Co znajdziesz w artykule?
Kontrola PIORiN – co czeka rolnika? Zabiegi ochrony roślin wykonuje się niemalże w każdym polskim gospodarstwie. Chcąc wykonać je profesjonalnie, bezpiecznie i legalnie musimy spełnić kilka podstawowych kryteriów.
Kontrola PIORiN – rolnik użytkownikiem profesjonalnym
W zakresie stosowania środków ochrony roślin rozróżnia się użytkowników nieprofesjonalnych (hobbyści, działkowcy) oraz profesjonalnych. Podział ten ma kluczowe znaczenie w wielu aspektach i tym samym daje wiele daleko idących kompetencji dla wykwalifikowanych osób. Wszystko to w trosce o zdrowie człowieka i ochronę środowiska.
Według ustawy o środkach ochrony roślin użytkownikiem profesjonalnym jest “osoba fizyczna, która stosuje ŚOR w celach innych niż własne niezarobkowe potrzeby, w szczególności w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w rolnictwie i leśnictwie”.
Idąc tą definicją każdy rolnik wykonujący zabiegi ochrony roślin w świetle prawa może być z zasady użytkownikiem profesjonalnym. Ten przywilej to, jednak wiele obowiązków do spełnienia. Należy mieć je na uwadze, w szczególności, kiedy do drzwi z kontrolą zapuka inspektor PIORiN.
Kontrola PIORiN – kurs chemizacyjny podstawowy i uzupełniający
Z założenia każdy użytkownik profesjonalny musi odbyć szkolenie podstawowe. Wyjątek stanowią osoby, które odbyły go w ramach zajęć prowadzonych w szkołach ponadpodstawowych (najczęściej technika rolnicze) lub uczelniach wyższych. Otrzymawszy uprawnienia zaświadcza się, że przeszły tym samym stosowne szkolenie w toku nauczania, w którym zostały objęte zagadnienia ujęte w programie szkolenia. Pomijając to odstępstwo, każdy potencjalny rolnik nieprzeszkolony musi odbyć dwudniowy kurs w wymiarze 14 godzin. Uczestnicy dokształcają się wówczas w zakresie technik i stosowania środków ochrony roślin czy zaznajamiają się z przepisami prawa oraz zasadami bezpiecznej higieny pracy. Nabyta wiedza jest sprawdzana poprzez egzamin pisemny. Szkolenie jest ważne przez okres 5 lat, po których upływie należy je odnowić.
Do szkolenia uzupełniającego mogą przystąpić osoby po odbytym wspomnianym wyżej kursie podstawowym. Wznowienie kwalifikacji trwa już tylko jeden dzień podczas, którego kursanci uzupełniają swoją wiedzę aktualizując ją o nowe przepisy prawa czy nowinki techniczne. Szkolenie kończy się j.w. poprzez sprawdzenie wiedzy w formie egzaminu, a zaświadczenie jest wydane na kolejne 5 lat. Obydwa kursy uprawniają do wykonywania zabiegów chemicznych, ale także do kupna środków ochrony roślin.
Większość rolników przechodzi kursy organizowane przez ośrodki upoważnione do prowadzenia szkoleń. Organizowane są m.in. przez ośrodki doradztwa rolniczego, izby rolnicze, ale także i przez upoważnione podmioty prywatne. Terminy oraz miejsca szkoleń można znaleźć w wojewódzkich inspektoratach ochrony roślin i nasiennictwa. lub regionalnych ośrodkach doradztwa rolniczego. Kursy chemizacyjne są odpłatne, a ich średni koszt kształtuje się w granicach 150-250 zł za kurs jednodniowy, a za dwudniowy od 200 do nawet 400 zł. Cena jest uzależniona między innymi od ilości chętnych.
Kontrola PIORiN – atest opryskiwacza
Każdy opryskiwacz polowy użytkowany w gospodarstwie rolnym podlega atestacji. Maszyna powinna być sprawna technicznie oraz skalibrowana gwarantując tym samym prawidłowe i bezpieczne stosowanie środków ochrony roślin. W świetle prawa każde urządzenie o pojemności powyżej 30 litrów musi posiadać ważny atest, aby móc legalnie wykonywać zabiegi.
W przypadku fabrycznie nowych sprzętów atest jest ważny przez okres 5 lat od daty nabycia. W tym przypadku dokumentem poświadczającym aktualność badania technicznego jest dowód zakupu tj. faktura lub paragon. Tu warto podkreślić, że w przypadku jego przedterminowej sprzedaży potencjalny nabywca musi niezwłocznie przeprowadzić pierwszą atestację.
Kolejne atesty zarówno na nowych opryskiwaczach po upływie 5 lat lub używanych należy wykonać za pośrednictwem podmiotów uprawnionych, które po badaniu i weryfikacji maszyny wystawiają zaświadczenie ważne do 3 lat. Diagnosta może, jednak dopuścić opryskiwacz na okres krótszy, chociażby z powodu amortyzacji maszyny.
Podczas kontroli inspektorzy PIORiN mają prawo skontrolować posiadanie protokołu kontroli badania technicznego opryskiwacza i jego ważność, znak kontrolny znajdujący się na opryskiwaczu oraz dowód zakupu, w przypadku fabrycznie nowej maszyny.
