otoczenia pobierane będzie ciepło. Zależnie od rodzaju posiadają inny zakres temperatury pracy, inne wymagania konstrukcyjnych oraz inne potrzeby (lub ich brak) co do wykonania dodatkowych robót geologicznych. Właściciele domów jednorodzinnych oraz rolnicy najczęściej decyzją się na pompę ciepła typu powietrze-woda, która wykorzystuje powietrze atmosferyczne z zewnątrz budynku. Za takim rozwiązaniem przemawia chociażby stosunkowo niska cena, proste wymagania montażowe oraz szybki czas wykonania instalacji.

Dodatkowo pompy powietrzne możemy podzielić na split i monoblok, które tak naprawdę realizują taką samą funkcję, ale mają inną budowę. Na pompę ciepła typu monoblok składa się jedna jednostka, w której znajduje się cały układ chłodniczy, a wyprowadzone są z niej tylko rury, które dostarczają ciepło do budynku. Z kolei pompa ciepła typu split posiada jednostkę zewnętrzną z parownikiem, sprężarką i zaworem rozprężnym, a także jednostkę wewnętrzną wyposażoną w skraplacz. W pompach typu monoblok bardziej dba się o akustykę i izolację termiczną, przez co są nieco cichsze, ale i droższe. Praktyka sugeruje, że więcej błędów może pojawić się po stronie chłodniczej niż stronie wodnej układu, dlatego w przypadku monobloków jest większe prawdopodobieństwo, że bezbłędnie zamontowana instalacja będzie pracować dłuższy czas. Ale z drugiej strony dobrze przeszkolony montażysta, posiadający niezbędne kwalifikacje i uprawnienia f-gazowe jest w stanie wykonać instalację splitu, która zapewniać będzie podobny czas bezawaryjnej eksploatacji, jak w przypadku montażu monobloka.  Za urządzeniami typu split przemawia również cena, która wynika z łatwiejszej produkcji oraz przekonania, że w przypadku braku dostaw energii elektrycznej, układ nie ulegnie uszkodzeniu z powodu np. zamarznięcia przewodów.

Która z pomp jest najbardziej efektywna?

Kiedyś pompy ciepła typu split były gorsze pod względem efektywności niż monobloki, jednak dziś nie ma między nimi wyraźnej różnicy. Gdy wydajność jest na porównywalnym poziomie, klienci kierują się przede wszystkim ceną, a pod tym względem wygrywają splity. Popularność splitów jest jak najbardziej uzasadniona, gdyż możemy otrzymać dobrej jakości sprzęt o wysokiej efektywności przy relatywnie niskiej cenie. Warto jednak pamiętać, że są również inne czynniki, które wpływają na efektywność pompy ciepła, takie jak prawidłowo wykonany montaż. To od niego w dużej mierze zależy, jak dobrze i jak długo urządzenie będzie nam służyło, dostarczając ciepło i generując oszczędności.

Czym kierować się wybierając pompę ciepła do swojego domostwa? 

Na wybór pompy ciepła składa się wiele czynników, dlatego zawsze należy skonsultować się ze specjalistą w tej kwestii. Określi on wymaganą moc grzewczą urządzenia zgodnie z potrzebami danego budynku. Ważne jest również to, jakie posiadamy możliwości co do montażu pompy ciepła. Każde urządzenie posiada wytyczne producenta, które muszą być bezwzględnie przestrzegane. Oczywiście, cena i marka też są ważne, jednak nie powinny być ważniejsze niż efektywność, trwałość i funkcjonalność. Dobrej jakości pompa ciepła, która została poprawnie zamontowana może pracować bezawaryjnie nawet przez 30 lat, dlatego wszystkie decyzje powinniśmy podejmować w kontekście inwestycji długoterminowej. Z tego względu tak ważne jest korzystanie z usług ekip montażowych posiadających odpowiednie akredytacje producentów i będących autoryzowanymi instalatorami.

Czy założenie pompy ciepła się opłaca?

Opłacalność pompy ciepła wynika przede wszystkim z jej energooszczędności – z 1 kWh energii elektrycznej urządzenie pozyska nawet 4 kWh energii cieplnej. W słoneczne dni możemy dodatkowo obniżyć koszty ogrzewania, zasilając pompę ciepła energią pozyskaną z fotowoltaiki. Dodając do tego ekologiczność oraz wysoki poziom niezawodności, pompy ciepła aktualnie podbijają polski rynek właśnie ze względu na swoją opłacalność. W porównaniu z tradycyjnym ogrzewaniem na paliwo stałe oszczędności z pompą ciepła mogą sięgnąć nawet 70%! To tysiące złotych, które zostają w naszych portfelach, a także sposób na uniknięcie bolesnych skutków ciągłych podwyżek cen.

Czy mogę dostać dofinansowanie do wymiany źródła ciepła?

Co roku uruchamiane są kolejne edycje rządowych programów wspierających inwestycje ekologiczne, w tym wymiany starych, nieefektywnych źródeł ciepła na nowe, bardziej wydajne. Do najpowszechniejszych należy program Czyste Powietrze, dzięki któremu można uzyskać dotację do 69 000 zł. Z dofinansowania mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych lub wydzielonych w nich lokali, jeśli posiadają osobną księgę wieczystą. Wysokość dotacji uzależniona jest od rodzaju inwestycji i osiąganych dochodów wnioskodawcy. Program Czyste Powietrze nie obejmuje jednak domów dopiero budowanych. Na szczęście możemy liczyć, że wkrótce wystartuje nabór wniosków do programu Moje Ciepło, który przewiduje dofinansowanie do 30% kosztów kwalifikowanych właśnie dla budynków będących w budowie.

Do tej pory rolnicy korzystali z programu Agroenergia, jednak wkrótce zostanie on zastąpiony programem Energia dla Wsi. Według zapowiedzi jego zakres będzie szerszy, zarówno pod względem rodzaju inwestycji, wysokości wsparcia, jak i grona benefitów mogącego z niego skorzystać. Energia dla Wsi ma zostać uruchomiony w drugiej połowie 2022 r. Oczywiście, rolnicy mogą również skorzystać z ulgi inwestycyjnej i odliczyć do 25% kosztów fotowoltaiki i pompy ciepła od podatku rolnego. Nie można jednak ubiegać się o dofinansowanie ze środków WFOSiGW i ulgi inwestycyjnej jednocześnie.

Jedną z obaw związaną z instalacją pompy ciepła jest jej to, że jest głośna. Czy to fakt czy mit?

Pompy ciepła nie są zbyt głośne. Wytwarzają dźwięk na poziomie 40-60 dB – jest to szum przypominający rozmowę między ludźmi. Zakres szumu zależy od wielu czynników, w tym od modelu urządzenia oraz umiejscowienia jednostki zewnętrznej względem budynku. Pamiętać przy tym należy, że dźwięk jest falą, która rozchodzi się w powietrzu – czym dalej od źródła i jakie przeszkody znajdują się na drodze, tym ciśnienie akustyczne spada, a tym samym szum jest mniej odczuwalny.