Co znajdziesz w artykule?
Instytut Ochrony Roślin – PIB przeanalizował stan zdrowotny upraw zbóż w Polsce w sezonie 2024/2025. Podsumowanie wskazuje, że w porównaniu z rokiem poprzednim, choroby wirusowe występowały rzadziej, co jest dobrą wiadomością dla rolników. Jednak nie oznacza to, że zagrożenia nie ma. Wręcz przeciwnie – zauważono wyraźny wzrost rozprzestrzeniania się wirusa smugowatej mozaiki zbóż (WSMV), który może poważnie wpłynąć na kondycję plantacji, szczególnie pszenicy.
Gdzie wykryto wirusa smugowatej mozaiki zbóż?
Wirus WSMV pojawił się w nowych miejscach w Polsce, m.in. w województwach:
- podlaskim,
- kujawsko-pomorskim,
- wielkopolskim,
- łódzkim,
- mazowieckim.
Łącznie, na podstawie wyników badań z ostatnich sezonów, WSMV potwierdzono już w 10 z 16 województw. Oznacza to, że zagrożenie dotyczy znacznej części kraju i wymaga uwagi wszystkich rolników uprawiających zboża.
SPRAWDŹ TAKŻE: Nowe choroby buraka zagrażają uprawom
Jakie objawy wskazują na zakażenie WSMV?
Choroba objawia się przede wszystkim na liściach pszenicy:
- trwałą, żółto-zieloną mozaiką,
- czerwonawymi lub brązowawymi przebarwieniami,
- nekrotycznymi plamami, które mogą przypominać objawy grzybicy,
- ogólnym osłabieniem roślin, zahamowaniem wzrostu i zmniejszeniem plonu.
Ze względu na to, że objawy mogą być podobne do innych chorób, konieczne jest potwierdzenie diagnozy w laboratorium. Samo oględziny nie zawsze wystarczą do prawidłowego rozpoznania.
Jak wirus się rozprzestrzenia?
Wirus smugowatej mozaiki zbóż przenoszony jest przede wszystkim przez mikroskopijnego roztocza – szpeciela zbożowego (Aceria tosichella). Żeruje on na liściach zbóż i dzikich traw, takich jak perz czy rajgras. Szpeciele nie przemieszczają się samodzielnie, lecz są roznoszone przez wiatr na duże odległości.
Dodatkowo WSMV może być przenoszony mechanicznie przez maszyny rolnicze oraz z nasionami – nawet do 13% ziarna może być zakażone, dlatego nie należy używać materiału siewnego pochodzącego z zakażonych pól.
Jak chronić swoje uprawy przed WSMV?
Ochrona przed wirusem wymaga przede wszystkim działań zapobiegawczych:
- unikaj ciągłego wysiewu pszenicy na tym samym polu (monokultury),
- stosuj właściwy płodozmian,
- utrzymuj izolację pól zbóż od kukurydzy i innych zbóż,
- eliminuj dzikie trawy w pobliżu pól, które mogą być siedliskiem szpecieli,
- korzystaj wyłącznie z kwalifikowanego, zdrowego materiału siewnego,
- regularnie obserwuj pola i wykonuj badania diagnostyczne w przypadku podejrzeń infekcji.
Wygląd porażonych zbóż przez WSMV można zobaczyć na stronie IOR PIB: SPRAWDŹ TUTAJ.
źródło: IOR PIB