Kontrola PIORiN – ewidencja zabiegów ochrony roślin
Wszystkie wykonywane zabiegi chemiczne powinny zostać zapisane w ewidencji zabiegów ochrony roślin. Do prowadzenia dokumentacji są zobowiązani posiadacze gruntów lub obiektów, w których wykonywane są czynności z zastosowaniem środków ochrony roślin. Ewidencję należy przechowywać przez okres co najmniej 3 lat i uzupełniać ją systematycznie po przeprowadzonych zabiegach.
Dokumentacja może być sporządzona na gotowych arkuszach, w plikach elektronicznych, a nawet w klasycznym zeszycie. Najważniejsze, aby ewidencja zawierała najważniejsze adnotacje, których wymaga prawo, jak i PIORiN. Rejestr powinien więc zawierać : nazwę gatunku uprawnego, powód stosowania ś.o.r (chwasty, szkodniki, choroby), nazwę i dawkę preparatu czy ilość cieczy roboczej oraz powierzchnię, na której wykonano zabieg.
Kontrola PIORiN – przechowywanie środków ochrony roślin oraz opakowań
Wszystkie środki ochrony roślin muszą być przetrzymywane w oryginalnych opakowaniach zgodnie z etykietą producenta. Należy uniemożliwić dostęp do osób postronnych, w tym dzieci. Najlepiej zaaranżować do tego osobne pomieszczenie, które będzie można zamknąć. W przypadku gdy nie mamy takiej możliwości należy zaaranżować do tego osobną szafę lub skrzynię.
Opakowania po środkach należy przetrzymywać w przeznaczonych do tego specjalnych czerwonych workach lub pojemnikach, które są udostępniane przez podmioty obracające środkami ochrony roślin. Specjalne podmioty muszą je również odebrać i wystawić stosowne zaświadczenie, które będzie potrzebne w przypadku kontroli PIORiN.
Kontrola PIORiN – odzież ochronna gwarantuje bezpieczeństwo
Każdy profesjonalny użytkownik powinien być także zaopatrzony w odpowiednią odzież ochronną i stosować ją każdorazowo przy kontakcie z środkami ochrony roślin. W jej skład powinny wchodzić elementy ubioru takiej jak – kombinezon, maska, rękawice, okulary oraz obuwie. Odzież powinna spełniać swoje zadanie jakim jest ochrona zdrowia i życia człowieka. Materiały muszą być dopasowane do ciała chemizatora i wykonane z materiału uniemożliwiającego nasiąknięcie i wchłanianie przez organizm człowieka szkodliwych substancji. Co istotne elementy ubiory powinny być oznakowane stosownymi piktogramami oraz atestami. Zakup i użytkowanie odzieży ochronnej to, jednak nie wszystko. Należy pamiętać o jej regularnej wymianie na nową, chociażby raz w sezonie.
Bezpośredni kontakt dłoni ze środkami ochrony roślin sprawia, że są one najmocniej narażoną częścią ciała. Do ich ochrony powinniśmy więc używać rękawiczek nitrylowych lub flokowanych. Swojej roli nie spełnia tutaj lateks, a co gorsza klasyczne rękawiczki robocze, które po nasiąknięciu substancjami szkodliwymi mogą jeszcze bardziej pogorszyć sprawę.
Istotnie narażone na działanie środków ochrony roślin są także drogi oddechowe, szczególnie kiedy zabiegi wykonujemy ciągnikiem z nieszczelną kabiną lub co gorsza bez niej. Podobnie jak w przypadku rękawic swojego egzaminu nie zdadzą maseczki używane chociażby w czasie pandemii. Drogi oddechowe powinniśmy zabezpieczyć dedykowanymi maskami filtrująco-pochłaniającymi.
PIORiN kontroluje rolników
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest organem posiadającym odpowiednie uprawnienia i możliwości do szeroko pojętego nadzoru z zakresu stosowania i przechowywania środków ochrony roślin. Kontroli może spodziewać się każdy rolnik prowadzący gospodarstwo rolne niezależnie od specyfiki działalności. Przeprowadzone są one najczęściej bez zapowiedzi i wyrywkowo w oparciu o dane z systemu, gdzie figurują m.in. szkolenia chemizacyjne czy atesty opryskiwaczy. Tu więc może każdemu z nas zapalić się przysłowiowa lampka, gdyż brak lub nieważność wspomnianego kursu czy atestu może być przesłanką do wizyty.
Kontrola jest przeprowadzana w obecności rolnika lub osoby przez niego upoważnionej. Inspektor może sprawdzić wówczas wspomniane w artykule powyżej pięć podstawowych elementów związanych z stosowaniem środków ochrony roślin, a w przypadku z nie wywiązania się z nich nałożyć grzywnę. W przypadku złamania jednego paragrafu kara może wynieść maksymalnie 500 zł, a na dwóch lub wielu do 1000 zł. Należy się wówczas spodziewać także ponownej wizyty mającej na celu skontrolowanie niedopełnionych uprzednio wymogów.
